3 Pułk Ułanów – jednostka jazdy Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Pułk został utworzony w 1815 roku. Składał się z czterech szwadronów oraz piątego szwadronu rezerwowego. Pierwszy i drugi szwadron tworzyły 1. dywizjon, natomiast trzeci i czwarty wchodziły w skład 2. dywizjonu. Każdy szwadron był podzielony na dwa półszwadrony, a te z kolei na dwa plutony, z których każdy dzielił się na półplutony, zwane również sekcjami. Pluton składał się z oddziałów, które zorganizowane były w trójki, a każda z nich miała po trzy roty.
Pułk wchodził w skład 1. brygady Dywizji Ułanów Królestwa Kongresowego.
Ubiór
Kolorem pułku był żółty.
Kurtka ułańska miała kolor granatowy, z żółtymi wyłogami, wypustkami oraz kołnierzem. Czapka była w tym samym odcieniu. Oficerowie nosili złocone krzyże kawalerskie na kokardach przy czapkach.
Kołnierze na surdutach, lejbikach oraz płaszczach były w kolorze żółtym, a na guzikach i czapkach widniał numer 3.
Chorągiewki na lancach miały barwy żółto-białe.
Miejsce dyslokacji w 1830
Stanowisko: województwo podlaskie
sztab – Międzyrzec
1. szwadron – Międzyrzec
2. szwadron – Biała
3. szwadron – Łomazy
4. szwadron – Terespol
rezerwa – Mordy
Konie
Pułk dysponował końmi kasztanowatymi.
1. szwadron – konie jednostajnej maści
2. szwadron – konie z gwiazdkami na czole
3. szwadron – konie z gwiazdkami, strzałkami i pęcinami
4. szwadron – konie z łysinami
trębacze – konie gniado-srokate
Konie żołnierskie miały ogony obcięte do kolon i przerywane, natomiast konie oficerskie charakteryzowały się anglizowanym stylem.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku:
płk Karol Madaliński
płk Wincenty Szeptycki (1817)
płk Michał Korytowski (od 1818 do 1 lutego 1831)
ppłk Ludwik Chmielewski (od 1 lutego 1831 do 8 kwietnia)
ppłk Karol Pawłowski
ppłk Marcin Żółkiewski
Oficerowie pułku:
Alojzy Janowicz
Walki pułku
Pułk brał udział w walkach podczas powstania listopadowego.
Bitwy i potyczki:
Węgrów (8 lutego)
Liw (11 lutego)
Jadów (12 lutego)
Stoczek (14 lutego)
Dobre (17 lutego)
Nowa Wieś (19 lutego)
Grochów (24 lutego)
Wawer (31 marca)
Seroczyn (10 kwietnia)
Boreml (19 kwietnia)
Mińsk (26 kwietnia i 14 lipca)
Barania Ruda (10 maja)
Ostrołęka (18 i 26 maja)
Raciąż (23 lipca)
Szymanów (15 sierpnia)
Karczew (23 sierpnia)
Żelechów (26 sierpnia)
Krynka (28 sierpnia)
Międzyrzec (29 sierpnia)
Kazimierz Dolny (14 września)
Rachów (16 września)
Za zasługi w walkach, pułk został uhonorowany 1 krzyżem kawalerskim, 16 złotymi oraz 15 srebrnymi odznaczeniami.
Przypisy
Bibliografia
Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie. Tom IV. Od 1815 do 1831 roku. Warszawa: 1966.
Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydaw. Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
Tadeusz Korzon, Bronisław Gembarzewski, Jadwiga Rogowa: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T.3. Lwów, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1923.
Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.