3 Drezdeńska Brygada Pancerna

3 Drezdeńska Brygada Pancerna (3 BPanc)

3 Drezdeńska Brygada Pancerna (3 BPanc) to jednostka broni pancernej Ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie

Proces formowania brygady rozpoczął się 1 sierpnia 1944 roku we wsi Strehlówka (ukr. Скраглівка), zlokalizowanej na północny zachód od Berdyczowa. Działo się to na podstawie dyrektywy Nr 3/2496/org. Sztabu Generalnego Armii Czerwonej z dnia 14 lipca 1944 roku oraz wydanego na jej podstawie rozkazu ogólnego Nr 0153 przez dowódcę Armii Polskiej w ZSRR z 15 lipca 1944 roku.

3 BPanc była jedną z trzech brygad pancernych wchodzących w skład 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego. Jej organizacja opierała się na sowieckich etatach Nr 010/500 – 010/506 dla samodzielnej brygady pancernej (ros. Отдельная танковая бригада) z listopada 1943 roku. Przydzielono jej numer poczty polowej „46086”. Oddział Informacji 3 Brygady Pancernej działał poza główną strukturą organizacyjną i według odrębnego etatu.

6 sierpnia 1944 roku brygada otrzymała swoje pierwsze pojazdy pancerne – trzy transportery opancerzone Universal Carrier Mk I. Pod koniec sierpnia tego samego roku jednostka została przeniesiona z Ukrainy do rejonu Sawina. W październiku 1944 roku, w Grabowie, żołnierze brygady złożyli przysięgę wojskową. W styczniu 1945 roku jednostka otrzymała nowoczesne czołgi średnie T-34/85 oraz sześć lekkich samobieżnych dział przeciwlotniczych M 17.

Obsada personalna dowództwa

Dowódcy:

• p.o. mjr Wasyl Siergiejew (29 sierpnia – 22 września 1944 r.)
• płk Grzegorz Nikiforow ros. Григорий Никифоров (22 września 1944 r. – 25 kwietnia 1945 r.)
• ppłk Aleksander Ruskiewicz (25 kwietnia 1945 r. do końca wojny)

Zastępca dowódcy do spraw liniowych:

• mjr Wasyl Siergiejew (od 22 września 1944 r. do końca wojny)

Zastępca dowódcy do spraw technicznych:

• płk T. G. Mukowoz (od 1 września 1944 r. do końca wojny)

Zastępcy dowódcy do spraw politycznych:

• kpt. Zygmunt Płużniak (od 8 września – 15 grudnia 1944 r.)
• p.o. kpt. Henryk Barcharz (od 30 grudnia 1944 r. do końca wojny)

Zastępca dowódcy do spraw tyłów:

• mjr B. Borowik

Szefowie sztabu:

• mjr Aleksander Rusakiewicz (od 10 sierpnia 1944 r. – 25 kwietnia 1945 r.)
• ppłk Władysław Rajkiewicz (od 25 kwietnia 1945 r. do końca wojny)

Struktura organizacyjna brygady

• dowództwo
• kompania dowodzenia
• trzy bataliony czołgów T-34/85
• batalion piechoty zmotoryzowanej
• kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych
• kompania technicznego zabezpieczenia
• pluton medyczno-sanitarny

Marsze i działania bojowe

Wiosną 1945 roku brygada uczestniczyła w operacji łużyckiej, a następnie praskiej. Podczas pierwszej z tych operacji brała udział w bitwie pod Budziszynem. Szlak bojowy zakończyła w Mielniku. W uznaniu za wkład w walkę, brygada otrzymała Krzyż Grunwaldu III klasy.

Kamuflaż i oznakowanie wozów

Wozy bojowe były malowane farbą olejną w kolorze ciemnozielonym. Poszczególne pojazdy mogły różnić się odcieniem, a nawet kolorem. W sytuacjach wymagających kamuflażu, pojazdy malowano w nieregularne plamy o różnych kształtach i rozmiarach, używając brązu, czerni lub koloru piaskowego, chociaż takie malowanie stosowano sporadycznie.

Zimą wozy bojowe pokrywano białą farbą, znaną jako bielidło. Białą farbę nakładano na zieloną farbę ochronną, pokrywając albo cały pojazd, albo tylko niektóre jego części, tworząc nieregularne plamy, które zniekształcały kształt. Zamiast farby mogło być używane wapno.

Na wieży czołgów malowano orła. Stylizowany kształt orła, chociaż uproszczony, był wzorowany na orle piastowskim. Wysokość orła wynosiła od 20 do 40 cm, a znak orła był umieszczany w okręgu, który był wyznaczony jedną białą linią, dwiema liniami lub grubą, białą linią przerywaną. Kolejność i miejsce malowania znaku orła oraz numerów taktycznych określał rozkaz dowódcy jednostki.

Oznakowanie taktyczne

W 1 KPanc wprowadzono do systemu oznakowania taktycznego także znak godła państwowego. Ze względu na fakt, że w trzech brygadach pancernych pojawiały się te same numery, przynależność pojazdu do konkretnej brygady była rozróżniana nie tylko przez numer, ale również przez rodzaj godła oraz miejsce jego naniesienia.

