2in Multiple UP Mark III

2in Multiple UP Mark III

2in Multiple UP Mark III (potocznie nazywana pig trough, co dosłownie oznacza „świńskie koryto”) to brytyjska wyrzutnia rakietowych pocisków przeciwlotniczych typu Unrotated Projectile, która była używana w trakcie II wojny światowej na uzbrojonych statkach handlowych (DEMS). Jej twórcą był brytyjski nowelista oraz inżynier lotniczy Nevil Shute.

Tło historyczne

Na początku II wojny światowej, jeszcze przed wprowadzeniem skutecznego systemu konwojowego, marynarka handlowa państw sprzymierzonych ponosiła ogromne straty z rąk lotnictwa oraz marynarki III Rzeszy. Na przykład, między majem a grudniem 1940 roku, alianci stracili 745 statków handlowych, a Niemcy zatapiali znacznie więcej jednostek, niż były wówczas budowane, co stwarzało zagrożenie dla dostaw niezbędnych materiałów oraz żywności na Wyspy Brytyjskie. W nieprzygotowanej do konfliktu Wielkiej Brytanii brakowało odpowiednich działek i armat przeciwlotniczych do uzbrojenia statków handlowych, co skłoniło do poszukiwania nietypowych rozwiązań. Jednym z opracowanych wówczas systemów była wyrzutnia niekierowanych pocisków rakietowych typu Unrotated Projectile, zaprojektowana w nowo powstałym Department of Miscellaneous Weapons Development (DMWD), który zajmował się rozwojem nietypowych broni.

Historia

Pierwszą bronią przeciwlotniczą opracowaną w DMWM była wyrzutnia niekierowanych pocisków przeciwlotniczych typu Unrotated Projectile (UP), znana oficjalnie jako 2in Multiple UP Mark III, a potocznie jako pig trough lub po prostu trough („świńskie koryto”). Ta broń była przeznaczona do zwalczania bombowców nurkujących, które po ataku musiały przelatywać bezpośrednio nad atakowanym statkiem. Rakiety UP, ze względu na swoją konstrukcję (unrotated – „niewirujące”), były nieprecyzyjne, a salwa oddana z „świńskiego koryta” porównywana była do strzałów ze strzelby. Wyrzutnia miała formę dużej, drewnianej skrzynki zamontowanej pionowo na stojaku, co pozwalało jej na kołysanie się i celowanie w górę, nawet na falującym pokładzie statku. Wyrzutnia pomieściła czternaście rakiet UP w dwóch rzędach po siedem rakiet, które były odpalane elektrycznie.

Pierwsze testy nowego systemu odbyły się w piątek, 13 grudnia 1940 roku, na pokładzie uzbrojonego jachtu HMS „Conqueror”, który przed wojną należał do Gordona Selfridge’a. W trakcie wstępnych prób rakiety sprawiały wiele problemów, były wyposażone w delikatne zapalniki, które często uruchamiały się w trakcie transportu, stwarzając zagrożenie dla użytkowników. Uderzeniowy bezpiecznik rakiet uzbrajał się po czterech i pół obrotach wiatraczka, a nawet bez wyciągnięcia zawleczki zabezpieczającej, rakiety mogły łatwo same się uzbroić.

Pierwszą ofiarą wyrzutni podczas testów była mewa, która niefortunnie przelatywała nad „Conquerorem”. Innym przypadkiem był marynarz, który został ranny w pośladki przez rakietę, która eksplodowała przedwcześnie. Jedna z salw rakiet, opadając, trafiła w maszynownię „Conquerora”.

Ostatecznie, po rozwiązaniu problemów z zapalnikami, wyrzutnie pig trough zostały zamontowane na wielu uzbrojonych statkach handlowych jako pierwsza rakietowa broń używana na cywilnych jednostkach towarowych. Nie cieszyły się one jednak uznaniem z powodu niskiej celności rakiet, ich zawodności oraz braku stabilizacji, co wpływało na skuteczność samej wyrzutni.

W sumie „świńskie koryta” zainstalowano na 122 statkach.

Przypisy

Bibliografia

• DEMS Armaments (krótki opis i rysunek). benjidog.co.uk. [dostęp 2014-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-01)]. (ang.).
• Gerald Pawle: The Wheezers & Dodgers. Seaforth, 2014. ISBN 978-1-4738-1976-4. Brak numerów stron w książce.
• Martin Brice. DEMS. „War Monthly”. 39, s. 11-17, 1977. Marshall Cavendish. ISSN 0307-2886.

Linki zewnętrzne

Rocket devices (zdjęcie). nevilshute.org. [dostęp 2014-06-26]. (ang.).