3 Dywizjon Samochodowy (3 dsam)
3 Dywizjon Samochodowy (3 dsam) był jednostką wojsk samochodowych w Polskim Wojsku II RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Dywizjon został utworzony 30 sierpnia 1921 roku w Słonimie, na podstawie 4 polowego dywizjonu samochodowego 4 Armii.
W skład dywizjonu weszły następujące jednostki:
- 61 polowa kolumna samochodów ciężarowych
- 79 polowa kolumna samochodów ciężarowych
- 4 polowa kolumna samochodów osobowych
- pociąg warsztatowy
- polowy skład samochodowy
Jednostki sformowane w Słonimie dotarły transportem kołowym do Białegostoku. W tym okresie dywizjon dysponował 80 samochodami oraz 25 motocyklami.
Później w ramach struktury dywizjonu funkcjonowała m.in. Kolumna Szkolna Samochodów Pancernych. Jesienią 1925 roku kolumna ta została wyłączona ze składu wojsk samochodowych, podporządkowana dowódcy 10 Pułku Ułanów Litewskich i przekształcona w 1 Szwadron Samochodów Pancernych.
W 1929 roku jednostka została skadrowana i przemianowana na „Kadrę 3 Dywizjonu Samochodowego”.
19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, ustalił datę 7 lutego jako dzień święta pułkowego.
Żołnierze dywizjonu
Dowódcy dywizjonu:
- por. Michał Lubicz-Zaleski (1921-)
- mjr / ppłk sam. Romuald I Kozłowski – dowódca dywizjonu (1923 – 1924)
- kpt. sam. Albert Rogiński – komendant kadry (1932)
Odznaka pamiątkowa
20 stycznia 1930 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej 3 dsam.
Odznaka, o wymiarach 39×39 mm, ma formę równoramiennego krzyża pokrytego czarną emalią, z amarantowymi obrzeżami. W centralnej części krzyża, w wieńcu laurowym, umieszczono numer 3. Na tym tle znajduje się uskrzydlona kierownica, której dolną część zwieńczono sztyletem. Po obu stronach dolnego ramienia znajdują się koła samochodowe. Odznaka, wykonana w srebrze i emaliowana, składa się z dwóch części i jest połączona trzema nitami. Wykonawcą odznaki był Józef Michrowski z Warszawy.
Przypisy
Bibliografia
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Janusz Magnuski: Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993. ISBN 83-860-28-00-9.
Piotr Rudzki, Jerzy Kulesza, Józef Jeszka. Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna.”. 4 (6), s. 1193-1246, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności.
Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks” ; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1. Brak numerów stron w książce
Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971. Brak numerów stron w książce