2W1 Oka
2W1 Oka (ros. 2B1 Ока) to radziecki samobieżny moździerz o kalibrze 420 mm, przeznaczony do wystrzeliwania amunicji jądrowej o wadze 750 kg na odległość do 45 km.
Historia
Na mocy dekretu Rady Ministrów ZSRR z dnia 18 listopada 1955 roku rozpoczęto prace nad samobieżnym moździerzem. Projekt ten był realizowany równolegle w dwóch biurach konstrukcyjnych: Kołomneńskie Specjalne Biuro Konstrukcyjne Inżynierii Mechanicznej zajmowało się konstrukcją samego moździerza, podczas gdy biuro konstrukcyjne Zakładów Kirowa w Leningradzie odpowiadało za podwozie (Obiekt 273), które było mocno zmodyfikowanym kadłubem czołgu T-10 wraz z silnikiem.
Konstrukcja
Kadłub moździerza został odwrócony w stosunku do standardowego kadłuba czołgu T-10, a silnik, skrzynia biegów oraz koła napędowe umieszczono z przodu pojazdu. Takie rozwiązanie było analogiczne do wielu innych dużych dział samobieżnych, które bazowały na wcześniej istniejących podwoziach, ponieważ układ napędowy z tyłu uniemożliwiałby instalację moździerza. Podczas przemieszczania się moździerz był kierowany tylko przez kierowcę-mechanika, podczas gdy pozostałe sześć osób z załogi transportowano na ciężarówkach lub w transporterach opancerzonych.
Masa pojazdu przekraczała 55 ton, a długość gładkiej lufy wynosiła niemal 20 m. Pociski były ładowane do zamka za pomocą dźwigu. Z uwagi na trudności w załadunku, szybkostrzelność moździerza nie przekraczała jednego strzału na pięć minut. Moździerz mógł podnieść lufę pod kątem 75 stopni, jednak nie miał możliwości ruchu poprzecznego, co wymagało przemieszczenia całego pojazdu podczas celowania. W trakcie modernizacji inżynierowie wprowadzili specjalistyczny mechanizm obrotu, który umożliwiał precyzyjniejsze ruchy. Zawieszenie podwozia zostało wzmocnione ośmioma dużymi amortyzatorami, a tylne koła prowadzące gąsienice były hydraulicznie opuszczane podczas strzelania. Jednakże ze względu na brak oporopowrotnika, po oddaniu strzału pojazd cofał się o kilka metrów. Podczas prób z użyciem pocisków konwencjonalnych, amortyzatory nie wytrzymywały siły odrzutu, co prowadziło do uszkodzeń mechanizmu obrotu poziomego oraz innych elementów podwozia. Mimo że moździerz technicznie spełniał swoje zadanie, jakim było wystrzeliwanie potężnych pocisków na dużą odległość, odrzut uszkadzał podwozie, na którym był zamontowany.
Prace nad udoskonaleniem moździerza trwały do 1960 roku, kiedy to Rada Ministrów ZSRR podjęła decyzję o wstrzymaniu działań związanych z Oką. Głównym powodem były pojawiające się taktyczne niekierowane pociski rakietowe, które były montowane na lżejszych podwoziach gąsienicowych o lepszych właściwościach terenowych. W sumie w Zakładach Kirowa zbudowano cztery egzemplarze samobieżnego moździerza.
Prezentacja
7 listopada 1957 roku, podczas parady wojskowej w Moskwie, Oka została po raz pierwszy zaprezentowana międzynarodowej społeczności. Niektórzy zagraniczni eksperci mieli wątpliwości, twierdząc, że pokazane na placu Czerwonym stanowisko artyleryjskie mogło być jedynie rekwizytem stworzonym dla efektu odstraszania.