28 Dywizja Strzelecka (ros. 28-я стрелковая дивизия, 28 DS) to jednostka piechoty Armii Czerwonej.
Pierwsze sformowanie (1918-1941)
Historia
Dywizja została utworzona 17 września 1918 roku z wojsk Prawobrzeżnej Grupy 2 Armii i nazywała się 2 Zbiorczą Dywizją Strzelecką. 8 grudnia 1918 roku zmieniono jej nazwę na 28 Dywizję Strzelecką. W trakcie wojny domowej w 1918 roku brała udział w operacji kazańskiej przeciwko Ludowej Armii Komucza oraz tłumiła powstanie iżewsko-wotkińskie.
W 1919 roku dywizja uczestniczyła w kontrofensywie Frontu Wschodniego, zajmując Jełabugę, Iżewsk, Krasnoufimsk oraz Jekaterynburg (operacja jekaterynburska). W sierpniu tego samego roku została przeniesiona do Frontu Południowego, gdzie walczyła w rejonie Kamyszyna oraz Carycyna (obrona Carycyna). W grudniu 1921 roku została odznaczona tytułem „Carycyńska”.
W 1920 roku 28 DS uczestniczyła w operacjach przeprowadzanych nad Donem i w północnym Kaukazie przeciwko białogwardyjskim siłom Antona Denikina (Siły Zbrojne Południa Rosji).
Później stacjonowała w Derbencie (kwiecień 1920), Baku (od maja 1920) oraz Lenkoranie (od października 1920), gdzie do października 1921 roku prowadziła walki z bandytyzmem (przeciwnikami władzy radzieckiej). Podobne działania przeciwko zbrojnej irredencie narodów Kaukazu 28 Górska Dywizja Strzelecka kontynuowała także w późniejszych latach na terenie Czeczenii i Dagestanu w ramach manewrów.
W kwietniu 1920 roku do 28 DS włączono część Zbiorczej Dywizji Strzeleckiej z 11 Armii, a w maju 1921 roku – żołnierzy rozformowanej 32 Dywizji Strzelców. 15 marca 1922 roku zmieniono nazwę jednostki na 28 Górska Dywizja Strzelecka im. Władimira Azina (pierwszego dowódcy 28 DS).
W latach 30. 28 Dywizja Strzelecka przeszła przemianowanie – 28 września 1936 roku zmieniono jej nazwę na 28 Górska Dywizja Strzelecka im. Sergo Ordżonikidze, a 16 lipca 1940 roku – na 28 Dywizję Górską Czerwonego Sztandaru im. Sergo Ordżonikidze.
22 czerwca 1941 roku dywizja stacjonowała w rejonie Soczi.
12 lipca, po przybyciu do Rzyszczowa w rejonie Kijowa, została włączona do Frontu Południowo-Zachodniego dowodzonego przez generała Kirponosa w ramach 27. Korpusu Strzeleckiego. Rozpoczęła koncentrację w pobliżu wsi Stracholesie w obecnym rejonie iwankowskim, a jej zadaniem było przygotowanie oraz obrona rubieży Rosocha-Przyborsk.
Otrzymując 13 lipca rozkaz przystąpienia do ataku, 28 GDM, wspólnie z 171 DS, dotarła 15 lipca do linii kolejowej Kijów–Korosteń w rejonie stacji Teterew oraz wsi Mikulicze. Następnego dnia główne siły dywizji osiągnęły Huciszcze, położone 20 km na północny wschód od Radomyśla. 17 lipca, nie napotykając żadnego oporu, dotarła do rubieży Komarówka–Taburiszcze, jednak już 19 lipca była zaangażowana w ciężkie walki na południowym skraju lasu w pobliżu wsi Rajówka oraz Borówka.
20 lipca dywizja toczyła walki z Niemcami w okolicach Rakowicz. 24 lipca, pod naporem przeciwnika, wycofała się w okolice Zabujania. 26 lipca 27. Korpus Strzelecki został zaatakowany przez czołgi i piechotę atakującą od strony Kodry, na styku 87 DS i 28 GDS.
31 lipca dywizja prowadziła działania obronne w okolicach wsi Michałki – Drużni – most kolejowy w Borodziance. W wyniku ostrzału artyleryjskiego straciła 7 oficerów oraz 340 żołnierzy. 1 sierpnia dywizja kontynuowała walki w okolicy Michałków.
W sierpniu 28 GDS nadal prowadziła walki na obrzeżach Kijowa. 25 sierpnia zajmowała rubież Borki- rzeka Irpień-Kapitanówka.
19 września 1941 roku dywizja została ponownie przemianowana na 28 Dywizję Strzelecką.
W połowie września Niemcy otoczyli Kijów, tworząc kocioł. W toku dalszych działań wojennych 28 DS została zniszczona, a jej oficjalne rozformowanie miało miejsce w grudniu 1941 roku.
