25 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 roku, w miejsce batalionów etapowych powstały bataliony celne. 25 batalion celny został utworzony w obrębie DOG Lublin, a jego organizacja opierała się na I/VI i VI/VI batalionie etapowym. Etat batalionu wynosił 14 oficerów oraz 600 szeregowych. Podlegał on Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.
Choć batalion był typowym oddziałem wojskowym, nie wchodził w skład pokojowego etatu armii, co uniemożliwiało pozyskiwanie rekrutów z normalnego poboru. Ministerstwo Spraw Wojskowych, zarówno podczas formowania, jak i uzupełniania, często przydzielało batalionowi żołnierzy przeznaczonych do zwolnienia, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów, którzy zostali zakwalifikowani przez dowództwa okręgów generalnych jako niezdolni do dalszej służby wojskowej.
W listopadzie 1921 roku, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło utworzyć brygady celne, w wyniku czego 25 batalion celny stał się częścią 6 Brygady Celnej.
W odpowiedzi na uchwałę Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych, wydając rozkaz z 9 listopada 1922 roku, zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”. Wprowadził równocześnie nową organizację wewnętrzną w formacji. 25 batalion celny został przekształcony w 25 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
Odcinek batalionowy był podzielony na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki były umieszczane wzdłuż granicy w taki sposób, aby mogły się nawzajem widzieć w ciągu dnia. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca ta polegała na tym, że policja wystawiała stałe posterunki i patrole wzdłuż granicy, natomiast batalion tworzył je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście.
Sąsiednie bataliony
- 23 batalion celny ⇔ 26 batalion celny – IX 1921
- 38 batalion celny ⇔ 35 batalion celny – XII 1921
Kadra batalionu
Dowódcy batalionu
Struktura organizacyjna
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Teresa T. Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 110/350 i 110/351)
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.