34 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.11069/Mob. z dnia 13 sierpnia 1921 roku, w miejsce batalionów etapowych i wartowniczych utworzono bataliony celne. 34 batalion celny został powołany w ramach DOG Warszawa, a jego organizacja opierała się na 5/I batalionie wartowniczym. Etat batalionu wynosił 14 oficerów oraz 600 szeregowych. Podlegał on Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.
Chociaż batalion był w pełni oddziałem wojskowym, nie wchodził w skład pokojowego etatu armii, co uniemożliwiało uzupełnianie go z normalnego poboru. Ministerstwo Spraw Wojskowych, zarówno podczas formowania, jak i uzupełniania, często przydzielało mu żołnierzy przeznaczonych do zwolnienia, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów uznawanych przez dowództwa okręgów generalnych za niezdolnych do dalszej służby wojskowej.
W listopadzie 1921 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zdecydowało o utworzeniu brygad celnych. 34 batalion celny został włączony w struktury 9 Brygady Celnej.
Realizując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, minister spraw wewnętrznych wydał rozkaz z 9 listopada 1922 roku, zmieniając nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”. Wprowadzono jednocześnie nową organizację wewnętrzną w formacji. 34 batalion celny został przemianowany na 34 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
Odcinek batalionowy był podzielony na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki ustawiano wzdłuż granicy w taki sposób, aby mogły się nawzajem widzieć w ciągu dnia. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej, gdzie te pierwsze utrzymywały stałe posterunki i patrole wzdłuż granicy, natomiast policja organizowała je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście.
Sąsiednie bataliony
- 29 batalion celny ⇔ 32 batalion celny – IX 1921
- 29 batalion celny ⇔ 32 batalion celny – XII 1921
Kadra batalionu
Dowódcy batalionu
Struktura organizacyjna
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Teresa T. Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej, Szczecin. (sygn. 110/350 i 110/351)