23 (Brandenburska) Dywizja Piechoty
23 (Brandenburska) Dywizja Piechoty (niem. 23. Infanterie-Division) – była to niemiecka dywizja, która działała w czasie II wojny światowej, uczestnicząc w agresji na Polskę oraz ataku na Związek Radziecki.
Formowanie i walki
Dywizja została sformowana na podstawie rozkazu z dnia 15 października 1935, a jej sztab stacjonował w Poczdamie. Tego samego dnia jednostka otrzymała oficjalną nazwę 23 Dywizja Piechoty i została przydzielona do III Okręgu Wojskowego.
Podczas wojny z Polską dywizja miała jedynie ograniczony udział. W 1941 roku wzięła udział w ataku na Związek Radziecki, docierając aż pod Moskwę. Po wielkich stratach, dywizję skierowano do okupowanej Francji w celu jej odbudowy. Na mocy rozkazu OKH z dnia 2 lipca 1942, jednostka zaczęła być przeformowywana na 26. Dywizję Pancerną.
23 Dywizja Piechoty została jednak reaktywowana 23 października 1942 w Danii oraz Poczdamie i kontynuowała walki na froncie wschodnim aż do zakończenia wojny.
Dowódcy dywizji
Listę dowódców dywizji przedstawia się następująco:
- gen. por. Ernst Busch: 1 X 1935 – 1 III 1938;
- gen. mjr Walter Graf von Brockdorff – Ahlefeldt: 1 III 1938 – 31 V 1940;
- gen. mjr Heinz Hellmich: 1 VI 1940 – 17 I 1942;
- gen. por. Kurt Badinski: 17 I 1942 – 9 VII 1942;
- po odtworzeniu:
- gen. mjr Friedrich von Schellwitz: 15 XI 1942 – VIII 1943;
- gen. Horst von Mallenthin: VIII 1943 – 1 IX 1943;
- gen. por. Paul Gurran: 1 IX 1943 – 22 II 1944;
- gen. por. Walter Chales de Beaulie: 22 II 1944 – 1 VIII 1944;
- gen. por. Hans Schirmer: 1 VIII 1944 – 8 V 1945.
Struktura organizacyjna
Skład jednostki w sierpniu 1939 roku był następujący:
- 9 pułk piechoty: sztab, I, II i III batalion – Poczdam, batalion rezerwowy – Wittenberg;
- 67 pułk piechoty: sztab, I, II, III oraz I i II batalion rezerwowy – Spandau;
- 68 pułk piechoty: sztab, I, II i III batalion – Brandenburg nad Hawelą, I i II batalion rezerwowy – Rathenow;
- 23 pułk artylerii: sztab, I, II i III dywizjon – Poczdam;
- I dywizjon 59 pułku artylerii ciężkiej: sztab – Bln – Spandau;
- 23 batalion pionierów: sztab – Spandau;
- 23 oddział przeciwpancerny: sztab – Poczdam;
- 23 oddział łączności: sztab – Poczdam;
- 23 oddział obserwacyjny: nie został wystawiony;
W styczniu 1940 roku skład dywizji obejmował: 9, 67 i 68 pułk piechoty, 23 pułk artylerii, I/59 pułk artylerii ciężkiej, 23 batalion pionierów, 23 oddział rozpoznawczy, 23 oddział przeciwpancerny, 23 oddział łączności oraz 23 polowy batalion zapasowy.
Natomiast w październiku 1942 roku skład jednostki przedstawiał się następująco: 9, 67, 68 pułk grenadierów, 23 pułk artylerii, 23 batalion pionierów, 23 batalion fizylierów, 23 oddział przeciwpancerny, 23 oddział łączności oraz 23 polowy batalion zapasowy.
W listopadzie 1942 roku skład obejmował: 9, 67 pułk grenadierów oraz 68 pułk fizylierów, 23 pułk artylerii, 23 batalion pionierów, 23 batalion fizylierów, 23 oddział przeciwpancerny, 23 oddział łączności oraz 23 polowy batalion zapasowy.
Bibliografia
Oto wybrane źródła dotyczące 23 Dywizji Piechoty:
- Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk: Kampania polska 1939. Początek II wojny światowej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-169-7.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
- Haupt Werner, Die deutchen Infanterie Division b.m.w i b.d.w;
- Haupt Werner, Army Group Center. The Wehrmacht in Russua 1941-1945 b.m.w i b.m.r.;
- Haupt Werner, Sturm auf Moskau 1941. Der Angriff. Der Schlacht. Der Ruckschlag b.m.w i b.r.w;
- Pohlman Hartwig, Wolchow 900 Tage Kampf um Lenigrad 1941-1944. Wiedeń 2003;
- Stoves Rolf, Die gepanzerten und motorisierten deutschen Grossverbande (Divisionen und Selbstandige Brigaden) 1939-1945, b.m.w i b.r.w;