3 Armia (USA)

3 Armia

3 Armia (ang. Third Army, obecnie United States Army Central) to związek operacyjny US Army, będący najstarszą i najdłużej aktywną armią polową w historii Stanów Zjednoczonych. Brała udział w obu wojnach światowych, dwóch konfliktach w Zatoce Perskiej oraz interwencji w Afganistanie. Największą popularność zdobyła dzięki kampaniom podczas II wojny światowej pod dowództwem gen. George’a Pattona.

Obecnie 3 Armia ma swoją siedzibę w Shaw Air Force Base w Karolinie Południowej, a jej komponent ekspedycyjny znajduje się w Camp Arifjan w Kuwejcie. Działa jako centralny oddział komponentu wojskowego CENTCOM, amerykańskiego dowództwa centralnego, którego zakres odpowiedzialności obejmuje około 20 krajów Azji Południowo-Zachodniej.

Sformowanie i I wojna światowa

3 Armia Stanów Zjednoczonych została po raz pierwszy utworzona 7 listopada 1918 roku w Chaumont we Francji, na mocy rozkazu generalnego nr 198 wydanego przez kwaterę główną Amerykańskich Sił Ekspedycyjnych. 15 maja gen. Joseph Dickman objął dowództwo, wydając rozkaz generalny nr 1. Wówczas formacja składała się z trzech korpusów (III Korpus gen. Johna Hinesa, IV Korpus gen. Charlesa Muira oraz VII Korpus gen. Williama Hahna), w skład których wchodziło siedem dywizji.

15 listopada 1918 roku gen. Dickman otrzymał zadanie szybkiego przemieszczenia się do Nadrenii w celu pełnienia obowiązków okupacyjnych, w tym rozbrojenia i rozwiązania sił niemieckich na polecenie generała Johna Pershinga, dowódcy Amerykańskich Sił Ekspedycyjnych. Marsz do Niemiec rozpoczął się 17 listopada 1918 roku, a oddziały 3 Armii nie napotkały żadnych działań wrogich ze strony lokalnej ludności. Na zajmowanym obszarze wystarczało zarówno żywności, jak i węgla.

12 grudnia wydano rozkaz polowy nr 11, nakazujący 3 Armii zajęcie północnego sektora przyczółka Koblencji, z elementami wyprzedzającymi do przekroczenia Renu o godzinie 7:00, 13 grudnia. Przed wymarszem 1 Dywizja przeszła pod dowództwo III Korpusu. Z trzema dywizjami (1-szą, 3-cia oraz 32-gą), III Korpus zajął amerykański sektor przyczółka Koblencji, a przemieszczanie wojsk na pozycje rozpoczęło się o wyznaczonej godzinie 13 grudnia. Do przeprawy przez rzekę na przyczółek Koblencji dostępne były cztery mosty: most pontonowy i kolejowy w Koblencji oraz mosty kolejowe w Engers i Remagen. 13 grudnia 3 Armia ruszyła do przodu, przekroczyła Ren i zajęła wysunięte pozycje. Tego samego dnia 42 Dywizja przeszła spod dowództwa IV Korpusu do III Korpusu, aby zająć Mayen, Ahrweiler, Adenau i Cochem. W międzyczasie VII Korpus objął rejencję Trewiru.

W dniu 15 grudnia w Koblencji otwarto kwaterę główną 3 Armii w Mayen: kwaterę główną III Korpusu w Neuwied, kwaterę główną IV Korpusu pozostawiono w Cochem, a VII Korpus w Grevenmacher. Do nocy 14 grudnia oddziały 3 Armii zajęły pozycje na obwodzie przyczółka Koblencji. Na dzień 19 grudnia, kiedy ukończono tworzenie przyczółka, siły 3 Armii liczyły 9638 oficerów i 221 070 żołnierzy.

W styczniu 1919 roku 3 Armia angażowała się w szkolenie i przygotowanie żołnierzy na różne ewentualności. Rozesłano list polecający z planem działania na wypadek wznowienia działań wojennych do niższych dowódców. W lutym otwarto szkoły wojskowe w obszarze odpowiedzialności 3 Armii, zorganizowano kwatermistrzostwo, a prawie 2000 oficerów i żołnierzy zaciągnęło się na kursy w brytyjskich i francuskich uniwersytetach. Stworzono również lepsze warunki do odbywania urlopu oraz opracowano plany stopniowego odsyłania amerykańskich dywizji do Stanów Zjednoczonych.

W marcu kontynuowano rutynowe obowiązki okupacyjne i szkoleniowe, odbył się pokaz koni wojskowych, a w strefie 3 Armii powstały dywizyjne oddziały edukacyjne. 42 Dywizja Piechoty została odłączona z IV Korpusu i umieszczona w rezerwie armii. W kwietniu rozpoczął się exodus amerykańskich dywizji z 3 Armii do Stanów Zjednoczonych. W tym miesiącu powstały parki transportu samochodowego, odbył się pokaz pojazdów armii, a obszar odpowiedzialności został zreorganizowany, co zapoczątkowało centralizację własności wojskowej w oczekiwaniu na jej powrót do Stanów Zjednoczonych. 20 kwietnia 1919 roku dowództwo 3 Armii przeszło z rąk gen. Dickmana na gen. Huntera Liggetta.

