22 Pułk Piechoty (22 pp) to jednostka piechoty Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
W czasach międzywojennych stacjonował w garnizonie w Siedlcach i wchodził w skład 9 Dywizji Piechoty.
W latach 1918–1922 pułk nosił nazwę 22 Siedlecki pułk piechoty. W 1922 roku ppłk Henryk Krok-Paszkowski, dowodzący pułkiem, starał się w Ministerstwie Spraw Wojskowych o nadanie tej nazwy jednostce, jednak jego starania nie przyniosły rezultatu. Latem tego samego roku ten sam dowódca zwrócił się do Szefa Sztabu Generalnego gen. Władysława Sikorskiego z prośbą o objęcie szefostwa pułku, co również nie zostało zrealizowane.
== Formowanie pułku ==
22 pułk piechoty został utworzony jako Siedlecki Okręgowy Pułk Piechoty 25 listopada 1918 roku w Siedlcach. Jego skład stanowiły Polacy z byłej armii rosyjskiej, nowo zwerbowani, a także członkowie Okręgu III Polskiej Organizacji Wojskowej, obejmującego obwody: Siedlce, Łuków, Garwolin, Mińsk Mazowiecki, Jadów, Węgrów, Sokołów oraz część obszaru za Bugiem. Obwód siedlecki wystawił trzy kompanie (1 kp – pchor. Antoni Głuchowski, 2 kp – pchor. Henryk Picheta, 3 kp – pchor. Władysław Kamiński), obwód łukowski przygotował dwie kompanie (pchor. Stefan Zdanowski sformował dwie kompanie, z których jedna jako 4 kp weszła w skład I batalionu 22 pp, a druga pod dowództwem pchor. Stanisława Zdanowskiego, późniejszego wiceprezydenta i burmistrza Siedlec, została wcielona do później utworzonego batalionu zapasowego). Z obwodu garwolińskiego ppor. Bolesław Studziński dostarczył 6 kp. Obwód węgrowski dał 7 kp z plut. z Sokołowa, a obwody Mińsk Mazowiecki i Jadów stworzyły 8 kp. Pchor. Wiktor Drymmer zza Bugu przyprowadził silną kompanię, stacjonującą wcześniej w Siemiatyczach pod dowództwem por. Lucjana Janiszewskiego, która prowadziła drobne potyczki z patrolami 12 Armii niemieckiej. Kompania ta została włączona do pułku w lutym 1919 roku w Brześciu n. Bugiem, początkowo jako nr 8, ale później zmieniła numer na 1. Po mobilizacji mniejsze oddziały pozostały w miastach powiatowych, a większość udała się do Siedlec. Dowódca III Okręgu POW w Siedlcach – ppor. Władysław Horyd „Przerwic” rozpoczął formowanie batalionów z luźnych kompanii. Na terenie miasta zaczęto też tworzyć jeden batalion piechoty. W Urzędzie Zaciągowym Polskiej Siły Zbrojnej, którym kierował plut. ppor. Albin Nowotny, stawiła się kadra w Siedlcach w przeddzień rozbrojenia. Oddziały POW i PSZ borykały się z poważnym brakiem oficerów, dlatego Ministerstwo Spraw Wojskowych przydzieliło do Siedlec kilku oficerów oraz kilkunastu podchorążych, absolwentów szkół podchorążych w Warszawie i Ostrowi Mazowieckiej. 25 listopada 1918 roku do Siedlec przybył płk Wacław Pażuś, mianowany dowódcą Siedleckiego Okręgu Wojskowego, który aktywnie uczestniczył w tworzeniu pułku. 