3 Brygada Kadrowa Strzelców (3 BKS) to kadrowa brygada piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Historia brygady
3 Brygada Kadrowa Strzelców została utworzona w Obozie Moffat na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza z dnia 23 sierpnia 1940 roku. Brygada była podporządkowana dowódcy I Korpusu. 31 sierpnia 1940 roku generał brygady Władysław Langner objął dowództwo nad 3 BKS.
Na dzień 31 sierpnia 1940 roku brygada liczyła 177 oficerów, 15 podoficerów i 24 szeregowych. W trzeciej dekadzie stycznia 1941 roku stan ewidencyjny wzrósł do 399 oficerów, 42 podoficerów oraz 55 szeregowców.
5 września 1940 roku dowódca brygady ustalił zasady oznaczania korespondencji wysyłanej pocztą „GPO Glasgow Polish Camp nr XXV/…”. Aby oznaczyć poszczególne jednostki brygady, po cyfrze rzymskiej „XXV” dodawano odpowiednie cyfry arabskie:
- 142 – Kwatera Główna (dowództwo, służby),
- 143 – 7 baon kadrowy strzelców,
- 144 – 8 baon kadrowy strzelców,
- 145 – 9 baon kadrowy strzelców,
- 146 – 3 dyon kadrowy artylerii i 3 oddział kadrowy rozpoznawczy.
Tego samego dnia przy Well Street zorganizowano Posterunek Żandarmerii Moffat.
15 października 1941 roku z brygady odszedł 3 pluton kadrowy żandarmerii.
14 listopada 1941 roku zlikwidowano sąd polowy nr 3, a jego personel przeniesiono do sądu polowego nr 2.
24 listopada 1941 roku 3 bateria artylerii przeciwlotniczej została w całości przeniesiona do Ośrodka Wyszkolenia Artylerii.
25 listopada 1941 roku 3 batalion kadrowy czołgów został zlikwidowany, a oficerowie przekazani do 3 oddziału rozpoznawczego.
26 listopada 1941 roku sześciu oficerów, w tym płk. dypl. Henryk Bagiński, zostało przeniesionych do Centrum Wyszkolenia Służby Etapowej i Poborowej. Jednostkę wizytował dowódca Brygady Szkolnej, gen. bryg. Janusz Głuchowski.
27 listopada 1941 roku do brygady przydzielonych zostało 69 oficerów z likwidowanej 5 Brygady Kadrowej Strzelców.
10 grudnia 1941 roku 3 dywizjon artylerii lekkiej w pełnym składzie (46 oficerów) został przeniesiony do Ośrodka Wyszkolenia Artylerii.
17 grudnia 1941 roku 3 kompania saperów (25 oficerów) została przeniesiona do Centrum Wyszkolenia Saperów.
Na mocy rozkazu dowódcy I Korpusu L.dz. 26900/tjn. z dnia 20 grudnia 1941 roku 3 Brygada Kadrowa Strzelców została przekształcona w I oficerski baon szkolny, który wszedł w skład Brygady Szkolnej.
