31. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie
31. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie miała miejsce w dniach 13-24 lutego 1981 roku. W ramach konkursu głównego zaprezentowano 21 filmów z 16 różnych krajów.
Jury, którym przewodniczyła niemiecka reżyserka Jutta Brückner, przyznało główną nagrodę festiwalu, Złotego Niedźwiedzia, hiszpańskiemu filmowi Szybciej, szybciej w reżyserii Carlosa Saury. Drugą nagrodę, Srebrnego Niedźwiedzia − Nagrodę Specjalną Jury, otrzymał indyjski film W poszukiwaniu głodu w reżyserii Mrinala Sena.
Przebieg festiwalu
Selekcja festiwalowa nowego dyrektora Berlinale, Moritza de Hadelna, wywołała wiele kontrowersji wśród niemieckich filmowców. W konkursie głównym znalazł się tylko jeden niemiecki film, co spotkało się z zarzutami o dyletantyzm i brak komunikacji z niemieckim środowiskiem filmowym. W odpowiedzi na te zarzuty domagano się jego rezygnacji i grożono bojkotem festiwalu. De Hadeln argumentował, że niski udział niemieckich filmów w konkursie wynikał z ich słabej jakości. Niemieccy twórcy filmowi, w tym reżyser Alexander Kluge, kontrargumentowali, że to nie kinematografia niemiecka jest w kryzysie, lecz sam festiwal, który faworyzuje amerykańskie kino mainstreamowe.
W programie sekcji Forum znalazły się pokazy nowych filmów uznawanych za arcydzieła, takich jak Stalker Andrieja Tarkowskiego, Wściekły byk Martina Scorsese oraz Ratuj się kto może (życie) Jean-Luka Godarda, który był gościem festiwalu.
Tegoroczny temat przewodni konkursu głównego, dotyczący odkrywania zapomnianej historii (ukazany m.in. w filmach Gorączka i Łódź jest pełna), został uzupełniony przez wstrząsający irański film dokumentalny Poszukiwanie w reżyserii Amira Naderiego, który opowiadał o masakrach na ludności cywilnej w czasach rządów szacha Rezy Pahlawiego.
W ramach festiwalu zorganizowano także retrospektywę twórczości brytyjskiego producenta filmowego Michaela Balcona. Dodatkowo zaprezentowano przegląd filmów tureckiego reżysera Yılmaza Güneya, który przebywał w więzieniu w Turcji pod zarzutem morderstwa.
Członkowie jury
Konkurs główny
- Jutta Brückner, niemiecka reżyserka − przewodnicząca jury
- Peter Bichsel, szwajcarski pisarz
- Astrid Henning-Jensen, duńska reżyserka
- Denis Héroux, kanadyjski reżyser i producent filmowy
- Antonio Isasi-Isasmendi, hiszpański reżyser
- Irina Kupczenko, radziecka aktorka
- Jerzy Płażewski, polski krytyk filmowy
- Chatrichalerm Yukol, tajski reżyser
- Italo Zingarelli, włoski producent filmowy
Selekcja oficjalna
Konkurs główny
Do konkursu głównego o Złotego Niedźwiedzia i Srebrne Niedźwiedzie zakwalifikowano następujące filmy:
Pokazy pozakonkursowe
Następujące filmy były wyświetlane w ramach pokazów pozakonkursowych:
Laureaci nagród
Konkurs główny
Złoty Niedźwiedź
Szybciej, szybciej, reż. Carlos Saura
Srebrny Niedźwiedź − Nagroda Specjalna Jury
W poszukiwaniu głodu, reż. Mrinal Sen
Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki
Barbara Grabowska − Gorączka
Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora
Jack Lemmon − Haracz
Anatolij Sołonicyn − 26 dni z życia Dostojewskiego
Srebrny Niedźwiedź za wybitne osiągnięcie artystyczne
Markus Imhoof − Łódź jest pełna
Wyróżnienia honorowe
Cygańska melodia, reż. Seijun Suzuki
Le grand paysage d’Alexis Droeven, reż. Jean-Jacques Andrien
Konkurs filmów krótkometrażowych
Złoty Niedźwiedź dla najlepszego filmu krótkometrażowego
History of the World in Three Minutes Flat, reż. Michael Mills
Polonica
W konkursie głównym polską kinematografię reprezentował film Gorączka w reżyserii Agnieszki Holland, będący adaptacją powieści Dzieje jednego pocisku (1910) autorstwa Andrzeja Struga. Barbara Grabowska zdobyła za swoją rolę Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki, stając się drugą Polką w historii festiwalu, która otrzymała tę nagrodę – pierwszą była Jadwiga Barańska za rolę w filmie Nocach i dniach (1976).
Kolejnym polskim akcentem na festiwalu było uczestnictwo krytyka filmowego Jerzego Płażewskiego w jury konkursu głównego.