2S9 Nona (SAO-120) to radziecki moździerz samobieżny, który został skonstruowany na podwoziu transportera opancerzonego BTR-D. Pojazd ten był przeznaczony dla jednostek powietrznodesantowych.
Historia
W roku 1979 wprowadzono do uzbrojenia jednostek powietrznodesantowych Armii Radzieckiej transporter opancerzony BTR-D. Jeszcze przed jego oficjalnym przyjęciem podjęto decyzję o wykorzystaniu jego podwozia do stworzenia nowego działa samobieżnego, które miało zastąpić ASU-85.
Wyposażenie jednostek powietrznodesantowych w wyrzutnie przeciwpancernych pocisków kierowanych spowodowało, że nowe działo mogło zrezygnować z funkcji broni przeciwpancernej. Uznano, że optymalnym uzbrojeniem dla nowego pojazdu będzie moździerz o kalibrze 120 mm, lepiej przystosowany do zwalczania celów nieopancerzonych w porównaniu z armatą 85 mm, która była zastosowana w ASU-85.
Pierwszy prototyp nowego działa, oznaczony jako Obiekt 925, został ukończony pod koniec lat 70. Na podwoziu BTR-D zainstalowano obrotową wieżę z 120 mm odtylcowym moździerzem gwintowanym.
W trakcie wojny ukraińsko-rosyjskiej wieże uszkodzonych 2S9 montowano również na podwoziach z rodziny BMP-1.
Służba
Nowy pojazd został wprowadzony do uzbrojenia w 1981 roku. Po raz pierwszy został zaprezentowany publicznie podczas defilady w Moskwie 9 maja 1985 roku.
Moździerze 2S9 Nona były używane bojowo przez jednostki powietrznodesantowe w trakcie działań w Afganistanie w latach 80. Wysoka ocena ich skuteczności doprowadziła do opracowania działa 2S23 Nona-SWK, które było przeznaczone dla piechoty morskiej. Wykorzystuje ono wieżę Nony umieszczoną na transporterze BTR-70.
Opis konstrukcji
2S9 Nona jest pływającym, opancerzonym, gąsienicowym moździerzem samobieżnym.
Załoga 2S9 składa się z dowódcy, kierowcy, celowniczego oraz ładowniczego. Kierowca i dowódca zajmują miejsca w przedniej części pojazdu, natomiast celowniczy i ładowniczy znajdują się w wieży. Opancerzenie kadłuba i wieży zapewnia ochronę przed ostrzałem broni strzeleckiej oraz odłamkami pocisków artyleryjskich.
W przedziale napędowym umieszczony jest silnik oraz układ przeniesienia mocy. Napęd 2S9 stanowi 6-cylindrowy, czterosuwowy, wysokoprężny silnik 5D20, chłodzony cieczą. Silnik ten ma układ V i pojemność 15 900 cm³, a jego moc wynosi 240 KM przy 2600 obr./min. Moc z silnika jest przekazywana na koła napędowe za pomocą mechanicznego układu przeniesienia mocy, który działa sterowany mechanicznie i hydraulicznie. Mechanizm ten umożliwia ruch wozu do tyłu, hamowanie oraz skręcanie.
2S9 posiada niezależne zawieszenie hydropneumatyczne. Każde z 12 kół jezdnych jest połączone z wahaczem i amortyzatorem hydropneumatycznym. Dzięki temu zawieszeniu prześwit pojazdu może być regulowany w zakresie od 100 do 450 mm. Napęd z silnika jest przekazywany na koła napędowe umieszczone w tylnej części pojazdu, podczas gdy z przodu znajdują się koła napinające. Pojazd dysponuje dwiema gąsienicami o szerokości 250 mm.
W wodzie napęd zapewniają dwa pędniki wodne.
W przedziale kierowania znajdują się miejsca dla kierowcy i dowódcy. Kierowca obserwuje teren przed pojazdem za pomocą trzech peryskopów. Środkowy peryskop można wymienić na peryskop podnoszony, który umożliwia obserwację przy podniesionym falochronie, lub peryskop nocny.
Za przedziałem kierowania znajduje się przedział bojowy z obrotową wieżą. W wieży zamontowany jest 120 mm odtylcowy, gwintowany moździerz (haubicomoździerz) o długości lufy 15 kalibrów. Kąt podniesienia moździerza można regulować od -4° do +80°, a kąt ostrzału poziomego wynosi 360°. Lufa moździerza może być również naprowadzana bez obrotu wieży w granicach 35° od osi wieży. Wieża jest napędzana elektrycznie.
Moździerz może strzelać specjalnymi pociskami odłamkowo-burzącymi (stabilizowane obrotowo, donośność maks. 8800 m) lub standardowymi pociskami moździerzowymi 120 mm (zasięg do 7100 m, masa 16-16,5 kg, stabilizowane brzechwowo). Szybkostrzelność moździerza, dzięki zastosowaniu pneumatycznego dosyłacza, wynosi od 6 do 10 strzałów na minutę. Jednostka ognia składa się z 60 naboi.
2S9 jest przystosowany do transportu drogą powietrzną (samolotami An-12, An-22, Ił-76, An-124 oraz śmigłowcami Mi-6, Mi-26). Moździerz może być zrzucany na spadochronie (załoga desantuje się osobno). Zrzut może być przeprowadzany z małej wysokości z użyciem specjalnego spadochronu, który wyciąga platformę z 2S9 z samolotu, lub z dużej wysokości na platformie desantowej wyposażonej w system spadochronów oraz silniki rakietowe, które zmniejszają prędkość opadania. Po wylądowaniu załogi wozów lokalizują pojazd poprzez kodowany sygnał nadawany przez moździerz (inny dla każdego wozu).
Przypisy
Bibliografia
Janusz Magnuski, Rodzina wozów BMD (I), Nowa Technika Wojskowa 7-8/93. ISSN 1230-1655