Podporządkowanie
IX 1918 – 2 Armia
VIII 1919 – 11 Armia
IV 1920 – 1 Korpus Kaukaski
od V 1921 do 22 czerwca 1941 – Północnokaukaski Okręg Wojskowy
od 22 czerwca 1941 – Front Południowo-Zachodni, początkowo w 19 Armii, następnie w 27 Korpusie Strzeleckim, a na końcu w 37 Armii
Dowódcy
Władimir Martinowicz Azin (Voldemārs Āziņš): 18 września 1918 – 17 lutego 1920
K. I. Rybakow: 17-28 lutego 1920 (p.o. dowódcy)
G. F. Mazurow: 27 lutego – 20 kwietnia 1920
N. A. Niestierow: 20 kwietnia – 27 listopada 1920
Semenow: 28 listopada 1920 – 4 stycznia 1921
A. D. Kazicki: od 1925
kombryg Iosif Antonowicz Miliunas: 1931—1938 (aresztowany i rozstrzelany podczas czystek)
generał major Konstantin Ignatjewicz Nowik: 21 czerwca 1940 – 19 września 1941
płk Grigorij Iwanowicz Szestniew: 20 września 1941 – 27 grudnia 1941
Znani żołnierze
Gieorgij Chietagurow – zastępca dowódcy i dowódca plutonu w latach 1922-1926.
Michaił Chozin (w latach 1921-1923)
Leonid Michajłowicz Sandałow – w 1920 roku dowódca plutonu i kompanii w 28 DS, a w trakcie wojny niemiecko-radzieckiej m.in. szef sztabu 20 Armii, Frontu Briańskiego, 2 Nadbałtyckiego oraz 4 Ukraińskiego.
Nikołaj Watutin – szef sztabu 28 Górskiej Dywizji Strzeleckiej we Władykaukazie (grudzień 1931 – marzec 1936)
Skład
Drugie sformowanie (1941)
Historia
28 DS została sformowana po raz drugi 27 grudnia 1941 roku w Kotłasie. Znaczną część stanu osobowego stanowili mieszkańcy Komijskiej ASRR (ponad 1/3 żołnierzy) oraz więźniowie Gułagu.
9 kwietnia 1942 roku dywizja rozpoczęła przemieszczanie w rejon Andrieapola i zajęła pozycje w drugiej linii. Aktywność bojową jednostka rozpoczęła 20 kwietnia 1942 roku. Dywizja walczyła na przedpolach miasta Wielkie Łuki 23 sierpnia 1942 roku. Następnie brała udział w operacji wielkołuckiej, operacji Mars oraz newelsko-horodeckiej (Newel, Horodek).
7 października 1942 roku dywizja otrzymała nazwę wyróżniającą „Newelska”.
28 DS uczestniczyła następnie w operacji madońskiej (Madona) oraz ryskiej. W trakcie działań wojennych brała udział w wyzwalaniu Wielkich Łuków, Newla, Połocka, Jēkabpils, Siebieża, Dyneburga, Rygi oraz w zdobyciu Tylży.
9 sierpnia 1944 roku dywizję odznaczono Orderem Czerwonego Sztandaru.
16 kwietnia 1945 roku została przeniesiona pod Bukareszt, gdzie zakończyła swój szlak bojowy 22 kwietnia 1945 roku.
Podporządkowanie
Archangielski Okręg Wojskowy (1.04.1942)
Front Kaliniński, 3 Armia Uderzeniowa (kwiecień 1942 – 20 października 1943)
2 Front Nadbałtycki, 3 Armia Uderzeniowa (od 20 października 1943)
2 Front Nadbałtycki, 22 Armia, 100 Korpus Strzelecki (1.04.1944)
1 Front Nadbałtycki, 4 Armia Uderzeniowa, 100 Korpus Strzelecki (1.07.1944)
2 Front Nadbałtycki, 3 Armia Uderzeniowa, 100 Korpus Strzelecki (1.10.1944)
2 Front Nadbałtycki, 22 Armia, 100 Korpus Strzelecki (1.01.1945)
Front Leningradzki, Kurlandzka Grupa Wojsk, 22 Armia, 100 Korpus Strzelecki (1.04.1945)
Dowódcy
płk Grigorij Iwanowicz Szerstniew (27.12.1941 – 6.09.1942)
płk, od 27.01.1943 generał major Siergiej Aleksiejewicz Kniaźkow (7.09.1942 – 12.03.1943)
płk Michaił Fomicz Buksztynowicz (13.03.1943 – 21.11.1943)
generał major Michaił Fiodorowicz Andriuszenko (22.11.1943 – 4.03.1944)
ppłk. Nikołaj Wasiliewicz Gotowcew (5.03.1944 – 20.03.1944)
płk, od 2.11.1944 generał major Wasilij Pietrowicz Fiodorow (21.03.1944 – 17.11.1944)
płk Aleksandr Dmitijewicz Korniłow (18.11.1944 – 09.05.1945)
Skład
88 Pułk Strzelecki
144 Pułk Strzelecki
235 Pułk Strzelecki
112 Pułk Artylerii
414 batalion szkoleniowy
56 dywizjon przeciwpancerny
98 batalion moździerzy (do 18 X 1942)
446 batalion karabinów maszynowych (do 06 V 1943)
173 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
72 kompania rozpoznawcza
67 batalion saperów
577 (119) batalion łączności
134 batalion medyczno-sanitarny
500 kompania chemiczna
143 kompania transportowa
416 piekarnia polowa
877 dywizyjny lazaret weterynaryjny
1653 poczta polowa
1061 kasa polowa
Przypisy
Linki zewnętrzne
28-я Невельская Краснознаменная стрелковая дивизия. Rkka.ru. [dostęp 2014-01-19]. (ros.).