29 Batalion Celny to jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 roku, bataliony celne zostały utworzone jako zastępstwo dla batalionów etapowych. 29 batalion celny został zorganizowany w Brześciu Litewskim, bazując na II Warszawskim batalionie etapowym oraz IV Warszawskim batalionie etapowym. Etat tej jednostki liczył 14 oficerów oraz 600 szeregowych i podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.
Pomimo swojego militarnego charakteru, batalion nie był częścią pokojowego etatu armii, co uniemożliwiało mu pozyskiwanie rekrutów z normalnego poboru. Ministerstwo Spraw Wojskowych często przydzielało do batalionu żołnierzy przeznaczonych do zwolnienia, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów, którzy zostali zakwalifikowani przez dowództwa okręgów generalnych jako niezdolni do dalszej służby wojskowej.
W listopadzie 1921 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zdecydowało o powołaniu brygad celnych, a 29 batalion celny stał się częścią 9 Brygady Celnej.
Zgodnie z postanowieniami uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych w rozkazie z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”, wprowadzając jednocześnie nową organizację wewnętrzną. Na początku 1923 roku batalion został rozwiązany.
Służba celna
Odcinek batalionowy był podzielony na cztery pododcinki, które były obsadzane przez kompanie wystawiające posterunki oraz patrole. Posterunki były umiejscowione wzdłuż linii granicznej w taki sposób, aby mogły się nawzajem widzieć w ciągu dnia. Batalion współpracował w tej kwestii z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca ta polegała na tym, że Policja Państwowa wystawiała stałe posterunki i patrole wzdłuż granicy, natomiast batalion tworzył je w głębi terytorium, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście.
W lipcu 1922 roku batalion znajdował się „w rezerwie”. W jego strukturze postanowiono utworzyć nieetatową szkołę podoficerską, a kadrę do niej miały wydzielić również inne bataliony celne. Po przeszkoleniu batalion powrócił do pełnienia służby granicznej, którą prowadził aż do rozwiązania.
Sąsiednie bataliony
33 batalion celny ⇔ 34 batalion celny – IX 1921
37 batalion celny ⇔ 34 batalion celny – XII 1921
Kadra batalionu
Dowódcy batalionu
Struktura organizacyjna
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
Teresa T. Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 110/350 i 110/351)
Rozkaz organizacyjny Inspektoratu Wojskowego Granicy Wschodniej Województwa Poleskiego, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.