24 Dywizja Pancerna
24 Dywizja Pancerna (niem. 24. Panzer-Division) to niemiecka formacja pancerna z czasów II wojny światowej, która brała udział w walkach na froncie radziecko-niemieckim. Została zniszczona w bitwie pod Stalingradem, a po jej odtworzeniu skapitulowała przed wojskami alianckimi.
Historia
Dywizja powstała na mocy rozkazu z 28 listopada 1941 roku w Stablack w Prusach Wschodnich, jako część 1 Dywizji Kawalerii. Proces jej formowania zakończył się w lutym 1942 roku, a następnie jednostka została przeniesiona do północnej Francji, gdzie weszła w skład 7 Armii Grupy Armii D.
W czerwcu 1942 roku dywizja została przesunięta na front wschodni, gdzie początkowo znajdowała się w odwodzie 4 Armii Pancernej Grupy Armii Południe. W sierpniu 1942 roku wzięła udział w walkach pod Woroneżem.
We wrześniu 1942 roku dywizja została włączona do 6 Armii, uczestnicząc w bezpośrednim ataku na Stalingrad, a następnie znalazła się w okrążeniu. W Stalingradzie stacjonowała do stycznia 1943 roku, gdzie została praktycznie zniszczona.
W marcu 1943 roku podjęto decyzję o jej odtworzeniu na obszarze północnej Francji, co trwało do sierpnia 1943 roku. W miesiącu wrześniu dywizja została przerzucona do północnych Włoch.
W listopadzie 1943 roku dywizja powróciła na front wschodni, wchodząc w skład 1 Armii Pancernej Grupy Armii Południe. Od grudnia 1943 do lutego 1944 roku uczestniczyła w walkach mających na celu odblokowanie Czerkas. W marcu 1944 roku poniosła znaczne straty podczas odwrotu znad dolnego Dniepru.
W lipcu 1944 roku dywizja została przeniesiona na teren Polski, gdzie walczyła, broniąc linii rzeki San. W związku z radziecką ofensywą we wrześniu 1944 roku, dywizja została wysłana na Węgry, biorąc udział w kontrnatarciu pod Debreczynem. Pod koniec grudnia 1944 roku jednostka została przeniesiona na Słowację, a w lutym 1945 roku do Prus Wschodnich.
Podczas walk w Prusach Wschodnich dywizja została zniszczona przez Armię Czerwoną, a resztki rozbitych oddziałów ewakuowano w marcu 1945 roku drogą morską do Szlezwik-Holsztynu. Ostatecznie dywizja skapitulowała w maju 1945 roku przed wojskami brytyjskimi.
Dowództwo dywizji
Dowódcy:
- gen. kaw. Kurt Feldt (1941 – 1942)
- gen. wojsk panc. Bruno Ritter von Hauenschild (1942)
- gen. por. Arno von Lenski (1942 – 1943)
- gen. wojsk panc. Maximilian Freiherr von Edelsheim (1943 – 1944)
- gen. mjr Gustav-Adolf von Nostitz-Wallwitz (1944 – 1945)
- mjr Rudolf von Knebel-Döberitz (1945) – resztki oddziałów
Struktura organizacyjna
Skład w 1942:
- 24 pułk pancerny (Panzer-Regiment 24)
- 24 Brygada Strzelców (Schützen-Brigade 24)
- 21 pułk strzelców (Schützen-Regiment 21)
- 26 pułk strzelców (Schützen-Regiment 26)
- 4 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 4)
- 89 pułk artylerii (Artillerie-Regiment 89)
- 40 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs-Abteilung 40)
- 40 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 40)
- 40 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 40)
- 86 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 86)
Skład w 1943:
- 24 pułk pancerny (Panzer-Regiment 24)
- 21 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 21)
- 26 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 26)
- 89 pułk artylerii pancernej (Panzer-Artillerie-Regiment 89)
- 24 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 24)
- 283 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung 283)
- 40 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 40)
- 40 pancerny batalion pionierów (Panzer-Pionier-Bataillon 40)
- 86 pancerny batalion łączności (Panzer-Nachrichten-Abteilung 86)
Przypisy
Bibliografia
- Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska pancerne. Warszawa: 2010. ISBN 978-8311-11725-9.
- Janusz Piekałkiewicz: Stalingrad. Anatomia bitwy. Warszawa: 1995. ISBN 83-86510-42-0.
- Jorge Rosado, Chris Bishop: Dywizje pancerne Wehrmachtu 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012. ISBN 978-83-7731-130-1.
