26 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza
26 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (26 BWOP) to jednostka Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
26 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza została utworzona na podstawie rozkazu nr 043/org. Ministra Bezpieczeństwa Publicznego z dnia 3 czerwca 1950 roku, bazując na 15 Brygadzie Ochrony Pogranicza. Nowa numeracja batalionów i brygad weszła w życie 1 stycznia 1951 roku. Dowództwo brygady miało swoją siedzibę w Przemyślu, przy ul. Mickiewicza 44. W 1951 roku, z uwagi na zmianę odcinków granicznych między Polską a ZSRR, przeniesiono 263 batalion WOP z Olszanicy do Ustrzyk Dolnych, a strażnicę Hulskie z 264 batalionu Baligród do 263 batalionu Ustrzyki Dolne. Utworzono nowe GPK Krościenko (kolejowe) na granicy polsko-radzieckiej. W 1952 roku, po rozformowaniu 1 Brygady WOP w Krośnie nad Wisłokiem, odcinki i pododdziały przejęła 26 Brygada w Przemyślu. W miejscu postoju rozformowanej brygady sformowano 265 batalion WOP Krosno, któremu podporządkowano 7 strażnic. W 1953 roku w 263 batalionie WOP Ustrzyki Dolne dodano jedną strażnicę. Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/24, na dzień 1 listopada 1954 roku brygada liczyła 2140 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/21 przewidywał 3018 żołnierzy. W 1956 roku z części sił 26 Brygady WOP stworzono Samodzielną Grupę Manewrową WOP w Przemyślu, Samodzielny Oddział Zwiadu WOP w Przemyślu oraz 265 batalion WOP w Krośnie nad Wisłokiem. Dowództwo 26 Brygady WOP zostało przeniesione do Nowego Sącza, a pod jego dowództwo trafił 264 batalion WOP w Baligrodzie oraz nowo utworzony 265 batalion WOP w Krośnie nad Wisłokiem. Na podstawie rozkazu nr 07/Org. Mob. dowódcy WOP z dnia 5 marca 1957 roku, dotychczasowa 3 Brygada WOP w Krakowie została połączona z 26 Brygadą WOP w Nowym Sączu, tworząc jedną 3 Brygadę WOP w Nowym Sączu. Stan etatowy nowej brygady wynosił 2301 wojskowych oraz 140 pracowników kontraktowych. Reorganizacja została zakończona do 30 sierpnia 1957 roku.
Działania bojowe
15 maja 1951 roku obcy samolot zrzucił grupę nacjonalistów ukraińskich nad Lasami Sieniawskimi w powiecie Jarosław. Zarządzono przeszukanie obszaru i poszukiwania. Po sześciu dniach odnaleziono dywersantów. W trakcie walki zlikwidowano trzech z nich i zdobyto ich wyposażenie.
Struktura organizacyjna
W 1950 roku struktura wyglądała następująco:
- Dowództwo 26 Brygady WOP w Przemyślu
- 261 batalion WOP w Lubaczowie
- 262 batalion WOP w Przemyślu
- 263 batalion WOP w Olszanicy
- 264 batalion WOP w Baligrodzie
- pododdziały dowodzenia
Dowódcy brygady
płk Filip Kujun (do 24.07.1954)
ppłk Robert Ładziński
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.