32 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza/Batalion Graniczny Karpackiej Brygady WOP w Nowym Targu
32 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza, znany również jako Batalion Graniczny Karpackiej Brygady WOP w Nowym Targu, był samodzielnym pododdziałem Wojsk Ochrony Pogranicza, który pełnił służbę wzdłuż granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego nr 043/org z dnia 3 czerwca 1950 roku, z 19 Brygady Ochrony Pogranicza powstała 3 Brygada Wojsk Pogranicza. Z dniem 1 stycznia 1951 roku, 53 batalion Ochrony Pogranicza został przekształcony w 32 batalion WOP w Nowym Targu JW 2403.
W 1976 roku, w związku z wprowadzeniem dwuszczeblowego systemu dowodzenia, batalion został rozwiązany. Została zorganizowana placówka zwiadu oraz kompania odwodowa, a strażnice zostały podporządkowane bezpośrednio brygadzie.
W lipcu 1983 roku, w ramach struktur Karpackiej Brygady WOP, wznowiono działalność batalionów granicznych WOP w Nowym Targu i Sanoku, w ramach których działały strażnice WOP.
Na mocy zarządzenia nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 7 maja 1991 roku, dotyczącego rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, Minister Spraw Wewnętrznych nakazał, aby z dniem 16 maja 1991 roku zlikwidować Batalion Graniczny Karpackiej Brygady WOP w Nowym Targu, który według etatu nr 44/088 liczył na okres „W” 511 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 399 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych.
Struktura organizacyjna
W 1954 roku batalionowi podlegały:
- 187 strażnica WOP Szlachtowa
- 188 strażnica WOP Sromowce Niżne
- 189 strażnica WOP Kacwin
- 190 strażnica WOP Jurgów
- 191 strażnica WOP Łysa Polana
- 192 strażnica WOP Zakopane Kuźnica
- PKPT Kasprowy Wierch.
W 1956 roku batalionowi podlegały:
- 1 strażnica WOP Szlachtowa
- 2 strażnica WOP Sromowce Niżne
- 3 strażnica WOP Kacwin
- PKRT Niedzica
- 4 strażnica WOP Jurgów
- PKMRG Jurgów
- 5 strażnica WOP Łysa Polana
- PKRT Morskie Oko
- 5 strażnica WOP Zakopane Kuźnica
- PKRT Kasprowy Wierch
- 7 Strażnica WOP Kiry.
Struktura organizacyjna na dzień 31.12.1959 obejmowała:
- dowództwo i sztab – Nowy Targ
- 10 strażnica WOP III kategorii – Przywarówka
- 11 strażnica WOP III kategorii – Lipnica Wielka
- 12 strażnica WOP III kategorii – Chyżne
- 13 strażnica WOP II kategorii – Podczerwone
- 14 strażnica WOP IV kategorii – Witów
- 15 strażnica WOP II kategorii – Kiry
- 16 placówka WOP III kategorii – Zakopane
- 17 strażnica WOP III kategorii – Łysa Polana
- 18 strażnica WOP II kategorii – Jurgów
- 19 strażnica WOP III kategorii – Kacwin.
Na dzień 1 stycznia 1964 roku batalionowi WOP Nowy Targ podlegały:
- 6 strażnica WOP lądowa IV kategorii Lipnica Wielka
- placówka kontroli małego ruchu granicznego II kategorii Winiarczykówka
- 7 strażnica WOP lądowa IV kategorii Chyżne
- 8 strażnica WOP lądowa II kategorii Podczerwone
- placówka kontroli małego ruchu granicznego I kategorii Chochołów
- placówka kontroli małego ruchu turystycznego Chochołów
- 9 placówka WOP II kategorii Witów
- 10 placówka WOP III kategorii Zakopane
- 11 strażnica WOP lądowa IV kategorii Łysa Polana
- 12 strażnica WOP lądowa II kategorii Jurgów
- placówka kontroli małego ruchu granicznego I kategorii Jurgów
- 13 strażnica WOP lądowa IV kategorii Kacwin
- placówka kontroli małego ruchu granicznego I kategorii Niedzica
- placówka kontroli małego ruchu granicznego II kategorii Kacwin
- placówka kontroli małego ruchu turystycznego Niedzica
- 14 placówka WOP nr 14 II kategorii Czorsztyn
- placówka kontroli małego ruchu granicznego II kategorii Sromowce Wyżne.
W 1990 roku struktura batalionu granicznego Karpackiej Brygady WOP w Nowym Targu obejmowała:
- Strażnica WOP Czorsztyn
- Strażnica WOP Kacwin
- Strażnica WOP Jurgów
- Strażnica WOP Łysa Polana
- Strażnica WOP Zakopane
- Strażnica WOP Witów
- Strażnica WOP Podczerwone
- Strażnica WOP Chyżne.
Dowódcy batalionu
kpt. Jan Krasowski (1951)
mjr Henryk Połowniak (do 1952)
kpt. Władysław Czajer (od 1952)
ppłk Tomczak (1972).
Przypisy
Bibliografia
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990–Karpacka Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2019-02-04]. (pol.).
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.