28 Łotewski Batalion Schutzmannschaft „Bartas”
28 Łotewski Batalion Schutzmannschaft „Bartas” (niem. 28 Lettische Schutzmannschafts Bataillon „Bartas”) to kolaboracyjny pomocniczy oddział policyjny, który składał się z Łotyszy i działał w czasie II wojny światowej.
Historia
Formowanie batalionu rozpoczęło się w lutym 1942 roku w Lipawie. Na czele oddziału stanął porucznik K. Musins. Batalion był przeznaczony do pełnienia funkcji wartowniczej, dlatego do jego składów trafili głównie starsi wiekiem oraz schorowani Łotysze, którzy nie zostali przyjęci do innych, wówczas tworzonych, batalionów. W połowie marca batalion liczył 8 oficerów, 10 podoficerów oraz 106 szeregowych policjantów, którzy byli umundurowani w uniformy po armii łotewskiej (później zmienione na mundury różnych niemieckich formacji). 11 marca nowym dowódcą został pułkownik A. Gramatiņš.
W okresie od 29 kwietnia do 15 maja, schutzmani, będący rolnikami, zostali zwolnieni z obowiązków na prace polowe. 9 czerwca pułkownik A. Gramatiņš został odkomenderowany do Rygi, a jego miejsce zajął kapitan E. Šmits. W tym czasie liczba żołnierzy batalionu wzrosła do 52 oficerów, 61 podoficerów i 420 szeregowych policjantów. Pod koniec czerwca batalion został przeniesiony w rejon Krzywego Rogu, Pawłogradu oraz Dniepropietrowska na okupowanej Ukrainie. Początkowo Łotysze pełnili funkcje wartownicze i ochronne, jednak wkrótce zaczęli angażować się w walkę z partyzantami, którzy byli silni w tym regionie.
Na koniec lutego 1943 roku, oddziały Armii Czerwonej, wspierane czołgami, zaatakowały niemiecko-włoski garnizon w Pawłogradzie, w skład którego wchodziła m.in. 3 kompania batalionu. Po zaciętej obronie miasto zostało zdobyte, a siły niemiecko-włosko-łotewskie zostały zniszczone. W kwietniu 3 kompania została odtworzona z uzupełnień, które przybyły z Łotwy. Niespodziewanie dla Łotyszy w połowie lipca zostali oni rozbrojeni i powrócili do Rygi. Wkrótce potem batalion stał się częścią 34 Pułku Grenadierów SS 15 Dywizji Grenadierów SS jako III batalion.
Bibliografia
- Phil Nix, George Jerome, The Uniformed Police Forces of the Third Reich 1933-1945, 2006
- Łotewskie bataliony Schutzmannschaft (jęz. angielski). lacplesis.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-04)].