25 pułk piechoty (25 pp) – jednostka piechoty Ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Pułk został utworzony w Rzeszowie na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa WP z 6 października 1944 roku, bazując na etacie radzieckiego pułku piechoty nr 04/501. Wchodził w skład 10 Sudeckiej Dywizji Piechoty z 2 Armii WP.
Uroczystość zaprzysiężenia miała miejsce 14 stycznia 1945 roku w Rzeszowie. Sztandar pułkowy został ufundowany przez mieszkańców powiatu Bystrzyca.
Od 1945 do marca 1946 roku jednostka stacjonowała w Jeleniej Górze przy ul. Pobożnego (koszary Huberta), a do 1949 roku we Wrocławiu przy ul. Koszarowej oraz Obornickiej.
W wyniku przekształcenia 10 Dywizji Piechoty w dywizję pancerną, zgodnie z rozkazem dowódcy OW Śląsk Nr 00158/Org. z 16 kwietnia 1949 roku, pułk został rozformowany do 15 maja 1949 roku.
Struktura organizacyjna
W skład pułku wchodziły:
- dowództwo i sztab
- trzy bataliony piechoty
- dwie kompanie fizylierów
- bateria armat 76 mm
- bateria armat przeciwpancernych 45 mm
- bateria moździerzy 120 mm
- kompania przeciwpancerna
- kompania rusznic przeciwpancernych
- kompania łączności
- kompania sanitarna
- kompania transportowa
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony chemicznej, żandarmerii
Łącznie w pułku służyło 2915 żołnierzy, w tym: 276 oficerów, 872 podoficerów oraz 1765 szeregowców.
Sprzęt jednostki obejmował: 4 armaty polowe 76 mm, 12 armat przeciwpancernych 45 mm, 8 moździerzy 120 mm, 27 moździerzy 82 mm, 18 moździerzy 50 mm, 66 rusznic przeciwpancernych, 54 ciężkie karabiny maszynowe oraz 162 ręczne karabiny maszynowe.
Działania bojowe
W trakcie forsowania Nysy, pułk uczestniczył w działaniach 10 Dywizji Piechoty, zapewniając osłonę prawego skrzydła 2 Armii WP. Następnie, po wykonaniu zwrotu zaczepnego na południe, przeszedł pod dowództwo 7 DP i brał udział w walkach pod Rietschen. Pułk walczył również nad Szprewą w rejonie Boxbergu oraz Spreefurtu. Działania wojenne zakończył na terenie Czechosłowacji, uczestnicząc w operacji praskiej.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku:
ppłk Paweł Muzolf (29 września – 10 października 1944)
ppłk Wiktor Andrejew (10 października 1944 – 26 kwietnia 1945)
ppłk Jan Komar (ACz) (27 kwietnia 1945)
Kawalerowie Orderu Virtuti Militari:
chor. Piotr Baziuk
plut. Jakub Błażejewski
chor. Eugeniusz Brykman
ppor. Czesław Chabura
por. Zbigniew Chłodnicki
ppłk Jan Komar
kpr. pchor. Henryk Leśny
ppor. Stefan Maniewski
kpr. Jan Matuszkiewicz
plut. pchor. Tadeusz Radecki
szer. Henryk Steiner
st. strz. Jan Żmuda
Przekształcenia
40 pułk piechoty → 40 zmotoryzowany pułk piechoty → 40 pułk zmechanizowany → 25 pułk zmechanizowany → 23 Śląska Brygada Obrony Terytorialnej → 19 batalion Obrony Terytorialnej → Oddział specjalny Żandarmerii Wojskowej → Jednostka Wojskowa AGAT
25 pułk piechoty został rozformowany w 1949 roku.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
Stanisław Rzepski: Przez Łużyce i Sudety. Z dziejów 25 pułku piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.