Numery taktyczne brygady

dowództwo

• 2 czołgi T-34-85 — 300, 301
• 1 batalion — dowódca — 311
• 1 kompania — dowódca — 1111
• 1 pluton — 1112, 1113, 1114
• 2 pluton — 1121, 1122, 1123
• 3 pluton — 1131, 1132, 1133
• 2 kompania — dowódca — 1211
• 1 pluton — 1212, 1213, 1214
• 2 pluton — 1221, 1222, 1223
• 3 pluton — 1231, 1232, 1233
• 2 batalion — dowódca 312
• 1 kompania — dowódca — 2311
• 1 pluton — 2312, 2313, 2314
• 2 pluton — 2321, 2322, 2323
• 3 pluton — 2331, 2332, 2333
• 2 kompania — dowódca — 2411
• 1 pluton — 2412, 2413, 2414
• 2 pluton — 2421, 2422, 2423
• 3 pluton — 2431, 2432, 2433
• 3 batalion — dowódca — 313
• 1 kompania — dowódca — 3511
• 1 pluton — 3512, 3513, 3514
• 2 pluton — 3521, 3522, 3523
• 3 pluton — 3531, 3532, 3533
• 2 kompania — dowódca — 3611
• 1 pluton — 3612, 3613, 3614
• 2 pluton — 3621, 3622, 3623
• 3 pluton — 3631, 3632, 3633

Brygada po wojnie

Po wojnie brygada stacjonowała w garnizonie Opole. Po rozformowaniu 1 KPanc została podporządkowana bezpośrednio dowódcy Okręgu Wojskowego „Śląsk”. W lutym 1946 roku brygada przekształcona została w 6 Pułk Czołgów Ciężkich, który dwa lata później przeniesiono do garnizonu Bolesławiec.

Na koniec 1955 roku, 6 Pułk Czołgów Ciężkich, który stacjonował w Biedrusku, został wyłączony ze składu 2 Korpusu Pancernego, przekształcony w 34 Drezdeński Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej oraz podporządkowany dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego. Latem 1961 roku batalion ten został rozformowany, a nazwę „Drezdeński” przejął 22 Pułk Czołgów Średnich z Żagania.

Na podstawie rozkazu Nr 07/MON Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 1967 roku, 22 Drezdeński Pułk Czołgów Średnich przejął dziedzictwo 3 BPanc i został przemianowany na 3 Drezdeński Pułk Czołgów Średnich. 31 marca 1990 roku pułk został rozformowany.

Od 15 sierpnia 1995 roku, dziedzictwo 3 BPanc przejął 3 batalion czołgów 10 Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa. Po rozformowaniu 3 bcz, tradycje 3 BPanc kontynuuje 24 batalion Ułanów im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego 10 BKPanc.

Sztandar brygady

Sztandar został ufundowany przez mieszkańców Poznania i wręczony bezpośrednio po wojnie.

Opis sztandaru: Płat o wymiarach 94 x 94 cm, obszyty złotym galonem i złotą frędzlą, przymocowany do drzewca za pomocą jedenastu kółek oraz stalowego pręta. Drzewce wykonane z jasnego politurowanego drewna, połączone z dwóch części przy użyciu niklowanych okuć stalowych. Na drzewcu umieszczono dwadzieścia sześć srebrnych gwoździ pamiątkowych. Głowica ma kształt orła, który spoczywa na cokole skrzynkowym z napisem: „MIASTO POZNAŃ”.

Strona główna: Czerwony krzyż kawalerski z białymi polami między ramionami. W centrum haftowany srebrną nicią orzeł, otoczony wieńcem laurowym haftowanym złotą nicią. Nad orłem i poniżej znajdują się napisy haftowane złotą nicią: „HONOR I OJCZYZNA” oraz „ZA NASZĄ I WASZĄ WOLNOŚĆ”.

Strona odwrotna: Krzyż kawalerski w kolorze pomarańczowym, z granatowymi polami między ramionami. W centrum haftowany kolorową nicią herb Poznania w wieńcu. Nad herbem haftowany złotą nicią napis: „3 BRYGADA PANCERNA”, a na dolnym ramieniu krzyża: „I KORPUSU”. Na granatowych polach, na dole, znajduje się haftowana złotą nicią data: „22.IV.1945”, otoczona wieńcami laurowymi.

Brygada została odznaczona Orderem Krzyża Grunwaldu III kl.

Przypisy

Bibliografia

• Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
• Magnuski, Janusz: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Magnuski, Janusz. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5. Brak numerów stron w książce.
• Władysław Korczewski, Organizacja wojsk pancernych i zmotoryzowanych ludowego WP 15.5.1943-9.5.1945, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 2 (124), Warszawa 1988.
• Czesław Krukowski, Zabezpieczenie materiałowe, techniczne i medyczne działań 1 Korpusu Pancernego WP w operacji berlińskiej 2 armii WP 10-29.4.1945 r., Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 1 (41), Warszawa 1967.
• Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2. Brak numerów stron w książce.
• Kazimierz Kaczmarek: Polacy na polach Łużyc. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1980. ISBN 83-11-06464-4.