30 Batalion Celny
30 Batalion Celny to jednostka zorganizowana w ramach formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 roku, bataliony etapowe zostały przekształcone w bataliony celne. 30 batalion celny został utworzony w rejonie 2 Armii, na bazie I/I oraz V/I batalionu etapowego. Etat batalionu liczył 14 oficerów oraz 600 szeregowych, a jego nadzór sprawowało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
Chociaż batalion pełnił funkcje wojskowe, nie wchodził w skład pokojowego etatu armii, co uniemożliwiało regularne uzupełnianie rekrutów. Ministerstwo Spraw Wojskowych często przydzielało mu żołnierzy przeznaczonych do zwolnienia, oficerów rezerwy oraz osoby, które zostały uznane przez dowództwa okręgów generalnych za niezdolne do dalszej służby wojskowej.
W listopadzie 1921 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych podjęło decyzję o powołaniu brygad celnych, w wyniku czego 30 batalion celny włączono do struktury 9 Brygady Celnej.
Od momentu powstania do marca 1922 roku sztab batalionu miał swoją siedzibę w Krasnem, a od 1 kwietnia 1922 roku przeniósł się do Radoszkowicz, gdzie funkcjonował aż do rozwiązania jednostki w jesieni 1922 roku.
W nawiązaniu do uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych, w rozkazie z 9 listopada 1922 roku, zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”, wprowadzając jednocześnie nową organizację wewnętrzną. 30 batalion celny został przekształcony w 30 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
Odcinek batalionowy był podzielony na cztery pododcinki, które były obsadzone przez kompanie odpowiedzialne za wystawianie posterunków oraz patrole. Posterunki były rozmieszczane wzdłuż granicy w taki sposób, aby mogły nawzajem się widzieć w ciągu dnia. Batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej, które ustawiały swoje jednostki w głębi strefy, poza linią graniczną, podczas gdy batalion zabezpieczał bezpośrednią granicę. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście.
Sąsiednie bataliony
- 32 batalion celny ⇔ 31 batalion celny – IX 1921
- 32 batalion celny ⇔ 44 batalion celny – XII 1921
Kadra batalionu
Dowódcy batalionu
Struktura organizacyjna
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
Teresa T. Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 110/350 i 110/351)