3 Dywizja Piechoty (III Rzesza)

3 (Wschodniobrandenburska) Dywizja Piechoty

3 Dywizja Piechoty (niem. 3. Infanterie-Division) to niemiecka jednostka wojskowa z czasów II wojny światowej, która brała udział w agresji na Polskę, Francję oraz ataku na Związek Radziecki. Została zniszczona pod Stalingradem.

Formowanie i walki

Dywizja została sformowana w 1934 roku pod tajemniczą nazwą Kommandant von Frankfurt, z siedzibą sztabu w Frankfurcie nad Odrą.

Na podstawie rozkazu z dnia 15 października 1935 otrzymała oficjalną nazwę 3 Dywizja Piechoty. Stacjonowała w III Okręgu Wojskowym. Od 27 października 1940 rozpoczęto przeformowywanie jednostki na 3 Dywizję Piechoty (zmotoryzowanej) na poligonie Wander oraz w macierzystych garnizonach. Dywizja została zniszczona pod Stalingradem w styczniu 1943 roku, a jej odtworzenie miało miejsce we Francji wiosną 1943 roku, gdzie 24 czerwca została przemianowana na 3 Dywizję Grenadierów Pancernych.

Agresja na Polskę

Dywizja rozpoczęła mobilizację 1 sierpnia 1939 i została przetransportowana do rejonu Złotowa na północ od Piły. O godzinie 4:45 pierwszego września 1939 roku, w ramach II szczecińskiego Korpusu Armijnego 4 Armii, przekroczyła polską granicę w odcinku między Kujanem a Werskiem. W pierwszych dniach kampanii w Polsce, dywizja prowadziła działania mające na celu przełamanie polskiej obrony opartej na łańcuchu jezior koronowskich, zdobywając Koronowo i osiągając zachodni brzeg Wisły 3 września. Na odcinku między Topolnem a Grabowem przeprawiła się przez Wisłę, tworząc przyczółek mostowy wspólnie z 94 pułkiem piechoty z 32 Dywizji Piechoty.

W następnych dniach dywizja rozpoczęła pościg wzdłuż prawego brzegu Wisły w kierunku Modlina, a 7 września przekroczyła Drwęcę pod Golubiem Dobrzyniem. W wyniku niekorzystnego rozwoju sytuacji na lewym skrzydle 8 Armii, jednostka została skierowana do osłony północnego brzegu Wisły na odcinku długości 90 kilometrów od Włocławka przez Płock do Wyszogrodu.

12 września dywizja przekroczyła Wisłę i na południe od Płocka utworzyła przyczółek mostowy. Od 14 września rozpoczęła działania zaczepne w kierunku Gostynina, a następnie zwróciła się w stronę Łowicza, biorąc udział w zaciętej bitwie na południe od Wyszogrodu. Bitwa nad Bzurą dobiegała końca, a 20 września dywizja została zluzowana na rozkaz korpusu i rozpoczęła marsz powrotny w stronę Bydgoszczy. Od 1 października pododdziały dywizji zaczęły być transportowane przez Kostrzyn – Berlin – Dortmund – Kolonię do obszaru Eifel.

Agresja na Francję

Dywizja rozpoczęła kampanię na zachodzie w ramach III brandenburskiego Korpusu Armijnego. Brała udział w zajmowaniu Luksemburga, a także walczyła w departamencie Aisne, pod Époye i Saint-Masmes. Następnie skierowała się na południe, kończąc kampanię pod Le Creusot.

Atak na Związek Radziecki

3 Dywizja brała początkowo udział w składzie Grupy Armii Północ w ofensywie na Leningrad oraz w bitwie pod Diemiańskiem. Później walczyła przeciwko Armii Czerwonej pod Moskwą, a ostatecznie została zniszczona pod Stalingradem, gdzie pozostałości jednostki 31 stycznia 1943 roku oddały się do niewoli Armii Czerwonej.

Dowództwo dywizji

Dowódcy:

płk/gen. mjr Curt Hasse: 4 kwietnia 1934 – 7 marca 1936;
gen. mjr Walter Petzel: 7 marca 1936 – 31 października 1938;
gen. mjr Walter Lichel: 1 listopada 1938 – 30 września 1940.

Dowódca piechoty dywizyjnej:

gen. mjr Paul von Hase

Szefowie sztabu:

mjr Wolfgang Hassenstein (w czasie ataku na Polskę)

Struktura organizacyjna

Skład w sierpniu 1939:

8 pułk piechoty: sztab, I, II i rezerwowy batalion – Frankfurt nad Odrą, III batalion – Lubin;
29 pułk piechoty: sztab, I i III batalion – Gubin, rezerwowy batalion – Zielona Góra;
50 pułk piechoty: sztab, III oraz II rezerwowy batalion – Gorzów Wielkopolski, II i I batalion uzupełnień – Kostrzyn;
3 pułk artylerii: sztab, II i III dywizjon – Frankfurt nad Odrą, I dywizjon – Krosno Odrzańskie;
I dywizjon 39 pułku artylerii ciężkiej: miejsce postoju – Kostrzyn;
3 batalion pionierów: miejsce postoju – Kostrzyn;
3 oddział przeciwpancerny: miejsce postoju – Frankfurt nad Odrą;
3 oddział łączności: miejsce postoju – Frankfurt nad Odrą;
3 oddział obserwacyjny: miejsce postoju – Frankfurt nad Odrą.

Przypisy

Bibliografia

CzesławC. Grzelak, HenrykH. Stańczyk, Kampania polska 1939, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2005, ISBN 83-7399-169-7, OCLC 830817444.
TadeuszT. Jurga, Obrona Polski 1939, WaldemarW. Strzałkowski (oprac.), Warszawa: „Pax”, 1990, ISBN 83-211-1096-7, OCLC 830078818.
Janusz Piekałkiewicz: Stalingrad. Anatomia bitwy. Warszawa: 1995. ISBN 83-86510-42-0.
Dieckhoff, G., 3. Infanterie Division, 3. Infanterie Division (mot.), 3. Panzergrenadier – Division 1939 – 1945, Bad Nauheim 1960;
Haupt Werner, Die deutchen Infanterie Division b.m.w i b.d.w; ISBN 3-89555-274-7;
Stahl Friedrich, Heereseinteilung 1939. Gliderung, Standorte und Kommandeure sämtlicher Einheiten des Friedensheeres am 3.1.1939 und die Kriegsliederung vom 1.9.1939; ISBN 978-3-89555-338-7, ISBN 3-89555-338-7;
Stoves Rolf, Die gepanzerten und motorisierten deutschen Grossverbande (Divisionen und Selbstandige Brigaden) 1939 – 1945, b.m.w i b.r.w; ISBN 3-89555-102-3.
Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Orde de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.