3 Armia Lotnicza (3 AL)
3 Armia Lotnicza (3 AL) to związek operacyjny Wojsk Lotniczych Sił Zbrojnych PRL.
Nie była ona częścią pokojowej struktury organizacyjnej Sił Zbrojnych, lecz formowała się w momencie ogłoszenia mobilizacji. W skład armii wchodziły istniejące w czasie pokoju związki taktyczne oraz oddziały podporządkowane nowo utworzonemu w lipcu 1957 roku Dowództwu Lotnictwa Operacyjnego, a po jego likwidacji w sierpniu 1967 roku – Dowództwu Wojsk Lotniczych.
Powstanie 3 AL miało miejsce na podstawie uzgodnień pomiędzy rządami ZSRR i PRL z początku 1955 roku, a jej organizacja została uwzględniona w Planie mobilizacyjnym PM-58 z 1958 roku. W ciągu następnych czterech dekad wprowadzano zmiany organizacyjne armii, które były uwzględniane w kolejnych planach mobilizacyjnych.
3 AL była częścią Frontu Polskiego i miała realizować zadania wspierające jego siły. Od 1985 roku na jej miejsce wprowadzono tzw. Lotnictwo Frontu, które miało podobny skład bojowy do armii.
Skład i uzbrojenie (1980)
W skład 3 Armii Lotniczej wchodziły:
- Dowództwo 3 Armii Lotniczej
- 2 Dywizja Lotnictwa Szturmowego
- 3 Dywizja Lotnictwa Szturmowego
- 4 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego
- 7 Pułk Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego
- 3 Pułk Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego
- 49 Pułk Śmigłowców Bojowych
- 56 Pułk Śmigłowców Bojowych
- 37 Pułk Śmigłowców Transportowych
- 13 Pułk Lotnictwa Transportowego
- 44 Pułk Lotnictwa Łącznikowo-Sanitarnego
- 6 Pułk Łączności
- 8 Pułk Zabezpieczenia
Wzrost stanów etatowych armii według kolejnych planów mobilizacyjnych (PM) oraz protokołów uzgodnień był widoczny:
- PM-58 z 1958 – 38.437 żołnierzy
- PM-63 z 1963 – 37.528 żołnierzy
- Z 1970 (protokół uzgodnień) – 42.950 żołnierzy
- PM-72 z 1975 – 46.310 żołnierzy
- W 1980 (protokół uzgodnień) – 47.640 żołnierzy
Uzbrojenie obejmowało 384 samoloty bojowe, w tym: 108 MiG-21, 150 MiG-17FM, 36 MiG-15A, 30 SU-7, 36 MiG-21R i 24 SU-20R.
Dowódcy armii
Dowództwo 3 Armii Lotniczej sprawowali kolejno:
- gen. dyw. pil. Jan Raczkowski (VII 1957 – XI 1963)
- gen. bryg. pil. Franciszek Kamiński (XI 1963 – VIII 1967)
- gen. dyw. pil. Jan Raczkowski (VIII 1967 – III 1972)
- gen. dyw. pil. Henryk Michałowski (III 1972 – VIII 1976)
- gen. dyw. pil. Tadeusz Krepski (VIII 1976 – V 1983)
- gen. dyw. pil. Tytus Krawczyc (V 1983 – IX 1989)
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz, Wojsko Polskie w Układzie Warszawskim 1955-1990, Zasoby forum ogólnowojskowego „Bezpieczeństwo” link