3 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego (3 DLMB)
3 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego (3 DLMB) to związek taktyczny lotnictwa myśliwsko-bombowego Wojska Polskiego.
3 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego 1944–1946
Formowanie 3 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, która była prekursorką 3 Dywizji Lotnictwa M-B, rozpoczęto w Karłówce na Ukrainie na podstawie rozkazu organizacyjnego z dnia 7 września 1944 roku, który powołał do życia 1 Mieszany Korpus Lotniczy. Intensywne szkolenie pilotów 9 plm miało miejsce na lotnisku Krasnogród, a 10 i 11 plm na lotnisku Karłówka od 17 września.
Po osiągnięciu gotowości bojowej w dniu 20 stycznia 1945 roku, dywizja została przebazowana na teren Polski w kilku rzutach powietrznych i naziemnych w lutym oraz marcu.
Na przełomie marca i kwietnia 1945 roku dywizja uczestniczyła w działaniach na kierunku berlińskim, niszcząc zarówno samoloty, jak i umocnienia wroga. W uznaniu za wysiłek bojowy w operacji berlińskiej, nadano dywizji miano „Brandenburska” oraz odznaczono ją Orderem Krzyża Grunwaldu I klasy.
Po zakończeniu działań bojowych, dywizja powróciła do kraju, lądując na lotnisku w Kutnie, a następnie przeprowadzono ją do Krakowa jako 3 Brandenburską Dywizję Lotnictwa Myśliwskiego. W 1946 roku rozformowano sztaby związków taktycznych, a pułki wchodzące w skład dywizji zostały podporządkowane bezpośrednio Dowództwu Wojsk Lotniczych.
11 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego 1951–1967
W związku z wybuchem konfliktu koreańskiego, Sztab Generalny WP, rozkazem nr 0096/Org. z dnia 11 grudnia 1951 roku, nakazał Dowódcy Wojsk Lotniczych ponowne sformowanie związków taktycznych oraz jednostek logistycznego zabezpieczenia. Wśród tych jednostek znalazła się 11 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego, która składała się z:
- Dowództwo 11 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego w Świdwinie
- 11 pułk lotnictwa myśliwskiego w Zegrzu Pomorskim
- 24 pułk lotnictwa myśliwskiego w Świdwinie
- 27 pułk lotnictwa myśliwskiego w Świdwinie
- 76 kompania łączności w Świdwinie
- 47 Ruchome Warsztaty Remontowe Lotnictwa w Świdwinie
Rozkaz przewidywał sformowanie tych jednostek w okresie od maja do grudnia 1951 roku, jednak trudna sytuacja ekonomiczna kraju uniemożliwiła wykonanie tego zadania. W związku z tym, opracowano rozkaz 0078/Org. z dnia 19 listopada 1952 roku, który zakładał formowanie lotniczych związków taktycznych składających się z dwóch pułków, w wyniku czego zaniechano formowania 24 i 27 plm.
11 DLM został podporządkowany 26 plm z 9 DLM, któremu wyznaczono Zegrze Pomorskie jako miejsce stałej dyslokacji, oraz 40 plm, który przeszedł z 7 DLM. Miejscem stałego bazowania dla 40 plm oraz pozostałych jednostek dywizji został Świdwin.
40 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego przebazował się do Świdwina rzutem powietrznym 17 stycznia 1953 roku z lotniska w Mierzęcicach, gdzie wcześniej stacjonował. 26 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego przeniósł się do Zegrza Pomorskiego w październiku, a 2 października 1953 roku rzut kołowy dotarł eszelonem na stację Koszalin.
Aby przeszkolić personel latający, rozkazem DWL nr 02/Org. z dnia 3 lutego 1953 roku powołano do życia poligon lotniczy nr 6 w Podborsku. Od sierpnia do grudnia 1953 roku personel latający i techniczny 26 i 40 plm przeszedł szkolenie na samolotach MiG-15, które zastąpiły samoloty Jak-23. Zdolność bojową jako związek taktyczny dywizja osiągnęła pod koniec 1956 roku, a długi czas potrzebny do uzyskania pełnej gotowości bojowej wynikał z braku wykwalifikowanego personelu oraz niskiego poziomu jego wyszkolenia.
14 listopada 1957 roku, rozkazem MON nr 098, 26 plm został wyłączony z bezpośredniego podporządkowania dywizji, a zamiast niego do dywizji dołączył 4 pułk lotnictwa myśliwskiego stacjonujący w Goleniowie.
