24 Pułk Piechoty (24 pp) – jednostka piechoty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Decyzja o utworzeniu 24 pułku piechoty została zrealizowana na mocy Rozkazu Organizacyjnego Nr 1 dowództwa 8 Dywizji Piechoty z dnia 5 stycznia 1942 roku. W dokumencie tym określono wstępną obsadę kadrową pułku oraz wydzielono zawiązki z Ośrodka Organizacyjnego Armii w Tockoje. Na stanowisko dowódcy pułku mianowano mjr dr. Andrzeja Cichowskiego. W dniach 14-26 stycznia 1942 roku kadra pułku została przetransportowana koleją do miejscowości Szakpak, znajdującej się w Kazachskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Jednostka była organizowana według etatów brytyjskich. W garnizonie, ze względu na trudne warunki klimatyczne, złe zdrowie wcielanych ochotników oraz brak odpowiednich środków sanitarnych, w lutym wybuchła epidemia tyfusu plamistego. W okresie lutego i marca 1942 roku pułk zajmował się organizacją wcieleń żołnierzy oraz poprawą warunków sanitarno-epidemiologicznych. Szkolenia prowadzone były w ograniczonym zakresie, głównie dla oficerów i podoficerów. Pułk otrzymał pełne umundurowanie brytyjskie, jednak nie dostarczono mu żadnego wyposażenia ani broni.
W związku z pierwszą ewakuacją Armii Polskiej w ZSRR do Iranu, 23 marca 1942 roku pułk został przewieziony przez Krasnowodzk do obozu w Pahlevi w Iranie. Następnie, po przejściu kwarantanny w maju, jednostka została przetransportowana morzem do Palestyny. Część żołnierzy dołączyła do oddziałów 3 Dywizji Strzelców Karpackich, natomiast 40 oficerów i 579 szeregowych 5 czerwca odpłynęło transportem morskim do Południowej Afryki. W trakcie podróży odnotowano przypadki zachorowań na tyfus, co spowodowało, że od 18 czerwca do sierpnia 1942 roku pułk przebywał na kwarantannie w obozie w Pietermaritzburgu w Południowej Afryce. W tym czasie prowadzone były szkolenia wojskowe. W sierpniu i wrześniu różne kompanie pułku konwojowały jeńców włoskich i niemieckich w transportach morskich do USA, Kanady i Wielkiej Brytanii. 21 września większość żołnierzy pułku dotarła do portu w Liverpoolu, a 23 września pułk został rozwiązany, a jego żołnierze zostali wcieleni do oddziałów I Korpusu Polskiego oraz 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku
- mjr dr Andrzej Cichowski
- ppłk dypl. piech. Stanisław Władysław Spytek Pstrokoński (do 1 VI 1942)
- mjr Władysław Gorczyca
Szef sztabu pułku
- kpt. Konstanty Dzierżek (jednocześnie p.o. dowódcy III batalionu)
Dowódcy batalionów
- Dowódca I batalionu – kpt. Stanisław Nieżychowski
- Dowódca II batalionu – kpt. Kazimierz Fedorowicz
Przypisy
Bibliografia
- Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie: formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
- Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945, zeszyt nr 14. Londyn: 1973.
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Zbigniew Wawer: Znowu w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941 – marzec 1942. Warszawa: Zbigniew Wawer Frod. Film. i Międzynarodowa Szkoła Menadżerów sp.z.o.o., 2001. ISBN 83-86891-71-8.
- Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981.