22 Pułk Piechoty (22 pp) to jednostka piechoty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR z dnia 5 stycznia 1942 roku, w dniach 13-22 stycznia do miejscowości Kermine wyruszyły grupy organizacyjne z Buzułuku, Tatiszczewa i Tockoje. W dniu 27 stycznia 1942 roku rozpoczęto formowanie 22 pułku piechoty, który został przeniesiony 28 stycznia do rejonu stacji kolejowej w Kermine, na terenie Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, w składzie 7 Dywizji Piechoty. Oddział był organizowany według etatów brytyjskich. W błotnistych warunkach, w namiotach i lepiankach budowanych przez ochotników i poborowych, rozpoczęto tworzenie jednostki. Od 8 lutego nowi żołnierze pułku otrzymywali umundurowanie wzoru brytyjskiego. Pojawiło się wielu poborowych oraz byłych żołnierzy z terenów całego ZSRR, dotkniętych głodem oraz ciężką pracą w obozach, przymusowych osiedleniach i więzieniach. Wraz z nimi przybyła znaczna liczba osób cywilnych, które były narażone na choroby zakaźne. W związku z panującymi warunkami klimatycznymi, złym stanem zdrowia nowo wcielonych ochotników oraz brakiem odpowiednich środków sanitarnych, w lutym wybuchła epidemia tyfusu plamistego. W okresie lutego i marca 1942 roku pułk koncentrował się na organizacji wcieleń żołnierzy oraz poprawie warunków sanitarnych i epidemiologicznych. W związku z pierwszą ewakuacją części Armii Polskiej w ZSRR na Bliski Wschód, 29 marca 1942 roku opuściło pułk 5 oficerów i 607 szeregowych. W szeregach pozostało 68 oficerów i 525 żołnierzy, a jednocześnie kontynuowano wcielanie nowych poborowych i ochotników. W kwietniu do jednostki dotarła żywność z Wielkiej Brytanii, a z 5 DP otrzymano niewielką ilość broni strzeleckiej. 1 czerwca 1942 roku stan osobowy pułku wynosił 93 oficerów i 1027 żołnierzy. Jednak gorący klimat oraz epidemie chorób układu pokarmowego i malarii poważnie osłabiły szeregi pułku. Szkolenie odbywało się jedynie w ograniczonym zakresie. Z powodu całkowitej ewakuacji z terenu ZSRR, w drugiej połowie lipca rozpoczęto likwidację garnizonu 22 pułku i w ostatnich dniach lipca jednostka udała się do Bazy Ewakuacyjnej w Krasnowodzku. 5 sierpnia 1942 roku pułk dotarł drogą morską do Pahlawi w Iranie, licząc wówczas 99 oficerów i 1990 szeregowych. Na plaży w Pahlawi doszło do przemundurowania żołnierzy pułku w mundury tropikalne oraz przeszli oni kwarantannę. Chorzy zostali przewiezieni do szpitali w Pahlevi i Teheranie, a większość żołnierzy w okresie od 16 sierpnia do pierwszych dni września została sukcesywnie przeniesiona do Khanaqin w Iraku, gdzie zakwaterowano ich w namiotach na pustyni. W nowym miejscu żołnierze byli objęci opieką sanitarną i poprawiano ich stan zdrowia. Pułk otrzymywał stopniowo uzbrojenie i rozpoczął szkolenie. Z żołnierzy pułku utworzono drużynę piłkarską, która później stała się podstawą drużyny 8 Brygady Strzelców i 7 DP oraz WKS Gryf. W dniach 7-13 grudnia 1942 roku nastąpiło rozformowanie 22 pułku piechoty, a żołnierze zostali w większości przekazani do 7 i 8 Brygad Strzelców 7 Dywizji Piechoty oraz do innych jednostek Armii Polskiej na Wschodzie.
Żołnierze pułku
Dowódca pułku:
ppłk Stanisław Krajewski (28 I – 13 XII 1942)
Zastępca dowódcy pułku:
mjr Karol Dyszyński
Dowódcy batalionów:
Dowódca I batalionu – mjr Feliks Merka
Dowódca II batalionu – kpt. Stefan Sowa
Dowódca III batalionu – kpt. Władysław Chwojnowski
Dowódca batalionu ckm – kpt. Władysław Woyno
Przypisy
Bibliografia
Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie: formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
Grzegorz Gera: Ze znakiem Czerwonego Gryfa. Skrót dziejów 7. Dywizji Piechoty, „Militaria Wydanie Specjalne” (5(63) 2018), Lublin: Kagero Publishing, 2019, ISSN 2450-7334.
Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945. Zeszyt nr 14. Londyn: 1973.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Marek Wroński (red.): Zeszyty Tarnogórskie nr 25. Tarnogórskie Sesje Naukowe tom 8. Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. W 50 rocznicę bitwy pod Monte Cassino, Falaise, Arnhem. Tarnowskie Góry: Instytut Tarnogórski, 1995. ISSN 0860-3693.
Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981.