Organizacja i obsada personalna 3 BKS
Kwatera Główna 3 Brygady Kadrowej Strzelców
- 7 batalion kadrowy strzelców – ppłk Stanisław Stankiewicz
- 8 batalion kadrowy strzelców – ppłk Franciszek Targowski
- 9 batalion kadrowy strzelców – ppłk dypl. Alojzy Mazurkiewicz (od 12 IX 1940)
- 3 batalion kadrowy czołgów – mjr Stefan Majewski (cz.p.o. od 11 III 1941 – kpt. Bohdan Jeżewski)
- 3 dywizjon artylerii lekkiej – płk Jan Kijowski
- 3 oddział kadrowy rozpoznawczy
- 3 kompania łączności – kpt. Feliks Dzikielewski
- 3 kompania saperów – kpt. Michał Prozwicki
- 3 bateria artylerii przeciwlotniczej – kpt. Zygmunt Charlewski
- 3 kompania przeciwpancerna – mjr Tadeusz Kochanowicz (kpt. Tafelski, od 22 IV 1944 – por. Stanisław Trybulec)
- 3 kompania sanitarna (eks-oddział sanitarny) – mjr lek. Leon Michnowski
- 3 park uzbrojenia
- 3 park intendentury – mjr Tadeusz Sambor (p.o. kmdta od V 1941 – kpt. Michał Prokopowicz)
- 3 park samochodowy
- 3 kolumna samochodowa
- ośrodek zapasowy (kadra)
- 3 pluton kadrowy żandarmerii – por. Leonard Zub-Zdanowicz (od 21 V 1941 – kpt. Jan Huber)
- sąd polowy nr 3 (od 6 II 1941) – mjr aud. Kamil Zenon Ślizowski
- poczta polowa nr 75
- kompania gospodarcza – kpt. Wiktor Pieniążek
W związku z potrzebą wykorzystania brygady do służby przeciwdesantowej, stworzono oficerski batalion piechoty w składzie:
- dowództwo baonu z drużyną łączności oraz 2 patrole telefoniczne
- oddział rozpoznawczy
- trzy kompanie strzelców z trzema plutonami strzelców oraz drużyną ckm i drużyną moździerzy
- pluton artylerii polowej
- pluton przeciwpancerny
Obsada personalna Kwatery Głównej 3 BKS
Dowódcy brygady
- gen. bryg. Władysław Langner (od 31 VIII 1940)
- płk dypl. Romuald Wolikowski (28 VII – 17 VIII 1941)
- płk dypl. Witold Wartha (17 VIII – 20 XII 1941)
Zastępcy dowódcy brygady
- płk dypl. Romuald Wolikowski
- płk dypl. Witold Wartha
- płk dypl. Józef Kobyłecki (od 20 X 1941)
Dowódcy saperów
- ppłk Stanisław Perko (od 1 I 1941)
- płk dypl. Henryk Bagiński (od III 1941)
- dowódca artylerii – gen. bryg. Otton Krzisch (od 24 I 1941)
- szef duszpasterstwa – ks. dziekan Antoni Miodoński (od 17 IX 1940)
Sztab
- Szefowie sztabu
- ppłk dypl. art. Bronisław Maszlanka (do 5 X 1940 → szef sztabu dowódcy artylerii I Korpusu)
- ppłk dypl. piech. Gustaw Łowczowski (od 5 X 1940)
- szef Oddziału I – ppłk dypl. Władysław Huza (od 22 IV 1941 – ppłk Władysław Czuma)
- szef Oddziału II – mjr dypl. Józef Słomowski (od 6 XII 1940 – mjr Leopold Szumski)
- Szefowie Oddziału III
- mjr dypl. Józef Perzyński (do 13 IX 1940 → Oddział I Sztabu NW)
- mjr dypl. Józef Klepaczko (od 1 X 1940)
- Szefowie Oddziału IV
- mjr dypl. Józef Klepaczko
- ppłk dypl. Leopold August Bogochwalski (od 23 IX 1940)
- mjr dypl. Józef Słomowski (od 6 XII 1940)
- mjr Zenon Słowiński (od 22 IV 1941)
- dowódca łączności – mjr Zygmunt Ireneusz Gordon
- szef sanitarny – ppłk lek. dr Zygmunt Żołędziowski (od 11 IX 1940)
- szef służby uzbrojenia – ppłk inż. Lucjan Marceli Małachowski (od 13 IX 1940)
- komendant Kwatery Głównej – ppłk Władysław Czuma
- Referat Przeciwgazowy
- drużyna odkażająca (od 25 III 1941)
- Referat Oświatowy
Przypisy
Bibliografia
Kronika 3 Kadrowej Brygady Strzelców 1940–1941 i I Oficerskiego Batalionu Szkolnego 1941–1942.
Rozkazy Dzienne 3 Brygady Kadrowej Strzelców, sygn. R.22. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940. [dostęp 2017-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-04)].
Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 1992. ISBN 83-11-08218-9. Brak numerów stron w książce.