Jednak 14 maja 1919 roku marszałek Francji Ferdinand Foch, naczelny dowódca wojsk sprzymierzonych, przedłożył dowódcy 3 Armii plany operacyjne na wypadek, gdyby Niemcy odmówiły podpisania traktatu pokojowego. 20 maja marszałek Foch polecił wysłać wojska do Weimaru i Berlina, gdyby pokój nie został podpisany. 27 maja Foch poinformował Pershinga, że Najwyższa Rada Wojenna żąda natychmiastowego przygotowania sojuszniczych armii do wznowienia działań przeciwko Niemcom.

1 czerwca wycofano kwaterę główną 3 Armii z Trewiru. 16 czerwca Foch powiadomił Pershinga, że armie sojusznicze muszą być gotowe po 20 czerwca do wznowienia ofensywy, a wstępne ruchy mają rozpocząć się 17 czerwca. 19 czerwca Pershing poinformował Focha, że od 23 czerwca 3 Armia zajmie miasta: Limburg an der Lahn, Westerburg, Hachenburg i Altenkirchen, a III Korpus przejmie linię kolejową łączącą te miejscowości. 23 czerwca Niemcy wyrazili jednak zamiar podpisania traktatu pokojowego, co spowodowało zawieszenie planowanych operacji. 30 czerwca Foch i Pershing uzgodnili, że wojska amerykańskie pozostaną nad Renem.

1 lipca gen. Pershing powiadomił Departament Wojny, że po spełnieniu przez Niemców warunków wojskowych (prawdopodobnie w ciągu trzech miesięcy po ratyfikacji traktatu) siły amerykańskie w Europie zostaną zredukowane do jednego pułku piechoty, wspomaganego przez niezbędne jednostki pomocnicze. W związku z tym 3 Armia została rozwiązana 2 lipca 1919 roku. Jej kwatera główna oraz cały personel (liczący około 6800 ludzi) oraz jednostki pod jej dowództwem zostały przeniesione do Sił Amerykańskich w Niemczech. Formacja ta pozostała w Niemczech przez ponad trzy lata, w dużej mierze z powodu tego, że Stany Zjednoczone, odrzucając traktat wersalski, były nadal de iure w stanie wojny z Niemcami. Sytuacja ta pozostała nierozwiązana aż do lata 1921 roku, kiedy Republika Weimarska podpisała odrębny traktat pokojowy z USA.

II wojna światowa

3 Armia została reaktywowana 9 sierpnia 1932 roku w ramach reorganizacji sił polowych w Stanach Zjednoczonych, jako jedna z czterech armii polowych, mających na celu kontrolowanie wszystkich jednostek armii amerykańskiej stacjonujących w kraju. W praktyce struktury nie zostały w pełni ukończone aż do wybuchu II wojny światowej.

W wyniku mobilizacji 3 Armia przejęła rolę szkolenia części z ogromnej liczby rekrutów. Gen. Walter Krueger, który później zdobył sławę dzięki dowodzeniu 6 Armią podczas wojny na Pacyfiku, dowodził 3 Armią od maja 1941 roku do lutego 1943 roku. Pod jego kierownictwem zbudowano fundamenty sukcesu armii jako formacji bojowej. Krueger został zastąpiony przez gen. Courtneya Hodgesa, który dowodził armią do końca 1943 roku. W grudniu 1943 roku nadeszła wiadomość, której wielu się spodziewało, a 3 Armia została wysłana ze Stanów Zjednoczonych do Wielkiej Brytanii.

3 Armia nie brała udziału w początkowych etapach operacji Overlord. Kiedy jednak weszła do akcji, prowadził ją gen. George Patton. Gdy 3 Armia została przeniesiona do Francji, miało to miejsce tuż po tym, jak 1 Armia gen. Omara Bradleya przerwała front w Normandii. 3 Armia kontynuowała ten sukces, wyzwalając Bretanię, a następnie rozpoczęła wielki skok przez całą Francję. Dopiero problemy logistyczne zatrzymały siły Pattona w pobliżu granicy Niemiec.

