33 Gwardyjska Bierisławsko-Chingańska Armia Rakietowa
33 Gwardyjska Bierisławsko-Chingańska Armia Rakietowa, dwukrotnie odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru oraz Orderem Suworowa (ros. 33-я гвардейская ракетная Бериславско — Хинганская дважды Краснознамённая, ордена Суворова армия), to związek operacyjny Wojsk Rakietowych Przeznaczenia Strategicznego Związku Radzieckiego, a później – Rosji. Sztab armii znajduje się w mieście Omsk, JW 43189.
Dowództwo armii zostało utworzone 8 czerwca 1970 roku, na bazie 7 Samodzielnego Korpusu Rakietowego w Omsku, zgodnie z dyrektywą Głównodowodzącego Wojsk Rakietowych Przeznaczenia Strategicznego z dnia 23 kwietnia 1970 roku.
Początkowo w skład armii weszły dywizje rakietowe, które były wyposażone w rakiety międzykontynentalne R-9 oraz R-16.
Skład
W skład nowo utworzonego związku operacyjnego weszły:
- 35 Dywizja Rakietowa, odznaczona Orderami Czerwonego Sztandaru, Kutuzowa oraz Aleksandra Newskiego. Jednostki dywizji początkowo miały siedzibę w Zakaukaziu, z dowództwem w Ordżonikidze. W 1981 roku dywizja została przeniesiona do Borowicha, które jest miastem zamkniętym ZATO Sibirskij w Kraju Ałtajskim – JW 52929.
- 36 Gwardyjska Wiedeńska Dywizja Rakietowa, odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru. Jej jednostki rozmieszczone są w Gładkoju w Kraju Krasnojarskim, znanym również jako Krasnojarsk-66, które jest miastem zamkniętym ZATO Kiedrowyj – JW 34139.
- 39 Gwardyjska Głuchowska Dywizja Rakietowa, odznaczona Orderami Lenina, Czerwonego Sztandaru, Suworowa, Kutuzowa oraz Bohdana Chmielnickiego. Jednostki dywizji znajdują się w Paszinie, zwanym również Nowosybirsk-95, w pobliżu Nowosybirska – JW 34148.
- 41 Gwardyjska Lwowsko-Berlińska Dywizja Rakietowa, odznaczona Orderami Kutuzowa oraz Bohdana Chmielnickiego. Jej jednostki rozmieszczone są w Alejsku-4 w Kraju Ałtajskim – JW 34159.
- 57 Dywizja Rakietowa, która powstała w Żangiz-Tobe, znanym także jako Gieorgijewka-4, w rzeczywistości była miastem zamkniętym ZATO Sołniecznyj w obwodzie semipałatyńskim w Kazachstanie – JW 36678. Dywizję wycofano z Kazachstanu na początku lat 90. i rozformowano.
- 62 Dywizja Rakietowa, odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru. Jej jednostki znajdują się w Użur-4 (Sołniecznyj) w Kraju Krasnojarskim – JW 32441.
Na początku istnienia związki taktyczne 33 Armii Rakietowej posiadały rakiety typu R-9A (kod NATO: SS-8 Sasin) oraz R-16 (kod NATO: SS-7 Saddler).
W 1979 roku armia zaczęła wprowadzać rakiety RSD-10 Pionier (kod NATO: SS-20 Saber).
W 1989 roku jednostki zostały wyposażone w rakiety typu RS-22 (kod NATO: SS-24 Scalpel).
Od 1995 roku podstawowym uzbrojeniem armii omskiej stały się rakiety typu Topol-M (kod NATO: Stalin).
Dowódcy 33 Armii Rakietowej
- 27 czerwca 1970 – 12 czerwca 1977 – gen. por. Aleksandr Chołopow
- 12 czerwca 1977 – 21 kwietnia 1980 – gen. mjr (od 14 lutego 1978 – gen. por.) Wiktor Jegorow
- 21 kwietnia 1980 – 12 czerwca 1984 – gen. por. Stanisław Koczemasow
- 12 czerwca 1984 – 6 stycznia 1989 – gen. por. Jurij Płotnikow
- 6 stycznia 1989 – 20 maja 1993 – gen. mjr (od 18 lutego 1990 – gen. por.) Witalij Moroz
- 20 maja 1993 – 14 sierpnia 1995 – gen. mjr (od 23 sierpnia 1993 – gen. por.) Aleksiej Kasjanow
- 14 sierpnia 1995 – 14 maja 2002 – gen. mjr (od 6 maja 1996 – gen. por.) Aleksandr Konariow
- 14 maja 2002 – 16 czerwca 2006 – gen. mjr (od 10 czerwca 2003 – gen. por.) Andriej Szwajczenko
- od 16 czerwca 2006 r. – gen. por. Giennadij Priwałow
Przypisy
Bibliografia
- B. Potyrała, W. Szlufik – „Dowództwo sił Zbrojnych ZSRR od rewolucji naukowo-technicznej do równowagi strategicznej”, wyd. WSP Częstochowa, 2000 r.
- „Perechen woinskich czastiej 1946-1991”, wyd. Tomsk, 2002 r.
- W. Fieskow, K. Kałasznikow, W. Golikow – „Armia Radziecka w latach zimnej wojny 1946-1991”, wyd. Tomsk, 2004 r.
- „Wojenno-Istoriczeskij Żurnał” – numery różne z lat 2002-2005.
- Stanisław Zarychta: Broń jądrowa w kształtowaniu bezpieczeństwa 1945–2015. Warszawa: Bellona SA, 2016. ISBN 978-83-11-14235-0.