6 grudnia zlikwidowano III Okręg POW, a jego oddziały zostały podporządkowane dowódcy Siedleckiego Okręgu Wojskowego. W ten sposób powstały dwa 4-komp. bataliony – I batalion pod dowództwem ppor. Włodzimierza Kwiatkowskiego i II batalion pod dowództwem por. Stanisława Kobylińskiego, a także dwie kompanie stanowiące zalążek III batalionu. W połowie grudnia poszczególne kompanie połączyły się, tworząc silny 4/I bp. II batalion pod dowództwem kpt. Fryderyka Stanka składał się z dwóch kompanii (5. i 6.) w Siedlcach oraz dwóch kompanii (7. – pozostała na obszarze pow. węgrowskiego i sokołowskiego oraz 8. – na odcinku siemiatyckim). III batalion pod dowództwem por. Stanisława Kobylińskiego miał dawną 1. kompanię, która została przekształcona w szkołę podoficerską oraz kompanię pozostawioną w charakterze garnizonu Łukowa. Organizacja 22 pp opierała się na wzorach pułków PSZ. Pod koniec grudnia Ministerstwo Spraw Wojskowych oddzieliło funkcję dowódcy Okr. Siedl. od dowódcy Siedleckiego Okręgowego Pułku Piechoty, a dowództwo nad pułkiem objął płk Kazimierz Chromiński (faktyczny pierwszy dowódca 22 pp). 4 stycznia 1919 roku do pułku przybył z 5 pp Legionów mjr Henryk Krok-Paszkowski, obejmując dowództwo nad I batalionem. W tym samym miesiącu pułk został uzupełniony częścią rozwiązanej „Grupy płk. Eugeniusza Pogorzelskiego”, której żołnierze utworzyli 3 kompanię II batalionu. W tym okresie stan 22 pp wynosił już 11 oficerów, 18 podchorążych i około 700 szeregowych. Ekwipunek i uzbrojenie były w bardzo złym stanie. Brakowało mundurów, płaszczy i chlebaków, co sprawiło, że wielu żołnierzy nosiło cywilne ubrania, podarte buty oraz różnego rodzaju walizki i tobołki. Uzbrojenie składało się z wysłużonych karabinów poniemieckich (głównie wz. 88 i Mauser wz. 98, w większości bez bagnetów). W kompaniach brakowało kuchni polowych.
W grudniu 1919 roku batalion zapasowy pułku stacjonował w Siedlcach.
== Walki o granice 1919-1920 ==
4 stycznia 1919 roku pułk został włączony do Grupy Operacyjnej „Podlasie” gen. mjr. Antoniego Listowskiego, w skład której wchodziły: 22 pp, 34 pp, szwadron 2 puł. oraz bateria 6 pal. W tym czasie Grupa Podlaska liczyła: 102 oficerów, 205 podoficerów, 2164 szeregowych, 4 działa, 19 cekaemów oraz pociąg pancerny „Kaniów” (później także „Generał Antoni Listowski”). Grupa ta zajmowała fragment odcinka linii demarkacyjnej z wojskiem niemieckim, okupującym teren tzw. „Ober-Ostu” (tereny za Bugiem). Pod dowództwem płk. Kazimierza Chromińskiego pułk w składzie I i II batalionu przyjechał z Siedlec do Białej Podlaskiej. W dniach 9–19 stycznia I/22 pp obsadził linię demarkacyjną polsko-niemiecką na odcinku Janów Podlaski–Sławatycze, po czym powrócił na postój do Białej Podlaskiej. Ten czas pułk wykorzystał na szkolenie i dalszą organizację. Po wyposażeniu pułku w ciężkie karabiny maszynowe (były to poniemieckie cekaemy Maxim MG 08 kal. 7,92 mm oraz zdobyczne rosyjskie Maximy wz. 10 kal. 7,62 mm) zorganizowano i przeszkolono 1. i 2. kompanię karabinów maszynowych.
