23 Chełmski Oddział WOP – to jeden z oddziałów w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W 1957 roku, na podstawie Grupy Manewrowej oraz Samodzielnego Oddziału Zwiadowczego, powstał 23 Oddział WOP. Sztab i sekcja polityczna zostały utworzone w oddziale dopiero w 1958 roku.
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 354/7, na dzień 1 sierpnia 1957 roku, Oddział liczył 369 żołnierzy, natomiast etat czasu „W” nr 0354/15 przewidywał 704 żołnierzy.
W 1959 roku 23 Oddział zyskał nazwę: 23 Chełmski Oddział WOP. W 1961 roku dowództwo otrzymało kryptonim Regata.
W 1962 roku wprowadzono nowy plan mobilizacyjny PM–62, który zakładał znaczne rozwinięcie jednostki w przypadku wojny. Zgodnie z etatem czasu „P”, na dzień 1 lipca 1965 roku, Oddział liczył 391 żołnierzy, a etat czasu „W” przewidywał 1747 żołnierzy. W ramach zadań mobilizacyjnych oddział rozformowywał Graniczną Placówkę Kontrolną Terespol.
Do 1 grudnia 1968 roku 23 Chełmski Oddział WOP został przeformowany z etatu 354/25 na etat 33/15, z liczebnością 665 wojskowych oraz 18 pracowników cywilnych.
Struktura organizacyjna
Oddział składał się z dowództwa, sztabu oraz pododdziałów dowodzenia, dwóch kompanii piechoty oraz placówek WOP w: Terespolu, Włodawie, Dorohusku, Strzyżowie, Dołhobyczowie i Hrebenne.
Graniczna Placówka Kontrolna (GPK) znajdowała się w Dorohusku (kolejowa).
Struktura na dzień 31.12.1959:
- 1 placówka WOP Hrebenne
- 2 placówka WOP Dołhobyczów
- 3 placówka WOP Strzyżów
- 4 placówka WOP Dorohusk
- 5 placówka WOP Włodawa
- 6 placówka WOP Sławatycze
- 7 placówka WOP Terespol
- 8 placówka WOP Janów Podlaski
Struktura batalionu oraz numeracja strażnic na dzień 1.01.1964:
- 1 placówka WOP nr 1 Hrebenne
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Hrebenne
- 2 placówka WOP nr 2 Dołhobyczów
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Dołhobyczów
- 3 placówka WOP nr 3 Hrubieszów
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Zosin
- 4 placówka WOP nr 4 Dorohusk
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Okop
- 5 placówka WOP nr 5 Włodawa
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Włodawa
- 6 placówka WOP nr 6 Sławatycze
- 7 placówka WOP nr 7 Terespol
- 8 placówka WOP nr 8 Janów Podlaski
- GPK kolejowa Dorohusk
Sztandar oddziału
W 1964 roku, społeczeństwo Chełma ufundowało sztandar dla oddziału. Wręczenia dokonał 17.05.1964 roku przewodniczący WRN Lublin, Paweł Dąbek.
Dowódcy oddziału
- płk Piotr Rogucki
- płk Eugeniusz Gumbarzewicz
- płk Kazimierz Zakrawacz
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/11, Historia Chełmskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1955. Chełm 1956.
