34 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego

34 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego (34 plm) to jednostka lotnictwa myśliwskiego Wojsk Obrony Powietrznej Kraju oraz Marynarki Wojennej (JW 3651).

Charakterystyka

Jednostka została utworzona 29 stycznia 1952 roku na podstawie eskadry myśliwskiej 30 Pułku Lotnictwa MW, według etatu Nr 6/100. Organizacja pułku opierała się na rozkazach: Nr 095/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 grudnia 1951 roku oraz Nr 066/Org. dowódcy Marynarki Wojennej z dnia 31 grudnia 1951 roku.

W okresie od 1952 do 1962 oraz od 1991 do 1994 pułk był częścią Marynarki Wojennej, natomiast w latach 1962-1991 należał do Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. W ciągu całego swojego istnienia stacjonował na lotnisku wojskowym w Gdyni-Babich Dołach.

W ramach reorganizacji lotnictwa Marynarki Wojennej, w październiku 1962 roku 34 plm został przeniesiony do 2 Korpusu Obrony Powietrznej.

Od 1972 do 1991 roku pułk nosił imię „Bohaterów Kępy Oksywskiej” (decyzja MON o nadaniu imienia datowana na 4 maja 1972 roku). Utrata patrona była wynikiem postanowienia o zakazie nadawania jednostkom Wojska Polskiego imion patronów zbiorowych.

Pułk został rozwiązany do 31 grudnia 1994 roku, a na jego podstawie utworzono 1 Pucki Dywizjon Lotniczy.

Święto pułku obchodzone było 15 maja.

22 sierpnia 2024 roku, z inicjatywy Stowarzyszenia Oficerów Rezerwy oraz sympatyków lotnictwa, część ulicy Ikara w gdyńskiej dzielnicy Babie Doły została przemianowana na 34 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego.

Godło

Godło 34 pułku lotnictwa myśliwskiego przedstawia stylizowaną sylwetkę orła na niebieskim tle, obramowanym białym i czerwonym kolorem w rogach. Prawy dolny róg godła był czerwony, a na nim umieszczono białe litery „PLM”.

Projekt godła powstał w 1987 roku, stworzony przez oficera pułku – pilota kpt. Wiesława Krawczyka. W tamtym czasie numery jednostek były poufne, więc postanowił ukryć numer pułku w designie godła. Cyfra „3” została utworzona przez krzywiznę pod dziobem orła, natomiast cyfra „4” uformowała się z tylnej nogi z pazurami. W ten sposób godło zawierało pełną nazwę jednostki („34 PLM”). Po pewnym czasie informacja o zamaskowanym numerze dotarła do dowódcy jednostki ppłk. J. Pacześniaka oraz dowódcy 2 KOPK, co groziło kpt. pil. W. Krawczykowi usunięciem z jednostki.

Godło malowano przy użyciu szablonów, w przedniej części kadłuba samolotu, przed lub za numerem taktycznym.

Uzbrojenie

Samoloty myśliwskie:

Jak-9P;
MiG-15 / Lim-1;
Lim-2;
Lim-5 / 5P;
MiG-21PFM;
MiG-21M / MF;
MiG-21 bis.

Samoloty szkolne:

UJak-9;
SB Lim-2 / UTMiG-15;
TS-8 Bies;
TS-11 Iskra;
MiG-21U / UM.

Żołnierze 34 plm

Dowódcy:

kpt. mar. pil. Konstanty Jankowski (od 29 stycznia 1952);
kpt. mar. pil. Bohdan Pałuczak (od 13 marca 1952);
kpt. mar. pil. Romuald Rozmysłowicz (od 31 grudnia 1952);
kpt. mar. pil. Bronisław Siwy (od 30 października 1955);
ppłk pil. Stefan Zalejski;
ppłk pil. Jerzy Rakowski (od 10 lutego 1969);
ppłk dypl. pil. Henryk Dańko (od 23 stycznia 1971);
ppłk Mieczysław Grabka (czasowo pełniący obowiązki dowódcy – cz.p.o.);
płk Marian Gniady;
ppłk dypl. pil. Bolesław Sobania (od 14 lutego 1981);
ppłk pil. Jerzy Pacześniak (od 5 czerwca 1981);
ppłk pil. Mieczysław Walentynowicz;
mjr pil. Andrzej Skalski;
płk pil. Wojciech Górski;
kmdr ppor. dypl. pil. Stanisław Felner (do 31 grudnia 1994);

Oficerowie:

Mirosław Hermaszewski;

Przypisy

Bibliografia

Zygmunt Kozak: Lotnictwo wojskowe na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–2015. W: Andrzej Aksamitowski, Dariusz Faszcza: Pomorze militarne. Wokół zagadnień polityki i obronności na Pomorzu Zachodnim w polskim 70-leciu. Szczecin: Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, 2017. ISBN 978-83-64629-60-0.

Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.

34 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, „Lotnictwo. Aviation International”, 1-15 czerwca 1993;

Mariusz Konarski, Andrzej Olejko, Tradycje polskiego lotnictwa morskiego, Wyd. Muzeum Marynarki Wojennej, Gdynia 1995;

34. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, „Lotnictwo z szachownicą”, nr 7 (4/2003) i nr 8 (1/2004).