Miesiąc później oddziały 22 pułku wzięły udział w walkach przeciw oddziałom armii niemieckiej, które okupowały Brześć n. Bugiem. 9 lutego żołnierze 22 pp zajęli forty Terespola i Brześcia, tłumiąc pożary wzniecane przez wycofujących się Niemców. Wcześniej, w nocy z 5 na 6 lutego, uczestniczyli w nieudanym ataku (dowodzonym przez dca 34 pp mjr. Aleksandra Narbutt-Łuczyńskiego) na forty Terespola, gdzie dostali się razem z 34 pp pod intensywny ogień niemieckich karabinów maszynowych – płk Kazimierz Chromiński zorganizował odwrot oddziałów polskich spod Kobylan. 17 lutego 1919 roku płk Kazimierz Chromiński został komendantem garnizonu w Brześciu. W swoim pierwszym starciu z Rosjanami, 24 lutego 1919 roku, 3. kompania w składzie kolumny mjr. Władysława Dąbrowskiego zdobyła stację kolejową w Pińsku (zdobyto 1 parowóz i 200 wagonów). 9 marca 1919 roku II batalion, uzupełniony do stanu czterech kompanii, został przerzucony w rejon walk w Małopolsce Wschodniej. 11 marca II batalion walczył jako odwód 12 pp z Ukraińcami pod Przemyślem (okolice fortów Jaksmanice i Mogiłki) – stracił 6 zabitych (w tym pchor. Teodora Wierzbickiego) i 3 wziętych do niewoli. Następnie batalion od 24 marca w grupie płk. Józefa Beckera bronił Dołhomościsk i walczył w Grupie płk. Władysława Sikorskiego pod Dębową Doliną i folwarkiem Karolówką. 22 kwietnia, na skutek zatargu pomiędzy płk. Kazimierzem Chromińskim a gen. Antonim Listowskim (który wystawił nieprawdziwą i krzywdzącą opinię o dowódcy 22 pp w meldunku do Naczelnego Dowództwa; płk Kazimierz Chromiński został oczyszczony z postawionych mu zarzutów wyrokiem Sądu Wojskowego z 5 sierpnia 1919 roku), dowództwo pułku przejął ppłk Władysław Grabowski. II batalion w dniach 31 maja – 1 czerwca 1919 roku zwyciężył pod Horodyszczem i Poczapińcami (zdobył wówczas 4 działa i 18 karabinów maszynowych). Po walce z piechotą i kawalerią przeciwnika zajęto Tarnopol, zdobywając duże składy materiałów i sprzętu wojennego. Po uderzeniu Ukraińców II batalion cofnął się do Gołogór. Uczestniczył w pierwszej fazie polskiej kontrofensywy czerwcowej. Po tych wydarzeniach II batalion został przeniesiony na Wołyń, gdzie 20 lipca zdobył Strzelsk, odparł nieprzyjacielskie przeciwuderzenie i zajął Sarny. W tym czasie I batalion 22 pp wyruszył na front poleski. W maju 1919 roku batalion wyróżnił się w działaniach obronnych nad Jasiołdą oraz w walkach na południe od Prypeci. W dniach 2–11 lipca 1919 roku współdziałał z innymi oddziałami piechoty, kawalerii oraz z Flotyllą Pińską w ataku na Łuniniec. Batalion odniósł szczególne sukcesy pod Płotnicą, Łachwą i Turowem. W czasie obrony Łunińca I batalion bronił się nieustępliwie przed trzykrotną przewagą bolszewików. 2 sierpnia na linii Olszany – Remel – Moczule odparł aż 8 ataków przeciwnika. W drugiej połowie sierpnia na Polesiu doszło do połączenia dowództwa oraz wszystkich trzech batalionów 22 pp – pułk wszedł w skład XVIII Brygady 9 DP. 22 pp stoczył szereg walecznych potyczek jesienią i zimą 1919 roku, zwłaszcza nad Ptyczą i Uborcią. Oddziały pułku zdobyły uznanie w walkach w styczniu i lutym 1920 roku, przeprowadzając zuchwałe akcje pod Pawłówką, Remiesami, Łuczenkami i Kazimierówką. W dniach 4–6 marca oddziały 22 pp brały udział w operacji na Mozyrz. Opór nieprzyjaciela został przełamany, a Mozyrz, Barbarów i Jelsk zostały opanowane – w ręce Polaków wpadły 22 statki rzeczne. W walkach o Kalenkowicze 22 pp uczestniczył poszczególnymi batalionami – I batalion bił się pod Jełaniem (razem z II batalionem) i Strakowiczami, a III batalion w rejonie Sławeczna. Dzięki wysiłkom polskich oddziałów bolszewikom nie udała się próba odbicia Kalenkowicz. Pod koniec kwietnia 1920 roku Naczelny Wódz – Marszałek Józef Piłsudski zainicjował operacje zaczepne na Ukrainie. Głównym celem 9 DP było osiągnięcie Dniepru pomiędzy Berezyną a Prypecią. 22 pp, działając w tej akcji w dwóch grupach, łatwo złamał opór wroga i dotarł do rejonu Rzeczycy.
