3 Dywizja Strzelców Polskich
3 Dywizja Strzelców Polskich (3 DSP) stanowiła znaczącą jednostkę piechoty Wojska Polskiego na Wschodzie.
Dywizja ta została utworzona w jesieni 1917 roku w Jelni, jako część I Korpusu Polskiego w Rosji. 18 sierpnia 1917 roku generał Józef Leśniewski przybył do Dowództwa 2 Kaukaskiej Dywizji Grenadierów w Łowcowiczach z grupą oficerów, aby przejąć majątek dywizji. 11 lutego 1918 roku dywizja opuściła Jelnię i dotarła do Żłobina 2 marca. W trakcie przemarszu poniosła znaczne straty, które były trudne do oszacowania.
Skład organizacyjny
W nawiasach podano nazwy repolonizowanych oddziałów armii rosyjskiej.
- Dowództwo 3 Dywizji Strzelców Polskich (2 Kaukaska Dywizja Grenadierów, ros. 2-я Кавказская гренадерская дивизия)
- 9 pułk strzelców polskich (23 Manglisski Pułk Piechoty, ros. 23-й гренадерский Манглисский полк)
- 10 pułk strzelców polskich (24 Nawtługski Pułk Piechoty, ros. 24-й гренадерский Навтлугский полк)
- 11 pułk strzelców polskich (703 Suramski Pułk Piechoty, ros. 703-й гренадерский Сурамский полк → Surami)
- 12 pułk strzelców polskich (704 Rioński Pułk Piechoty, ros. 704-й гренадерский Рионский полк)
- 3 Brygada Artylerii
- 3 dywizjon parkowy
- kompania inżynieryjna
- tabor dywizyjny
- 1 lazaret 3 Dywizji Strzelców Polskich (2 Lazaret 11 Syberyjskiej Dywizji Strzelców, ros. 2-й лазарет 11-й Сибирской стрелковой дивизии)
- oddział opatrunkowy 3 Dywizji Strzelców Polskich (rozformowany na koniec marca 1918 roku)
- 1 czołówka 14 Oddziału Czołowego (rozformowana 28 grudnia 1917 roku)
- 42 oddział epidemiczny WZZ – dr Kazimierz Parnowski
- szpital polowy PKPS (rozformowany 8 kwietnia 1918 roku)
- 72 oddział czołowy PKPS (rozformowany 8 kwietnia 1918 roku)
- 72 czołówka sanitarna PKPS
W grudniu 1917 roku standardowy etat dywizji wynosił: 320 oficerów, 29 lekarzy, 44 urzędników, 14771 żołnierzy frontowych, 2002 żołnierzy niefrontowych oraz około 2350 koni. Faktyczny stan liczył odpowiednio: 329, 10, 22, 2264, 1151 oraz około 1590.
Obsada personalna dowództwa 3 DSP
Dowódcy dywizji:
- gen. mjr Gustaw Ostapowicz (od 5 IX 1917)
- gen. mjr Józef Leśniewski (IX – XII 1917)
- gen. mjr Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański (od 10 XII 1917)
Zastępca dowódcy dywizji:
- gen. Adolf Kuczewski
Szef sztabu:
- ppłk Julian Kobyłecki
Szefowie intendentury:
- ppłk Lassotowicz
- płk Józef Wencel
Naczelni lekarze dywizji:
- dr Rudziński (cz.p.o. od 1 X 1917)
- płk dr Michał Niedźwiecki (do 13 III 1918)
- dr Żołądkowski
Naczelni lekarze Oddziału Opatrunkowego 3 DSP:
- dr Edmund Boczkowski
- dr Tadeusz Sroczyński
Naczelni lekarze 1 Lazaretu 3 DSP:
- ppłk dr Jan Świątecki
- płk dr Kazimierz Kardaszewicz (V – VII 1918)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
Witold Jarno: Przemarsz 3 Dywizji Strzelców Polskich z Jelni do Żłobina w lutym 1918 roku. W: Oblicza wojny. Tadeusz Grabarczyk (red.) Magdalena Pogońska-Pol (red.). T. 2: Armia kontra natura. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020. ISBN 978-83-8220-057-7.
Adrian Konopka, Służba zdrowia 3 Dywizji Strzelców Polskich I Korpusu Polskiego (sierpień 1917 – maj 1918), Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska w Białymstoku nr 12, Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, Białystok 1998, ISSN 1230-9338.
Polskie formacje wojskowe w Rosji 1914-1920 w świetle dokumentów CAW. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. dostęp 11.10.2008