3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich

3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich (3. TKJR, 3. TJR)

3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich to jednostka piechoty cesarskiej i królewskiej armii.

Historia pułku

Pułk powstał 20 kwietnia 1895 roku, formując się z czterech batalionów polowych (numerowane 9–12) oraz z Kadry Batalionu Zapasowego Nr 3, które zostały wydzielone z dotychczasowego Tyrolskiego Pułku Strzelców Cesarskich.

Sztab pułku, razem z 1. i 4. batalionem oraz Kadrą batalionu zapasowego, stacjonował w Trydencie (niem. Trient). 2. batalion był zlokalizowany w Riva, a 3. batalion w Rovereto. Pułk wchodził w skład 16 Brygady Piechoty w Trydencie, należącej do 8 Dywizji Piechoty.

W 1898 roku sztab pułku, wraz z 1., 3. i 4. batalionem, został przeniesiony do Wiednia i włączony do tamtejszej 49 Brygady Piechoty, będącej częścią 25 Dywizji Piechoty. Z kolei 2. batalion został przeniesiony z Riva do Trydentu i pozostał w składzie 16 Brygady Piechoty, gdzie również stacjonowała Kadra batalionu zapasowego.

W roku 1904 sztab pułku, razem z 1. i 2. batalionem, przeniósł się do Bolzano (niem. Bozen), 3. batalion osiedlił się w Cles, a 4. batalion pozostał w Trydencie, gdzie wciąż była obecna Kadra batalionu zapasowego. Cały pułk ponownie trafił do 16 Brygady Piechoty. W 1906 roku 3. batalion został przeniesiony z Cles do Borgo.

W 1908 roku sztab pułku, wraz z 2. batalionem, został przeniesiony do Rovereto, a 1. batalion do Riva. 3. batalion pozostał w Borgo, natomiast 4. batalion i kadra batalionu zapasowego znajdowały się w Trydencie. Zmiany w dyslokacji nie wpłynęły na podporządkowanie pułku, który nadal wchodził w skład 16 Brygady Piechoty.

W 1912 roku sztab pułku, 2. i 3. batalion były stacjonowane w Rovereto, 1. batalion w Rivie, a 4. batalion i Kadra batalionu zapasowego w Trydencie. Pułk został włączony do nowo utworzonej 96 Brygady Piechoty w Rovereto, przynależącej do 8 Dywizji Piechoty. Dyslokacja i podporządkowanie pułku pozostały bez zmian do 1914 roku.

Aby podtrzymać tradycję, szefem pułku wszystkich czterech pułków nadal był cesarz Franciszek Józef I, co było wyjątkowym przypadkiem w austro-węgierskich siłach zbrojnych.

Święto pułku obchodzono 24 czerwca, w rocznicę bitwy pod Custozą, która miała miejsce w 1866 roku.

Rekruci do pułku byli pozyskiwani z trzech okręgów uzupełnień: Innsbruck, Bressanone (niem. Brixen) oraz Trydent, zlokalizowanych na terytorium 14 Korpusu.

Kolory pułkowe: trawiasty (niem. grasgrün), złote guziki.

Podczas I wojny światowej wszystkie bataliony walczyły na froncie wschodnim w składzie 3 Armii. Pułk brał udział w walkach na ziemiach polskich, m.in. przy forsowaniu Sanu pod Leżajskiem (14-18 października 1914) oraz w starciach pod Rozwadowem (24 października – 2 listopada 1914).

Żołnierze

Komendanci pułku

płk Heinrich Giovanelli von Ghersburg (1895 – 1897 → stan spoczynku)
płk Karl Manussi von Montesole (1897 – 1899 → urlopowany)
płk arcyksiążę Ferdynand Karol (1899 – 1902 → komendant 18 Brygady Piechoty)
płk Hugo von Reinsperg (1902 – 1908 → komendant 6 Brygady Górskiej)
płk Ignaz Verdroß von Droßberg (1908 – 1911 → komendant 14 Brygady Górskiej)
płk Ignaz Fleischmann (1911 – 1912)
ppłk / płk Heinrich Vonbank (1912 – 1915 → Komenda 96 Brygady Piechoty)
płk Friedrich Nürnberger (1917 – 1918)

Oficerowie

por. Josef Fitzthum
por. Leonard Seweryński
ppor. Artur Phleps

Przypisy

Bibliografia

Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1898. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1897. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1899. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1898. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1900. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1899. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1907. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1906. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1911. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
Österreich-Ungarns bewaffnete Macht 1900 – 1914
Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 By Glenn Jewison & Jörg C. Steiner