Największy czyn bojowy pułk wykonał 12 czerwca 1920 roku. Tego dnia oddziały 22 pp broniły przedmieścia Rzeczycy na Dnieprze (w rejonie Unożnej i Ozierszczyzny), prowadząc potężne i pełne poświęcenia przeciwuderzenia. Nieprzyjaciel poniósł ciężkie straty w żołnierzach i sprzęcie – ogień Polaków zniszczył oddziały czterech pułków wroga. Dzień bitwy pod Rzeczycą obchodzono uroczyście jako święto pułkowe. Podczas postoju w Rzeczycy doszło do znaczących zmian w obsadzie oficerskiej w 22 pp: ppłk Władysław Grabowski odszedł do 4 Armii (objął dowództwo w detaszowanym 59 pułku piechoty wielkopolskiej), a nowym dowódcą pułku został odważny w boju mjr Henryk Krok-Paszkowski. Dowódcą I batalionu został ppor. Mieczysław Janowski, dowódcą II batalionu por. Stanisław Małek, a dowódcą III batalionu kpt. Aleksander Gembal. W tym samym okresie pozostałe jednostki 22 pp pokonały nieprzyjaciela, który wdarł się w pozycje polskie pod Karpiłówką i Kopaczami nad Uszą. Podczas odwrotu armii polskiej, pułk, cofając się przez Polesie, wykazał się wysokim morale i tężyzną fizyczną w toczonych walkach. Pomimo krwawych strat, 22 i 23 lipca pułk szturmem wyparł bolszewików poza Styr. Następnie Siedlczanie zasłużyli na uznanie w obronie linii Bugu. Pułk dotarł do Łukowa.
11 sierpnia pułk pomaszerował do stacji kolejowej Krzywda, z której odjechał w kierunku Modlina. Trzy dni później pułk dotarł do Modlina, gdzie wszedł w skład 5 Armii. W czasie Bitwy Warszawskiej 22 pp zyskał szczególne uznanie za udział w zdobyciu Nasielska, Pułtuska, Ciechanowa i Mławy.
Ostatni wielki bój pułk stoczył 5 września 1920 roku w rejonie Hrubieszowa z kawalerią Siemiona Budionnego. Cztery szarże rosyjskiej kawalerii rozbiły się o nieustępliwą linię pułku pod Teratynem, Mojsławicami i Jankami. Po tym wydarzeniu 22 pp walczył z bolszewikami na Wileńszczyźnie, a na koniec z Litwinami (w wojsku Litwy Środkowej). Po przerwaniu działań wojennych z Litwą pułk, wchodzący w skład 9 DP, został przerzucony w rejon Mołodeczna. Zakwaterowany w wiejskich obiektach w trudnych warunkach mieszkaniowych i zaopatrzeniowych, pełnił straż na kresach Rzeczypospolitej w tzw. „korytarzu łotewskim”. Mimo tych ciężkich okoliczności pułk został zorganizowany na etat pokojowy, utworzono kadrę zawodową, przeszkoloną według nowych polskich regulaminów, a także wyszkolono kilka roczników żołnierzy rezerwy i rekrutów. We wrześniu 1922 roku 22 pp powrócił do Siedlec, z których przed czterema laty wyruszył na wojnę.
