23 Łotewski Batalion Schutzmannschaft Gauja

23 Łotewski Batalion Schutzmannschaft „Gauja”

23 Łotewski Batalion Schutzmannschaft „Gauja” (niem. 23 Lettische Schutzmannschafts Bataillon „Gauja”) był kolaboracyjnym oddziałem policyjnym, składającym się z Łotyszy, który działał podczas II wojny światowej.

Historia

Formowanie batalionu rozpoczęło się 25 lutego 1942 roku w Boldera, niedaleko Rygi. Oddział składał się z czterech kompanii, a na jego czele stanął kapitan K. Brigadiers. W skład batalionu wchodziło 15 oficerów, 67 podoficerów oraz 432 szeregowych policjantów. Łotysze byli umundurowani w uniformy pochodzące z armii łotewskiej. Na początku maja zakończono szkolenie wojskowe, a pod koniec miesiąca batalion został przeniesiony na okupowaną Ukrainę, do Dniepropietrowska. Do grudnia 1942 roku głównym zadaniem Łotyszy była ochrona robót drogowych, które były prowadzone przez rosyjskich robotników w okolicach tego miasta.

Na początku 1943 roku batalion otrzymał nowe niemieckie mundury z łotewskimi oznaczeniami na rękawach. W marcu został przerzucony do Zaporoża, gdzie zajmował się ochroną budowy umocnień wojskowych. Następnie powrócił do Dniepropietrowska, a stamtąd został wysłany do Kercza na okupowanym Krymie, aby zabezpieczyć budowę strategicznego mostu. W tym czasie batalion liczył około 300 żołnierzy. W październiku 1943 roku, gdy Armia Czerwona zbliżyła się do Kercza, Łotysze zostali wycofani przez Rumunię do rejonu Brześć-Kowel, gdzie brali udział w działaniach antypartyzanckich.

Pod koniec grudnia 1943 roku generalny inspektor Legions-Brigadeführer der Waffen-SS Rūdolfs Bangerskis usiłował, bezskutecznie, doprowadzić do powrotu batalionu na Łotwę. Wbrew tym planom, w styczniu 1944 roku do batalionu dołączono niemiecką kompanię piechoty, po czym przeniesiono go na linię frontu w rejonie Równego. W trakcie intensywnych walk zginęło około 140 Łotyszy, którzy nie byli w stanie utrzymać linii frontu, co pozwoliło na przeniknięcie dwóch kompanii Armii Czerwonej i rozgromienie oddziału niemieckiego. W tej sytuacji batalion został w lutym wycofany z frontu i 2 marca powrócił do Rygi.

Po uzupełnieniu strat, 4 kwietnia Łotysze zostali przeniesieni do rejonu Abertnes, gdzie ochraniali miejscową ludność przed partyzantami. W lipcu batalion został przeniesiony do Semigalii, gdzie razem z niemiecką 215 Dywizją Piechoty znalazł się w okrążeniu przez oddziały sowieckie. Mimo to udało im się wyrwać, a następnie przeszli w rejon Kegumu-Lielvārde. Na początku sierpnia ponownie zostali okrążeni, jednak 11 sierpnia udało im się rozerwać okrążenie, ponosząc znaczne straty. Kilku żołnierzy z batalionu otrzymało Żelazne Krzyże 2. klasy. Następnego dnia sami zaatakowali, zdobywając 3 działa przeciwpancerne.

Na początku 1945 roku batalion został przetransportowany do Kurlandii, gdzie wchodził w skład VI Korpusu SS, licząc wtedy około 350 ludzi. Do batalionu dołączono kompanię z Batalionu Budowniczego „Zvaizgne”. Łotysze skapitulowali razem z pozostałymi oddziałami niemieckimi i łotewskimi na początku maja, po ogłoszeniu kapitulacji przez Niemców.