29 Szczecińska Brygada Zmechanizowana im. Króla Stefana Batorego
29 Szczecińska Brygada Zmechanizowana im. Króla Stefana Batorego (29 BZ) to historyczny związek taktyczny wojsk zmechanizowanych Sił Zbrojnych RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Brygada została utworzona w czerwcu 1995 roku, opierając się na rozformowywanym 41 pułku zmechanizowanego. Jej siedziba znajdowała się w Szczecinie, przy ulicy Łukasińskiego. Jednostka charakteryzowała się niskimi stanami osobowymi, a jej główną część stanowili żołnierze rezerwy. W brygadzie koncentrowano się na doskonaleniu rezerw osobowych przypisanych do mobilizacyjnych pododdziałów. W skład brygady wchodziła również kompania zmechanizowana (1/1bz), która szkoliła nowo wcielonych żołnierzy do misji pokojowych realizowanych w ramach ONZ.
W wyniku dalszych restrukturyzacji w Wojsku Polskim, brygada została rozformowana, a jej istnienie zakończyło się 1 stycznia 1998 roku. Sztandar jednostki został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
W koszarach brygady ulokowano sztab Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego.
Brygada pełniła funkcje gospodarcze dla 2 pułku artylerii oraz wielu mniejszych jednostek garnizonu Szczecin.
Struktura organizacyjna
- dowództwo i sztab
- batalion dowodzenia – mjr Zdzisław Włodarczyk
- 1 batalion zmechanizowany – kpt. Robert Konopka
- 2 batalion zmechanizowany – mjr Jerzy Hebda
- 3 batalion zmechanizowany – kpt. Marek Klimczak
- batalion czołgów – kpt. Krzysztof Skowroński
- batalion piechoty zmotoryzowanej – kpt. Tadeusz Dziedzic
- dywizjon artylerii samobieżnej – mjr Wojciech Prądzyński
- dywizjon artylerii przeciwpancernej – mjr Czesław Dębowski
- dywizjon artylerii przeciwlotniczej – mjr Zbigniew Weryk
- kompania rozpoznawcza
- kompania saperów
- kompania zaopatrzenia – kpt. Jeremi Długosz
- kompania remontowa – kpt. Dariusz Stempiński
- kompania medyczna – por. Krzysztof Bojanowski
Uzbrojenie
- bojowe wozy piechoty BWP-1
- czołgi podstawowe T-55
- haubice samobieżne 2S1 Goździk
- armaty przeciwlotnicze ZU-23-2
- wozy rozpoznawcze BRDM-2
Dowództwo brygady
Dowódca – ppłk dypl. Mirosław Szyłkowski
Zastępcy:
- Szef szkolenia – ppłk dypl. Zbigniew Jarosiewicz
- Szef sztabu – ppłk dypl. Ryszard Witwicki
- Szef logistyki – ppłk mgr Zygmunt Więch
Tradycje
Zgodnie z decyzją nr 24/MON z dnia 20.03.1996 roku, 3 maja 1996 roku, Brygada przyjęła nazwę wyróżniającą „Szczecińska” oraz imię króla Stefana Batorego. Jednostka przejęła również dziedzictwo i kontynuację tradycji:
- 41 Suwalskiego pułku piechoty Marszałka Józefa Piłsudskiego (1918 – 1944)
- 76 Lidzkiego pułku piechoty im. Ludwika Narbuta (1919 – 1944)
- 81 pułku Strzelców Grodzieńskich im. Króla Stefana Batorego (1918 – 1944)
- 29 pułku artylerii lekkiej (1920 – 1939)
- 41 pułku zmechanizowanego (1945 – 1995)
Symbole brygady
Sztandar:
23 czerwca 1996 roku, prezydent RP Aleksander Kwaśniewski wręczył dowódcy brygady ppłk. dypl. Mirosławowi Szyłkowskiemu sztandar na Wałach Chrobrego w Szczecinie. Rodzicami chrzestnymi sztandaru byli: Prezes Izby Rzemieślniczej w Szczecinie Pan Piotrkowski oraz Dyrektor Liceum Ogólnokształcącego nr 5 w Szczecinie Pani Zaleska. Sztandar został ufundowany przez zakłady pracy Szczecina oraz osoby prywatne, w tym rodziny kadry zawodowej brygady.
Płat sztandaru to biała tkanina w kształcie kwadratu o wymiarach 75×75 cm, z krzyżem kawalerskim z czerwonej tkaniny po obu stronach. Jeden bok sztandaru osłonięty jest białą skórą, a jego boki obszyto złotą frędzlą. Na stronie głównej, pośrodku krzyża, znajdują się dwie haftowane złotym szychem gałązki wawrzynu. W centrum wieńca umieszczono wizerunek orła białego z głową zwróconą do drzewca, a w rogach płata umieszczono wieńce z wawrzynu z numerem jednostki – 29.
Na odwrotnej stronie płata, pośrodku krzyża, widnieje napis „BÓG HONOR OJCZYZNA” w wieńcu z wawrzynu. W rogach płata również umieszczone są wieńce wawrzynu, a w ich polach cztery herby miast związanych z tradycjami brygady: Poznań – miejsce sformowania 41 pp, Suwałki – miejsce stacjonowania 41 Suwalskiego pułku piechoty, Szczecin – miejsce stacjonowania 29 BZ oraz Łomża – miejsce walk 29 Dywizji Piechoty podczas kampanii wrześniowej.
Na sztandarze szczególne znaczenie miał herb Łomży (koziołek), co było sposobem na legalne wprowadzenie symboliki innego polskiego miasta sprzed 1939 roku – Grodna. Grodno, będące miastem króla Stefana Batorego i przedwojennym garnizonem wojskowym, miało szczególne znaczenie dla żołnierzy brygady.
Odznaka brygady:
Odznaka ma formę krzyża równoramiennego z owalnymi wcięciami między ramionami, z srebrzystymi krawędziami. W centralnej części krzyża, na żółtym otoku widnieje napis „Brygada Zmechanizowana” oraz liczba „29”. Między ramionami krzyża umieszczono srebrzyste herby miast, które były związane z historią jednostek, których tradycje kultywowała Brygada.
Odznakę oraz sztandar zaprojektowali oficerowie: ppłk Waldemar Huścia oraz mjr Paweł Dickert.
Plakietki brygady
Przekształcenia
41 pułk piechoty (1945−1958) → 41 pułk zmechanizowany (1958−1995) → 29 Brygada Zmechanizowana (1995−1998)
Przypisy
Bibliografia
- Grzegorz Ciechanowski: Tradycje wojskowe związków taktycznych Wojsk Lądowych na Pomorzu Zachodnim. W: Pomorze militarne. Stulecie odrodzenia Polski a region. T. IX. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze”, 2018. ISBN 978-83-89341-98-3.
- Dariusz Faszcza: Z dziejów 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2005. ISBN 83-11-10131-0.
- Kazimierz Kozłowski: Pomorze Zachodnie w latach 1945 – 2010. T. I. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2012. ISBN 978-83-7241-870-8.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Zdzisław Sawicki, Jerzy Waszkiewicz, Adam Wielechowski: Mundur i odznaki Wojska Polskiego: czas przemian. Warszawa: „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08588-9.