Za wzorowe wypełnianie trudnych zadań pułk zyskał najwyższe uznanie wszystkich przełożonych, pod rozkazami których działał. W komunikatach Sztabu Generalnego, ogłaszających światu chwałę oręża polskiego, 22 pp wymieniono aż 15 razy. Na imienne wyróżnienie zasłużyło trzech oficerów:
kpt. Robert Zawadzki,
kpt. Piotr Sapiecha,
ppor. Bolesław Studziński.
22 pp wziął w niewolę około 5000 jeńców, zdobył: 3 sztandary pułkowe, 18 dział i około 300 karabinów maszynowych, 300 koni z siodłami, 7 statków wodnych, 10 lokomotyw, setki wagonów z materiałami wojennymi, wiele wozów i kuchni polowych, kilkadziesiąt aparatów telegraficznych i telefonicznych, kilka kompletnych kancelarii wyższych dowództw, a także dużą ilość broni ręcznej i amunicji.
Stracił 24 oficerów i 235 szeregowych zabitych.
Na piersiach żołnierzy pułku (3 września 1920 roku pod Chełmem Naczelny Wódz osobiście udekorował dowódcę oraz kilku żołnierzy 22 pp) zabłysło 56 srebrnych krzyży Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy (tym samym odznaczeniem 4 grudnia 1920 roku w Łazdunach k. Lidy Marszałek Józef Piłsudski udekorował sztandar Pułku) oraz 484 Krzyże Walecznych (w tym 68 przyznano oficerom).
== Batalion zapasowy 22 pp oraz 222 Pułk Piechoty Ochotniczej ==
W lutym 1919 roku, na podstawie rozkazu Dowództwa Siedleckiego Okręgu Wojskowego, w Siedlcach powstał batalion zapasowy 22 pp. 6 lutego kpt. Wacław Kostek-Biernacki objął dowództwo batalionu, które sprawował do 8 października 1920 roku.
Zadaniem batalionu zapasowego, oprócz pełnienia służby garnizonowej, było szkolenie rekrutów i uzupełnianie nimi stanu 22 pp na froncie. W okresie najcięższych walk z bolszewikami (lipiec – sierpień 1920 roku) batalion zapasowy 22 pp, wraz z siedleckim Komitetem Obrony Narodowej, zorganizował w Siedlcach ochotniczy 222 pp, którego dowództwo objął kpt. Wacław Kostek-Biernacki. 222 pp nie osiągnął stanu większego niż 3 kompanie. Pod koniec lipca 1. kompania 222 pp pod dowództwem ppor. Wacława Hankiewicza została wysłana nad Bug do obrony odcinka koło Niemirowa i została wcielona do 18 pp. 4 sierpnia pozostałe 2 kompanie pułku (dowódcą 3 kompanii był ppor. Otton Pawłowicz) wraz z całym garnizonem siedleckim ewakuowane zostały w kierunku Dęblina, gdzie przekroczyły Wisłę. Po dotarciu do Radomia żołnierze zostali załadowani do wagonów towarowych i wyruszyli na Śląsk Cieszyński, aby zabezpieczyć granicę z Czechosłowacją. 222 pp został zakwaterowany w budynku szkolnym w Skoczowie, po czym po miesiącu powrócił do garnizonu w Siedlcach. Od września do grudnia 1920 roku pułk pełnił służbę kordonową, oczyszczając teren Podlasia z bolszewickich niedobitków oraz pełnił służbę wartowniczą w siedleckiej Stacji Koncentracyjnej dla jeńców i dezerterów. W grudniu 222 pp został rozwiązany, a jego żołnierze zostali wysłani jako uzupełnienie do 22 pp. Wśród żołnierzy 222 pp byli m.in. aktor Jacek Woszczerowicz i Zygmunt Michałowski. Pod komendą kpt. Biernackiego żołnierze batalionu zapasowego 22 pp oraz 222 pp z polecenia „lotnych wojskowych sądów doraźnych” wykonywali na terenie Siedlec wyroki śmierci na dezerterach z Wojska Polskiego oraz na ludności sprzyjającej bolszewikom. 23 października 1920 roku dowództwo batalionu objął kpt. Jerzy Oskierka-Kramarczyk i sprawował je do 13 stycznia 1922 roku. W tym czasie batalion zapasowy przygotowywał siedleckie koszary na powrót 22 pp ze wschodu oraz pełnił służbę garnizonową. 21 stycznia 1922 roku dowódcą batalionu został mjr Ludwik Eugeniusz Stankiewicz. W kwietniu 1922 roku batalion został rozwiązany, a w jego miejsce utworzono kadrę batalionu zapasowego, która została włączona w skład 22 pp.
