25 Wojskowa Komenda Kolejowa

Wojskowa Komenda Kolejowa w Stargardzie Szczecińskim

Wojskowa Komenda Kolejowa w Stargardzie Szczecińskim to już nieistniejący organ wojskowej służby komunikacyjnej, który został utworzony w 1950 roku w Szczecinku. Jej głównym zadaniem było mobilizacyjne zabezpieczenie wojsk, w tym planowanie mobilizacji 25 Wojskowej Komendy Kolejowej. Komenda została rozformowana w 1994 roku, a na jej bazie powstała Delegatura Komendy Komunikacji Wojskowej.

Historia

W 1950 roku, na mocy umowy nr 30 pomiędzy Ministerstwem Obrony Narodowej a Ministerstwem Komunikacji, powstała Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego i Stacji w Szczecinku, która podlegała Szefostwu Przewozów Wojskowych w Szczecinie. W 1952 roku komenda została przeniesiona do Stargardu Szczecińskiego. Na początku jej obsada składała się z jednej osoby, którą później uzupełniono o trzech podoficerów z 5 batalionu wojsk kolejowych w Darłowie. W 1955 roku do stargardzkiej komendy dołączył jeden oficer oraz chorąży. W 1957 roku służbę rozpoczął chor. Stanisław Demczuk. Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego i Stacji w Stargardzie była najbardziej obciążoną komendą pod względem przewozów w Polsce. W kolejnych latach zmieniała się jej odpowiedzialność służbowa, co wiązało się z przekształceniami w ramach szczecińskiego szefostwa. W 1992 roku, pod dowództwem mjr. Aleksandra Turakiewicza oraz oficerów komendy (kpt. Andrzej Szutowicz, kpt. Stanisław Wiśniewski), komenda otrzymała zadanie nadzorowania transportów wojskowych z bocznicy lotniska w Kluczewie, związanych z wycofaniem Armii Radzieckiej z Polski. Od kwietnia do września 1992 roku z Kluczewa wyjechało ponad 40 transportów. W trakcie swojego funkcjonowania komenda zmieniała nazwę: od Wojskowej Komendy Odcinka Kolejowego i Stacji, przez Wojskową Komendę Odcinka Kolejowo-Drogowego, do Wojskowej Komendy Odcinka Kolejowego. Ostatecznie jako Wojskowa Komenda Kolejowa w Stargardzie Szczecińskim istniała do 1994 roku. Na jej bazie utworzono Delegaturę Komendy Komunikacji Wojskowej, a od 2003 roku Delegaturę Wojskowej Komendy Transportu.

Rejony odpowiedzialności służbowej, zadania WKK

Wśród stacji kolejowych, które podlegały stargardzkiej komendzie i gdzie odbywały się załadunki transportów, znalazły się: Pyrzyce, Lipiany, Widuchowa, Głazów, Myślibórz, Rów, Dolice, Choszczno, Siekierki (stare Łysogórki), Drawno, Żółwino, Prostynia, Kiełpino, Cybowo. Zadaniem WKK było organizacyjne i nadzorcze zabezpieczenie przewozów wojskowych w obsługiwanym rejonie, zarówno w planowaniu centralnym, jak i okręgowym. Komendant WKK dysponował uprawnieniami rozkazodawczymi wobec komendantów transportów wojskowych, dotyczących przestrzegania przepisów w trakcie załadunku, przewozu oraz wyładunku transportów. Sprawował również nadzór nad żołnierzami przebywającymi na obiektach kolejowych w swoim rejonie odpowiedzialności. Oficerowie komunikacji wojskowej, podlegli komendantowi WKK, mieli prawo do kontrolowania żołnierzy, w tym ich wyglądu, dokumentów tożsamości, przepustek oraz rozkazów wyjazdu. W czasie istnienia komendy, obok wymienionych wcześniej komendantów, służbę pełnili także: mjr Roman Omiecki, mjr Marian Buczyński oraz por. Henryk Jabłoński. Oficerowie komendy nadzorowali wiele załadunków i rozładunków podczas intensywnego szkolenia oraz ćwiczeń, często otrzymując wyróżnienia, w tym od szefa Służby Komunikacji Wojskowej, płk Stanisława Kaftana. Byli również bardzo zaangażowani w modernizację infrastruktury kolejowej w podległych stacjach, takich jak Prostynia, Kalisz Pomorski czy Cybowo.

Komendanci

W okresie swojej działalności komendantami WKK byli:

por./kpt. Jan Zajączkowski (1950–1953)
por./ppłk Stefan Czysty (1953–1977)
mjr/ppłk Stanisław Demczuk (1977–1989)
mjr Aleksander Turakiewicz (1989–1994)

Przekształcenia

Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego i Stacji → Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowo-Drogowego → Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego → 25 Wojskowa Komenda Kolejowa ↘ rozformowana w 1994

Delegatura Komendy Komunikacji Wojskowej → Delegatura Wojskowa Komendy Transportu