23 Kołobrzeski Pułk Artylerii Lekkiej (23 pal) – jednostka artylerii lekkiej Wojska Polskiego z czasów ludowych.
Pułk został utworzony 28 lipca 1944 roku w wsi Sadki, w rejonie Żytomierza, na podstawie rozkazu nr 0130 wydanego przez dowódcę 1 Armii Wojska Polskiego z dnia 5 lipca 1944 roku, w ramach 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty. 17 października 1944 roku w Sadkach żołnierze pułku złożyli przysięgę.
Działania bojowe
W trakcie operacji warszawskiej wspierał działania 14 i 16 pułku piechoty.
Od 19 stycznia do 11 lutego 1945 roku brał udział w walkach mających na celu przełamanie pasa przesłaniania Wału Pomorskiego, w tym w natarciu na Nadarzycki Rejon Umocniony. Następnie walczył w rejonach Wieloboków, Rudek, Iłowca oraz na zachód od Nadarzyc. W marcu uczestniczył w natarciu pod Wierzchowem, wspierając działania 14 pułku piechoty.
W Kołobrzegu wspierał piechotę w rejonie stacji kolejowej oraz w porcie. W kwietniu zabezpieczał 1 Dywizję Piechoty na podejściach podczas forsowania Odry, a pod koniec miesiąca wziął udział w ciężkich walkach w okolicach Ktinigsforst i Friesack. Szlak bojowy zakończył nad Łabą 3 maja 1945 roku.
Okres powojenny
Po zakończeniu działań wojennych pułk stacjonował w garnizonie Biała.
29 września 1945 roku pułk otrzymał nazwę wyróżniającą „Kołobrzeski”.
Na początku 1948 roku wprowadzono w pułku baterię haubic 122 mm, zastępując baterię armat 76 mm. 13 czerwca 1948 roku oddział otrzymał sztandar ufundowany przez społeczność miasta i powiatu Bielsko-Biała oraz Biała Krakowska. W kwietniu 1952 roku jednostka została podporządkowana dowódcy 29 Dywizji Piechoty. W listopadzie 1955 roku, po rozformowaniu 29 DP, pułk ponownie podlegał dowódcy 6 DP.
W kwietniu 1957 roku pułk został przekształcony w 23 Kołobrzeski Dywizjon Artylerii Armat i podporządkowany bezpośrednio dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego. 30 marca i 1 kwietnia 1985 roku dywizjon został przetransportowany do garnizonu Zgorzelec. 2 kwietnia tego samego roku jednostka została podporządkowana dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego, a następnie włączona w skład nowo utworzonej 23 Brygady Artylerii Armat.
Żołnierze pułku
Dowódcy
mjr Anatol Lisiewicz (15 IX 1944 – 24 IV 1945)
mjr Piotr Bykow (16 III – 31 III 1945)
płk Jan Nowakowski (1 IV 1945 – 31 V 1946)
ppłk Władysław Cywiński (1 VI – 15 XII 1946)
ppłk Paweł Bole (16 XII 1946)
mjr Józef Petruk (I 1951 – XII 1952)
Zastępcy dowódcy ds. polityczno-wychowawczych
por. Władysław Hołowiński (7 XI 1944 – 28 II 1945)
mjr Bolesław Wolniak (31 III – XI 1945)
por. Włodzimierz Laszuk
kpt. Władysław Koblański
Szefowie sztabu
mjr Grzegorz Pokotiłło (11 VII 1944 – 3 II 1945)
kpt. Leonid Leszczyński (4 II – 26 II 1945)
mjr Dogobert Łańcut (27 II – 30 VII 1945)
mjr Aleksiej Łobanow (1 VIII – 30 X 1945)
ppłk Józef Kozieł (2 XI 1945 – 7 V 1946)
mjr Wiktor Pawłow (8 V – 15 IX 1946)
mjr Jerzy Ponomarew (16 IX – 20 XII 1946)
mjr Jan Maziarz (21 XII 1946)
Oficerowie:
Józef Baryła
Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari
kpt. Władysław Hołowiński
Skład etatowy
Dowództwo i sztab
3 x dywizjon artylerii
2 x bateria artylerii armat
1 x bateria artylerii haubic
bateria parkowa
Stan etatowy wynosił 1093 żołnierzy, w tym: oficerów – 150, podoficerów – 299, kanonierów – 644.
Na uzbrojeniu i wyposażeniu jednostki znajdowały się:
76 mm armaty – 24
122 mm haubice – 12
rusznice przeciwpancerne – 12
samochody – 108
ciągniki – 24
Przypisy
Bibliografia
Józef Godyk, Henryk Zaremba: Dywizjony w marszu bojowym. (Z dziejów 23 Kołobrzeskiego Pułku Artylerii Lekkiej). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Karski, Piotr Pertek, Mirosław Sołtyszewski, Leszek Szostek, 23 Śląska Brygada Artylerii. Tradycje i współczesność, Oddział Oświatowo-Wychowawczy Śląskiego Okręgu Wojskowego, Wrocław 1995.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Adolf Stachula: Szósta pomorska: z dziejów Szóstej Pomorskiej Dywizji Piechoty 1944-1948. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, 1981. ISBN 83-11-06602-7.
Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.