=== Kawalerowie Virtuti Militari ===
Ponadto 68 oficerów i 416 szeregowych zostało odznaczonych Krzyżem Walecznych. Wśród odznaczonych był por. Jerzy Antoni Kochanowski (zm. 13 listopada 1923 w Siedlcach).
=== Oficerowie pułku polegli w wojnie 1919-1920 ===
== Okres międzywojenny ==
We wrześniu 1922 roku powstał Wojskowy Klub Sportowy 22 pułku piechoty.
Pod koniec 1922 roku pułk przekształcił się w jednostkę głębiej w kraju. I i III bataliony liniowe oraz batalion sztabowy zostały zlokalizowane w Siedlcach, a II batalion w Zambrowie.
22 pp aktywnie uczestniczył w utrzymywaniu porządku po zabójstwie pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – Gabriela Narutowicza w warszawskiej Galerii Zachęta.
Jesienią 1923 roku II batalion powrócił na stałe do Siedlec, a kadra batalionu zapasowego stacjonowała w tym mieście.
W czasie wizyty marszałka Ferdynanda Focha w Polsce poczet sztandarowy pułku brał udział w defiladzie w Warszawie. Ten sam sztandar uczestniczył również w ceremonii odsłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza.
12 maja 1926 roku 22 pp, jako jeden z pierwszych oddziałów, stawił się w sile dwóch batalionów (I i III) w Warszawie (Rembertów), by wesprzeć Józefa Piłsudskiego podczas przewrotu majowego. W walkach poległo pięciu żołnierzy pułku, w tym jeden oficer:
kpt. Lucjan Nadrowski,
st. szer. Klemens Daniluk,
szer. Mieczysław Donksza,
szer. Bolesław Kawałek,
szer. Nikifor Panasiuk.
4 czerwca 1926 roku na Zamku Królewskim w Warszawie kompania honorowa 22 pp, wraz ze szwadronem 1 pułku szwoleżerów, wzięła udział w uroczystości zaprzysiężenia prof. Ignacego Mościckiego na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (22 pp „obstawiał” w tym dniu cały zamek). Prezydent oraz towarzyszący mu marszałek Józef Piłsudski odebrali raport od dowódcy 1 kp – kpt. Jerzego Albina de Tramecourt. Bataliony 22 pp przebywały w stolicy w charakterze wzmocnienia warszawskiego garnizonu do 1 lipca 1926 roku.
19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 16 sierpnia jako datę święta pułkowego. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę bitwy pod Borkowem, stoczonej w 1920 roku.
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 22 pułk piechoty został zaliczony do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, a w okresie letnim batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych.
