302/302P – radziecki prototypowy myśliwiec przechwytujący, który był napędzany silnikiem rakietowym na ciekły materiał pędny.
Historia
Geneza
Na początku lat 30. XX wieku w Związku Radzieckim rozpoczęto prace nad maszynami latającymi wykorzystującymi silniki rakietowe na ciekły materiał pędny. W 1931 roku w Moskwie zainicjowano tego rodzaju badania w Grupie Badań Ruchu Odrzutowego (Gruppa Izuczenija Rieaktiwnogo Dwiżenija). Na początku testowano nowy napęd na szybowcach, jednak ówczesne silniki rakietowe były zawodne, co ograniczało ich zastosowanie. W związku z tym skoncentrowano się na budowie bardziej stabilnych jednostek napędowych. W 1932 roku laboratoria gazodynamiczne w Leningradzie podjęły podobne prace, próbując zaadaptować silniki rakietowe do funkcji przyspieszaczy dla samolotów I-4. W 1933 roku połączono wysiłki obu ośrodków, tworząc Naukowo-Badawczy Instytut Rakietowy (Rieaktiwnyj nauczno-issledowatielskij institut).
Pierwszym projektem instytutu był samolot stratosferyczny RP-218, który miał osiągnąć wysokość 25 000 metrów i prędkość 800-900 km/h. Planowano napędzać go trzema silnikami rakietowymi ORD-300-2 (ORM-70) o ciągu 300 kG każdy. Rozważano dwa warianty startu: z ziemi z prochowymi przyspieszaczami lub z powietrza przez bombowiec TB-3. W celu testów wybudowano szybowiec RP-218-1, oparty na konstrukcji SK-9. W grudniu 1937 roku rozpoczęto próby naziemne z silnikiem ORM-65, które zakończyły się sukcesem. Jednakże prace nad RP-318-1 zostały przerwane z powodu fali terroru w ZSRR. W 1939 roku badania wznowiono, instalując nowy silnik RDA-1-150, a pierwszy lot odbył się 28 lutego 1940 roku.
Projekt
12 lipca 1940 roku Komitet Obrony ZSRR podjął decyzję o budowie radzieckich samolotów z napędem odrzutowym. W planach znalazł się myśliwiec przechwytujący, którego zadaniem miała być obrona punktowych celów. Krótki czas pracy silników rakietowych uniemożliwiał ich zastosowanie w klasycznych myśliwcach, ale ich duże przyspieszenie nadawało się do szybkiego przechwytywania wrogich samolotów. Prace projektowe rozpoczęto w Naukowo-Badawczym Instytucie Rakietowym, gdzie opracowano maszynę oznaczoną numerem 302. Samolot miał być dolnopłatem z dwoma rodzajami silników: rakietowym na ciekły materiał pędny oraz silnikami strumieniowymi.
Do czerwca 1941 roku zrealizowano jedynie wstępny projekt, planując zastosowanie silnika RD-1400 o ciągu 1100 kG. Po ewakuacji instytutu do Swierdłowska w październiku 1941 roku, prace postępowały wolno. Projekt został zarekomendowany do realizacji w lipcu 1942 roku, a ostatecznie zatwierdzony przez Józefa Stalina w 1942 roku. W lutym 1943 roku powstało biuro konstrukcyjne OKB-55, które przejęło projekt. Z powodu braku silników strumieniowych zdecydowano się na użycie jedynie silnika rakietowego RD-1400, który przekształcono w RD-2M. Samolot 302P rozpoczął loty szybowcowe w sierpniu 1943 roku, a w 1944 roku przetestowano go w tunelu aerodynamicznym. Niestety, program budowy samolotu został anulowany w marcu 1944 roku z powodu wewnętrznych sporów w ministerstwie przemysłu lotniczego.
Konstrukcja
Ostateczna wersja samolotu 302P była dolnopłatem o klasycznym usterzeniu, wykonanym z metalu. Posiadał trójkątne skrzydła z lekkim wzniosem oraz trójpodporowe chowane podwozie z tylnym podparciem. Kadłub miał konstrukcję półskorupową, a kabina była jednoosobowa i ciśnieniowa.
Uzbrojenie
Samolot był planowany do uzbrojenia w cztery działka SzWAK kal. 20 mm, z zapasem 100 nabojów na każdą lufę. W wersji 302 przewidywano również możliwość zwalczania celów naziemnych za pomocą ośmiu niekierowanych pocisków rakietowych RS-82 kal. 82 mm lub RS-132 kal. 132 mm, bądź dwóch bomb lotniczych o masie 125 kg każda.
Bibliografia
Jerzy Gruszczyński, Michał Fiszer, Sowieckie myśliwce rakietowe, „Lotnictwo”, nr specjalny 10 (2009), s. 72–82, ISSN 1732-5323.