Po okresie konsolidacji 3 Armia była gotowa do ponownego przejścia do ofensywy. Jednak Niemcy rozpoczęli własną ofensywę w Ardenach. Ta bitwa była próbą powtórzenia niemieckiego sukcesu z 1940 roku, aczkolwiek w 1944 roku Niemcy byli skazani na porażkę. Ich problemy logistyczne ujawniły się i natarcie stanęło w miejscu. Niemniej jednak początkowo udało się przełamać front amerykański, co wymagało wielkiego wysiłku, aby zredukować wybrzuszenie w linii frontu. W jednym z wielkich ruchów wojennych Patton obrócił oś natarcia 3 Armii o 90 stopni, kierując ją na południe ku siłom niemieckim. Niemiecka ofensywa została powstrzymana do końca stycznia 1945 roku, a nic już nie stało na przeszkodzie, aby zbliżyć się do Renu na całej jego długości. Do końca marca istniała tylko jedna naturalna bariera pomiędzy 3 Armią a sercem Niemiec. Tak jak w 1918 roku, 3 Armia przekroczyła Ren, rozpoczynając kolejny wielki skok na wschód. Dotarła do Austrii i w maju wyzwoliła kompleks obozów koncentracyjnych Mauthausen-Gusen. Jej siły dotarły także do Czechosłowacji, co czyniło je najdalej wysuniętą jednostką amerykańską na froncie zachodnim.

3 Armia po raz drugi stała się siłą okupacyjną w zachodnich Niemczech, pozostając tam do 1947 roku. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych jej obowiązki były niemal identyczne jak w latach trzydziestych; działała jako centrum dowodzenia i szkolenia jednostek stacjonujących w kraju. 3 Armia była odpowiedzialna za ten aspekt operacji sił zbrojnych USA do 1974 roku, kiedy to formacja została przemianowana na Armię Centralną (ang. United States Army Central). Pod tą nazwą brała udział w obu wojnach irackich oraz interwencji w Afganistanie.

Bibliografia

• After Action Report First U.S. Army, 1–3 December 1944. Fort Jackson, 1945.
• American Battle Monuments Commission. American Armies and Battlefields in Europe. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1938. Reprint. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1992.
• Blumenson, Martin Breakout and Pursuit. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1961.
• Borovatz, Frank M. „First United States Army: A Working Army”. Army Digest 25 (February 1970): 4–8.
• A Brief History of the First United States Army From 1918 to 1946. Fayetteville, N. C.: Worth Publishing Co., 1947.
• Cole, Hugh M. The Ardennes: Battle of the Bulge. United States Army in World War II. Washington, DC: Government Printing Office, 1965.
• Cole, Hugh M. The Lorraine Campaign. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1950.
• Dalessandro, Robert J. & Knapp, Michael G. Organization and Insignia of the American Expeditionary Force, 1917–1923. Schiffer Publishing, 2008.
• First Army, TI&E Section. History of the United States First Army. Fort Jay, 1953.
• First United States Army Combat Operations Data, Europe, 1944–45. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1948.
• First United States Army Report of Operations, 20 October 1943 – 1 August 1944. 7 vols. Paris, 1944.
• First United States Army Report of Operations, 1 August 1944 to 22 February 1945. 4 vols. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1946.
• First United States Army Report of Operations, 23 February–8 May 1945. 3 vols. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1946.
• Gabel, Christopher R. The U.S. Army GHQ Maneuvers of 1941. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1991.
• Hallas, James H. Squandered Victory: The American First Army at St. Mihiel. Westport, Conn.: Praeger Pubs., 1996.
• Harbord, James G. The American Army in France, 1917–1919. Boston: Little, Brown, and Co., 1936.
• Harrison, Gordon A. Cross-Channel Attack. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1951.
• Historical Section, Army War College. Order of Battle of the United States Land Forces in the World War; American Expeditionary Forces; General Headquarters, Armies, Army Corps, Services of Supply, and Separate Forces. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1937. Reprint. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1988.
• Historical Section, Army War College. The Genesis of the American First Army. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1929. 2d ed. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1938.
• Liggett, Hunter. Commanding an American Army, Recollections of the World War. Boston: Houghton Mifflin Co., 1925.
• MacDonald, Charles B. The Last Offensive. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1973.
• MacDonald, Charles B. The Siegfried Line Campaign. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1963.
• „Why Didn’t They Let First Army Win the War?” Army 9 (April 1959):48–52.
• Pershing, John J. My Experiences in the World War. New York: Frederick A. Stokes Co., 1931.
• Pogue, Forrest C. The Supreme Command. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1954.
• Report of the Commanding General, First Army, American Expeditionary Forces: Organizations and Operations, First Army, A.E.F. France, 1919.
• Report of the First Army, American Expeditionary Forces: Organization and Operations. Fort Leavenworth: General Service Schools Press, 1923.
• Report of the First Army, American Expeditionary Forces, Organization and Operations, General John J Pershing, 10 Aug. 1918; Lieutenant General Hunter Liggett, 16 Oct. 1918, 20 Apr. 1919. Fort Leavenworth, Kans.: General Service School Press, 1923.
• „Salute to the Numbered U.S. Armies”. Army Information Digest 17 (October 1962):32–39.
• Walker, Glenn D. „First U.S. Army: A New Challenge”. Army 23 (October 1973):72–76.
• Ziemke, Earl F. The U.S. Army in the Occupation of Germany 1944–1946. Army Historical Series. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History, 1990 (1975). CMH Pub 30-6.