30 srebrników (znane również jako Judaszowe srebrniki) to kwota, za którą Judasz zdradził Jezusa Chrystusa.
Zapłata za zdradę
Arcykapłani zaoferowali Judaszowi 30 srebrników jako zapłatę za zdradzenie Jezusa, co odpowiadało wartości niewolnika. Po aresztowaniu Jezusa, Judasz próbował zwrócić srebrniki, ale arcykapłani odmówili ich przyjęcia. Wówczas Judasz rzucił srebrniki w ich stronę i odszedł. Pozostałe srebrniki zostały użyte do zakupu pola garncarza, znanego jako Haceldama (w tłumaczeniu Pole Krwi), na którym grzebano obcych pielgrzymów.
Wg współczesnych badań (prof. Piotr Dyczek, ks. prof. Andrzej Kobyliński) jeden srebrnik odpowiadał dziennej płacy, co oznacza, że 30 srebrników stanowiło równowartość średniej płacy miesięcznej. Prof. Jerzy Kropiwnicki przeprowadził analizę ekwiwalentu 30 srebrników na początku XXI wieku, uzyskując różne wyniki w zależności od zastosowanej metody szacowania (od 95 zł do 46 500 zł), podkreślając, że niezależnie od wartości, kwoty te są „tragicznie niskie w kontekście zdrady”.
Stary Testament
W Starym Testamencie prorok Zachariasz zapowiedział zdradzenie Mesjasza za cenę niewolnika, co odnosi się do 30 srebrników.
Księga Zachariasza:
Ewangelie
Temat 30 srebrników pojawia się także w Ewangeliach.
Ewangelia według św. Mateusza jako jedyna podaje konkretną kwotę 30 srebrników:
Ewangelia według św. Marka:
Ewangelia według św. Łukasza:
Ewangelia według św. Jana nie odnosi się bezpośrednio do srebrników, lecz opisuje ujawnienie Judasza przez Jezusa – J 13,12-30 oraz relację z aresztowania Jezusa w obecności Judasza – J 18,1-11.
Dodatkowo, w Ewangelii według św. Mateusza zawarto epilog wydarzeń, które miały miejsce rankiem po aresztowaniu Jezusa:
Kultura masowa
Symbolika
30 srebrników w sztuce symbolizuje zdradę oraz jej cenę. Termin judaszowe srebrniki odnosi się do pieniędzy zdobytych w nieuczciwy sposób, które obciążają sumienie.
Uważa się, że liczba kół w herbie Portugalii, zsumowanych w pionie i poziomie, może symbolizować 30 judaszowych srebrników.
Sztuki plastyczne
W okolicach 1305 roku Giotto di Bondone namalował fresk zatytułowany Wręczenie srebrników Judaszowi.
Johann Wilhelm Baur (1607–1642) był autorem dokumentu ikonograficznego Judasz otrzymuje od kapłanów 30 srebrników.
Literatura
Powstało dzieło Trzydzieści srebrników: sztuka w 3 aktach (ang. Thirty Pieces of Silver) autorstwa Howarda Fasta.
W 2013 roku w języku polskim ukazała się książka 30 srebrników, Donos w dziejach nowych i dawnych autorstwa Karola Sauerlanda.
Film
W latach 2020–2023 powstał hiszpański serial telewizyjny 30 srebrników (oryg. 30 monedas).
Przypisy
Bibliografia
Pismo Święte Nowego Testamentu (w przekładzie z języka greckiego opracował ks. Kazimierz Romaniuk). Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1978, s. 1–612.
Jerzy Kropiwnicki. Trzydzieści srebrników. „Annales. Etyka w życiu gospodarczym”. Nr 12(2), s. 121–133, 2009.