33 Batalion Straży Granicznej to jednostka organizacyjna Straży Granicznej działająca w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych wydał rozkaz 9 listopada 1922 roku, w którym zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”. W tym samym czasie wprowadzono nową organizację wewnętrzną w tej formacji. 33 batalion celny został przekształcony w 33 batalion Straży Granicznej.
33 batalion Straży Granicznej działał w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Głębokim, natomiast jego dowództwo miało siedzibę w Prozorokach. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych, która składała się z trzech plutonów, z których każdy miał po dwa karabiny maszynowe. Dowódca batalionu dysponował uprawnieniami dowódcy pułku. Całkowity etat batalionu wynosił 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów.
Na podstawie uchwały Rady Ministrów z 24 maja 1923 roku postanowiono o likwidacji Straży Granicznej do dnia 1 lipca 1923. Niemniej jednak 33 batalion Straży Granicznej, działając już w nowym etacie, pozostał na granicy aż do jesieni 1923 roku. W aspekcie finansowym podlegał Komendzie Okręgowej Policji Państwowej w Wilnie.
Później batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i ostatecznie został rozwiązany.
Służba graniczna
Od lipca 1923 roku batalion zabezpieczał odcinek granicy od miejscowości Mazuryno do hutoru Hornowo, aż do rzeki Czernicy.
Sąsiednie bataliony
- 11 batalion Straży Granicznej ⇔ 31 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922
- 27 batalion Straży Granicznej ⇔ 31 batalion Straży Granicznej − po 1 lipca 1923
Żołnierze batalionu
Komendanci batalionu
Struktura organizacyjna
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa: ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”, 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
Wykaz placówek niektórych batalionów Straży Granicznej, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/52)
Zarządzenia władz zwierzchnich dotyczące organizacji sześciu batalionów Straży Granicznej na terenie Delegata Rządu w Wilnie, 1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/14.)
Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/77.)