24h Berlin – dzień z życia

24h Berlin to 24-godzinny film dokumentalny, który przedstawia życie Berlina i jego mieszkańców. W realnym czasie relacjonuje on codzienne zmagania ponad 50 bohaterów reprezentujących różne zawody, klasy społeczne, religie oraz grupy etniczne. Nagrania wykonano w dniach 5 i 6 września 2008 roku, a premiera miała miejsce rok później, w tych samych dniach. Całość została stworzona pod kierownictwem Volkera Heise.

Produkcja

W trakcie ponad trzech lat przygotowań przesłuchano 500 potencjalnych bohaterów, a do projektu zaangażowano 80 ekip filmowych, które składały się z 316 osób. Nagrania rozpoczęły się jednocześnie we wszystkich dzielnicach Berlina w piątek, 5 września 2008 roku o godz. 6:00, a zakończyły się o tej samej porze następnego dnia. Zgromadzono 750 godzin materiału, który następnie przez niemal rok montował zespół liczący dziesięć osób.

W projekcie uczestniczyli m.in. reżyserzy: Brigitte Bertele, Arpad Bondy, Thomas Heise, Romuald Karmakar, Volker Koepp, Elfi Mikesch, Rosa von Praunheim, Andres Veiel, Andreas Voigt, Dominik Wessely, a także kamerzyści: Frank Griebe, Benedict Neuenfels i Thomas Plenert. Do znanych bohaterów zaliczają się: Daniel Barenboim, Thomas de Maizière, Kai Diekmann, Gerd Harry Lybke, Werner Sonne, Ricardo Villalobos, Paul van Dyk, Sasha Waltz oraz Klaus Wowereit.

Budowa

Film podzielony jest na segmenty o długości od 20 do 30 minut. Historie bohaterów rozciągają się na kilka godzin, a w wielu przypadkach na całą dobę. Wątki poszczególnych postaci przeplatają się, a po wprowadzeniu nowych bohaterów przedstawiane są dalsze losy wcześniej poznanych osób. W filmie pojawiają się również odpowiedzi przechodniów na różne pytania oraz krótkie filmy przesłane przez berlińczyków. Akcji towarzyszą komentarze dotyczące geografii i infrastruktury Berlina.

Emisja

Pierwsza emisja miała miejsce równocześnie na kilku europejskich stacjach telewizyjnych: w Niemczech w produkcję zaangażowane były ARTE i rbb, w Holandii Holland Doc 24, a w Finlandii YLE Teema. Dokument zadebiutował dokładnie rok po nagraniu materiału, z premierą 5 września 2009 roku o godz. 6:00, trwając pełne 24 godziny. Czas trwania poszczególnych części odpowiadał rzeczywistemu czasowi ich emisji.

Następnego tygodnia stacja rbb ponownie wyemitowała dokument, tym razem w sześciu czterogodzinnych odcinkach w programie nocnym. Od listopada 2009 roku kilku nadawców pokazało 110-minutową filmową wersję dokumentu pod tytułem 24h Berlin – Der Film.

Cały dokument, wraz z materiałem zakulisowym, został wydany na ośmiu płytach DVD w listopadzie 2009 roku.

W 2012 roku Deutsche Kinemathek stworzyła archiwum internetowe dokumentu, udostępniając około 750 godzin surowego materiału pod hasłem First we take Berlin.

Odbiór

Dla Ursuli März z tygodnika Die Zeit, dokument jest „wyjątkowym projektem w historii niemieckiej telewizji, zasługującym na rekord Guinnessa”. Chwali ona „wprowadzenie formy ciekawości, o której prawie zapomniano z powodu obsesji na punkcie intymności wulgarnego podglądania w stylu tabloidów”. Podkreśla, że dokument jest „pełen empatii i szacunku, zachowując godność bohaterów, co sprawia, że jest to obserwacja poetycka”. Efekt końcowy jest „niesamowicie interesujący”.

Christiane Peitz w Der Tagesspiegel zauważyła, że zamysł reżyserów „padł ofiarą cyfrowego ujednolicenia”. „Dogłębne poznanie wymaga cierpliwości, a 24h Berlin oferuje coś przeciwnego: poćwiartowane miasto, sformatowany dzień”. Zwraca uwagę, że jedynym spoiwem filmu jest lektor, który podaje wiele danych liczbowych o mieście, co może budzić wątpliwości co do intencji producentów.

Christian Buß w tygodniku Der Spiegel określił dokument jako „rodzaj antropologicznego archiwum”, które stanowi „największą próbę oszukania nieustannego przemijania”. Podkreśla, że Heise „wydestylował ogromną liczbę indywidualnych losów z masy materiału i anonimowości wielkiego miasta”.

Torsten Körner napisał w Funk Korrespondenz: „Jako szkoła postrzegania, 24h Berlin skłonił widzów do bliższego przyjrzenia się ich własnemu życiu. Ten dokument ukazuje, jak ograniczone i przewidywalne są codzienne programy telewizyjne. To film, który radykalnie zanurza się w codzienności, stanowiący medialny nakaz nieufności wobec telewizji”.

Fritz Wolf w wydaniu 71/2009 epd medien stwierdził, że projekt 24h Berlin to „coś więcej niż lustro, w którym telewizja odbija prawdziwe życie”, a także stanowi próbę przeciwdziałania znikaniu rzeczywistości z mediów poprzez coś namacalnego i wiarygodnego.

Nagrody

24h Berlin – dzień z życia był nominowany do Nagrody Adolfa Grimme’a w 2010 roku w kategorii Informacja i kultura / Seriale i utwory wieloczęściowe. Volker Heise (pomysł i reżyseria) oraz Thomas Kufus (produkcja) otrzymali nominację do nagrody specjalnej. 21 maja 2010 roku obaj panowie zostali uhonorowani Bayerischer Fernsehpreis. W 2010 roku Volker Heise zdobył również Nagrodę Roberta Geisendörfera (nagroda specjalna), a za produkcję i realizację Volker Heise i Thomas Kufus otrzymali nagrodę Deutscher Fernsehpreis w kategorii Wybitne osiągnięcie w dziedzinie Informacji.