26 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 roku, w miejsce batalionów etapowych utworzono bataliony celne. 26 batalion celny powstał w obrębie DOG Lublin, a jego organizacja opierała się na II/II i VI/II batalionie etapowym. Etat batalionu obejmował 14 oficerów oraz 600 szeregowych. Jednostka ta podlegała Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.
Mimo że batalion był w pełni wojskową jednostką, nie wchodził w skład pokojowego etatu armii. Ograniczało to możliwość uzupełniania składu z normalnego poboru rekrutów. Ministerstwo Spraw Wojskowych, zarówno przy jego formowaniu, jak i uzupełnianiu, często przydzielało żołnierzy przeznaczonych do zwolnienia, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów uznanych przez dowództwa okręgów generalnych za niezdolnych do dalszej służby wojskowej.
W listopadzie 1921 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zdecydowało o powołaniu brygad celnych, w ramach których 26 batalion celny włączono do 6 Brygady Celnej.
W wykonaniu uchwały Rady Ministrów z dnia 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”. Wprowadzono również nową organizację wewnętrzną w tej formacji. 26 batalion celny został przekształcony w 26 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
Odcinek batalionowy został podzielony na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki umieszczano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, aby mogły się nawzajem widzieć w ciągu dnia. W tym zakresie batalion współdziałał z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że Policja Państwowa tworzyła posterunki i patrole w głębi strefy, poza linią graniczną, podczas gdy batalion zabezpieczał bezpośrednią ochronę granicy, podlegając staroście.
Sąsiednie bataliony
- 25 batalion celny ⇔ 24 batalion celny – IX 1921
- 35 batalion celny ⇔ 36 batalion celny – XII 1921
Kadra batalionu
Dowódcy batalionu
Struktura organizacyjna
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Teresa T. Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 110/350 i 110/351)
Rozkazy organizacyjne Komendy Głównej Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.