Na mocy rozkazu Nr 55/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 października 1963 roku, dywizja przejęła dziedzictwo tradycji 3 Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego.
W 1964 roku pierwsza grupa personelu latającego i technicznego została przeszkolona na samolotach MiG-21. 4 i 40 plm otrzymały po jednej eskadrze tych samolotów, a od 1 kwietnia 1965 roku rozpoczęto szkolenie na tym typie. Dywizja, jako jedna z pierwszych, brała udział w prestiżowych pokazach i ćwiczeniach, a piloci byli pionierami lądowań na autostradzie. Pierwszym z nich był kpt. pil. Zbigniew Biedrzycki z 4 plm.
3 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego 1967–1971
Na podstawie rozkazu Nr 07/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 maja 1967 roku, związek taktyczny zmienił nazwę na 3 Brandenburską Dywizję Lotnictwa Myśliwskiego, a 4 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Kraków” został przemianowany na 2 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Kraków”.
3 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Szturmowo-Rozpoznawczego 1971–1982
Na podstawie zarządzenia Nr 012/Org. szefa Sztabu Generalnego z dnia 6 marca 1971 roku, dywizja została przekształcona w 3 Brandenburską Dywizję Lotnictwa Szturmowo-Rozpoznawczego.
Zgodnie z zarządzeniem Nr 03 szefa Sztabu Wojsk Lotniczych z dnia 27 marca 1971 roku, do dywizji dołączono 8 Pułk Lotnictwa Szturmowego w Mirosławcu oraz 32 pułk lotnictwa rozpoznania artyleryjskiego w Sochaczewie. Natomiast 2 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego „Kraków” z Goleniowa został podporządkowany dowódcy 4 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, co wpłynęło na zmianę zadań wykonywanych przez dywizję.
W latach siedemdziesiątych dywizja osiągnęła wiele sukcesów, zdobywając tytuł Mistrza Gospodarności, a 9 maja 1975 roku została odznaczona Orderem Sztandaru Pracy 1 klasy.
3 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego
Na podstawie zarządzenia Nr 06 dowódcy Wojsk Lotniczych z dnia 23 lutego 1982 roku, związek taktyczny został przekształcony w 3 Brandenburską Dywizję Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego. Do dywizji dołączono 3 Pomorski Pułk Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego stacjonujący w Bydgoszczy, wyposażony w samoloty Su-7, które miały ograniczony czas użytkowania. Z jednostki został usunięty 32 pułk lotnictwa rozpoznania taktycznego, który został podporządkowany bezpośrednio Dowództwu Wojsk Lotniczych.
W latach 1985–1988 wprowadzono do wyposażenia 40 i 8 pułku samoloty Su-22, co znacząco wpłynęło na zdolności bojowe dywizji oraz jej strukturę. Wprowadzono również zmiany w zadaniach i systemie szkolenia.
W wrześniu 1988 roku 3 plmb został przekształcony w 3 Pomorski Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy, a jego wyposażenie zmieniono na samoloty PZL TS-11 Iskra.
W 1992 roku zlikwidowano 3 lpszb w Bydgoszczy, a dywizja kontynuowała szkolenie lotnicze w składzie dwóch pułków:
- 8 plmb w Mirosławcu
- 40 plmb w Świdwinie
- 86 bł w Świdwinie
- 47 PWL w Świdwinie
- 28 RWNS w Świdwinie
W dniach 15–16 grudnia 1997 roku, Dowództwu 2 Korpusu Obrony Powietrznej w Bydgoszczy zostały podporządkowane: 8 i 40 pułk oraz 47 PWL i 28 RWNS oraz Klub Garnizonowy, pozostawiając w bezpośrednim podporządkowaniu dywizji tylko 86 batalion łączności.
1 czerwca 1998 roku odbyła się ostatnia, uroczysta zbiórka sztabu i jednostek dywizji z udziałem byłych dowódców i żołnierzy.
28 grudnia 1998 roku, dowódcy Grupy Likwidacyjnej 4 Korpusu Lotniczego w Poznaniu złożono meldunek o rozformowaniu 3 DLMB oraz 86 bł.
Na bazie rozformowanej 3 Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego powstała 1 Brygada Lotnictwa Taktycznego.
Dowódcy dywizji
Przypisy
Bibliografia
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.: praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X. Brak numerów stron w książce
Świdwińska Dywizja Lotnicza w obronie granic RP w latach 1951-1998