27 Sudecki Pułk Artylerii Samochodowej (27 pas) to jednostka artylerii samobieżnej ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Pułk został utworzony 4 lipca 1944 roku w rejonie Berdyczowa, w ramach 1 Korpusu Pancernego, według etatu nr 010/484.
2 lipca 1946 roku nadano mu nazwę wyróżniającą „Sudecki”. Zgodnie z rozkazem ND WP nr 597 z 2 lipca 1945, pułk został odznaczony Orderem Krzyża Virtuti Militari.
5 listopada 1945 roku włączono go do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
19 lutego 1947 roku pułk przeszedł reorganizację, stając się 27 Sudeckim pułkiem artylerii pancernej.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku
Dowódcy w okresie wojny:
ppłk Piotr Kaszyński (9 sierpnia 1944 r. – 25 kwietnia 1945 r.)
mjr Włodzimierz Klade (25 kwietnia – 5 maja 1945 r.)
ppłk Wasyl Bryzan (6 maja 1945 r. do końca wojny)
Oficerowie
Aleksander Rode
Struktura organizacyjna pułku
dowództwo (jedno działo samobieżne SU-76)
sztab z plutonem sztabowym oraz plutonem saperów
kwatermistrzostwo z plutonami: transportowym, amunicyjnym, remontowym, sanitarnym oraz drużyną gospodarczą
4 baterie dział pancernych
Marsze i działania bojowe
Na podstawie rozkazu z 3 lutego 1945 pułk przemieścił się z okolic Chełma do Skierniewic, a następnie do rejonu Poznania. 3 marca dotarł do Głazów pod Myśliborzem, a potem przeszedł pod Oleśnicę, osiągając na początku kwietnia Stara Wieś pod Bolesławcem. 16 kwietnia pułk otrzymał rozkaz przystąpienia do operacji berlińskiej. Zgodnie z tym rozkazem, miał przeprawić się przez Nysę Łużycką i skupić się w lesie w pobliżu Biehain, a jego zadaniem było wsparcie 2 Brygady Pancernej w natarciu na trasie: Horka, Oedernitz, Sproitz, Steinerlen, Buchwalde, Gleina, Niedergurig, Welka, Salzenforst, Radeberg. W związku z tym baterie artylerii zostały włączone do kolumn batalionowych brygady. Wieczorem 18 kwietnia, pułk wraz z 2 BPanc zdobył Diehsa i dotarł do rejonu Weissenbergu. Następnego dnia przeprowadził kontratak w kierunku Ruhethal, a 20 kwietnia odpierał ataki nieprzyjaciela w Edendorfie. W nocy pułk oderwał się od przeciwnika i przemaszerował przez Ullersdorf, Nieder Seifersdorf, Weissenberg.
22 kwietnia pułk otrzymał rozkaz powrotu w kierunku wschodnim pod Budziszyn, aby zniszczyć nieprzyjaciela atakującego w tym rejonie. Następnego dnia, tocząc walki z głównymi siłami niemieckimi, przeszedł do obrony w miejscowości Bornitz. 25 kwietnia przeprawił się przez Sprewę, docierając do Grosswelka w celu współpracy z 3 Brygadą Pancerną. Tego dnia został ranny dowódca pułku ppłk Piotr Kaszyński. Wieczorem pułk przegrupował się do Radibor, odpierając po drodze ataki nieprzyjaciela z kierunku Schwarzadler. 26 kwietnia, w wyniku wzmożonego ataku niemieckiego, pułk został zmuszony do wycofania się w rejon Luppa, Dubrau, Königswartha. Tego samego dnia pułk został włączony do systemu obrony 8 Dywizji Piechoty na odcinku Crostwitz, Grosswelka. Po zajęciu Neudorfu przez Niemców, podporządkowano go 5 Dywizji Piechoty, gdzie pozostał w obronie pod Holschdubrau do 6 maja.
W ramach operacji praskiej, współdziałając z 1 BPZmot, pułk ruszył w kierunku Crostwitz, Bischofswerda. Następnie, kontynuując ofensywę, przeszedł przez Neustadt, Bad Schandau i 10 maja zgrupował się w rejonie Mělnik, Chłoumen. 13 maja, wracając do kraju, dotarł do rejonu Bolesławca, a następnie przemaszerował do miejscowości Rożdżały pod Kaliszem.
Tradycje
Zgodnie z rozkazem nr 07/MON z 4 maja 1967 roku, dotyczącym przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek, Dz. Roz. Tjn. MON Nr 5, poz. 21, tradycje 27 Sudeckiego pułku artylerii pancernej przejął 27 pułk czołgów z Gubina.
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Kaczmarek: Druga Armia Wojska Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
Kazimierz Kaczmarek: Polacy na polach Łużyc. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1980. ISBN 83-11-06464-4. Brak numerów stron w książce.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń, Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
Magnuski, Janusz: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Magnuski, Janusz. Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5. Brak numerów stron w książce.