25 kopiejek – 50 groszy (1842–1850) – moneta dwunominałowa o wartości dwudziestu pięciu kopiejek oraz pięćdziesięciu groszy, stworzona dla Królestwa Kongresowego na podstawie ukazu carskiego z dnia 15 października 1841 roku. Ukaz ten z dniem 1 stycznia 1842 roku zjednoczył systemy monetarne Królestwa i Imperium Rosyjskiego. Moneta ta była w obiegu na całym terytorium Imperium. Wytwarzano ją w mennicy warszawskiej, w srebrze, w latach 1842–1850, zgodnie z rosyjskim systemem wagowym – zołotnikowym, opartym na funcie rosyjskim.
Awers
Na awersie znajduje się orzeł cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami. W prawej łapie trzyma miecz oraz berło, a w lewej jabłko królewskie. Na piersi orła umieszczono tarczę z herbem przedstawiającym Św. Jerzego, który na koniu pokonuje smoka. Wokół tarczy znajduje się łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja. Na skrzydłach orła widnieje sześć tarcz z herbami – po lewej stronie z herbami Kazania, Astrachania i Syberii, a po prawej z herbami Królestwa Polskiego, Krymu oraz Wielkiego Księstwa Finlandii. Na dole, po obu stronach ogona orła, widnieje znak mennicy warszawskiej – litery M W, a dookoła napis:
W roku 1848 rysunek orła uległ niewielkiej zmianie, szczególnie w okolicach ogona.
Rewers
Na rewersie, w wieńcach laurowym (z lewej) i dębowym (z prawej) przewiązanych u dołu wstążką, umieszczono nominał „25″, a poniżej „КОПѢЕКЪ”, następnie „50″, a pod nim „GROSZY”, a na samym dole rok bicia: 1842, 1843, 1844, 1845, 1846, 1847, 1848 lub 1850. Wieńce laurowy i dębowy składają się z sześciu kępków każdy. W wieńcu laurowym umieszczono kolejno po kępkach jagody – licząc od góry: w pierwszej jeden, w drugiej jeden, w trzeciej dwie, w czwartej jeden, a w piątej dwie jagody. W wieńcu dębowym znajdują się żołędzie – w pierwszej jeden, w drugiej dwa, w trzeciej jeden, a w czwartej i piątej po dwa żołędzie. Rysunek rewersu został zmieniony w 1848 roku. Zmodyfikowano wtedy układ jagódek i żołędzi, co dla roczników 1848 i 1850 przedstawiało się następująco:
w wieńcu laurowym – po kępkach pierwszej, drugiej, trzeciej i piątej po dwie jagody, a po czwartej trzy jagody,
w wieńcu dębowym – po wszystkich kępkach po dwa żołędzie.
Opis
Monetę wybito w mennicy warszawskiej, w srebrze próby 868, na krążku o średnicy 24,5 mm, masie 5,2 grama, z rantem skośnie ząbkowanym. Z danych mennicy wynika, że w latach 1842–1850 w obiegu znalazło się 1 498 114 monet.
Stopień rzadkości poszczególnych roczników przedstawiono w tabeli:
Ponieważ daty na monecie przypadają na okres panowania Mikołaja I, w numizmatyce rosyjskiej klasyfikowana jest jako moneta tego cara.
Łączna liczba znanych odmian ze wszystkich lat bicia wynosi 11.
Zobacz też
- 20 kopiejek – 40 groszy (1842–1850)
- 25 kopiejek (1854–1857) MW
- monety rosyjsko-polskie
- moneta dwunominałowa
- monety zaboru rosyjskiego
- tabela cennikowa Bolcewicza
Przypisy
Bibliografia
AdamA. Kuriański AdamA., Dwunominałowe monety z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, wyd. pierwsze, Warszawa: Multi-Print, 2018, ISBN 978-83-918397-1-3. Brak numerów stron w książce.