== Działania bojowe w wojnie obronnej 1939 ==
W 1939 roku pułk wziął udział w kampanii wrześniowej jako część 9 Dywizji Piechoty w Armii „Pomorze”. Wspierany przez batalion Obrony Narodowej „Koronowo” oraz II dywizjon 9 pal, obsadzał odcinek obronny na linii Jezior Koronowskich. Oddział wydzielony 22 pp, dowodzony przez mjr. Jana Poborowskiego, w składzie I batalionu, wsparty przez dywizjon 9 pal, obsadzał odcinek obrony w rejonie Więcborka.
1 września na odcinek obrony 22 pp uderzył niemiecki II Korpus Armijny (3 i 32 DP) z 4 Armii, a po walkach 1 i 2 września 1939 roku, 22 pp, ponosząc ciężkie straty (rozbity III batalion i batalion ON „Koronowo”), został odrzucony w rejon Bydgoszczy, gdzie podporządkowano go 15 Dywizji Piechoty i obsadził odcinek przedmościa Bydgoszczy.
Następnie, od 4 do 6 września, prowadził walki obronne w rejonie Solca Kujawskiego, a 7 września bronił rejonu Aleksandrowa Kujawskiego.
Od 8 września pułk znalazł się pod dowództwem 27 Dywizji Piechoty, w składzie której toczył walki obronne w rejonie Włocławka, w okolicy miejscowości Wieniec, z niemiecką brygadą „Netze”. W walkach wyróżnił się II batalion 22 pp dowodzony przez mjr. Stanisława Allingera. W dniach 14–15 września 22 pp, znajdujący się w rejonie Gąbina, osłaniał tyły polskiego zgrupowania biorącego udział w likwidacji niemieckiego przyczółka na południe od Płocka. W rejonie Gąbina planowano odtworzyć 9 Dywizję Piechoty złożoną z 22 i 35 pp, a dowództwo miało objąć płk Feliks Jędrychowski, dowódca 22 pp. 17 września 1939 roku, będąc w odwrocie za Bzurę, bataliony 22 pp zostały zdziesiątkowane i rozproszone przez lotnictwo niemieckie w rejonie Iłowa; tego dnia pułk przestał istnieć jako zwarta formacja. W walkach wrześniowych dwukrotnie ranny został dowódca 7 kp ppor. Roman Paszkowski.
Zorganizowane grupy żołnierzy, w tym dowódca pułku wraz z adiutantem, kwatermistrzostwo pułku, dwa działka przeciwpancerne oraz 1 kp dowodzona przez por. Tadeusza Hazlera, po walkach w Puszczy Kampinoskiej przedostały się do Warszawy. W walkach pod Babicami rozbity został III batalion pułku, a poległ mjr Władysław Mizikowski, dowódca batalionu. W Wytwórni Papierów Wartościowych płk Feliks Jędrychowski przystąpił do odtwarzania komp. 22 pp. Wzmocniona 1. kompania por. Tadeusza Hazlera oraz nowo sformowana kompania dowodzona przez por. rez. Kazimierza Różyckiego zostały przydzielone do wsparcia 61 pp z 15 DP. Obie kompanie 22 pp wzięły udział w walkach na Wawrzyszewie. Kasa pułkowa 22 pp (kwota około 20 tys. zł) zasiliła kasę dowództwa obrony Warszawy.
Po kapitulacji Warszawy kilkunastu żołnierzy 22 pp otrzymało Krzyże Walecznych. Płk Feliks Jędrychowski, po kapitulacji Warszawy, wstąpił do powstającej Służby Zwycięstwa Polsce i był organizatorem struktur tej organizacji w rejonie Siedlec, inspektorem rejonowym na odcinek Częstochowy, a także krótko komendantem okręgu Kielce w AK. Ostatni dowódca 22 pp zmarł w czasie okupacji niemieckiej z powodu choroby.
=== Kawalerowie Virtuti Militari ===
Żołnierze pułku, odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za wojnę obronną 1939 roku:
por. Tadeusz Hazler,
ppor. Roman Paszkowski,
mjr Wacław Sawicki,
por. Czesław Somla,
st. sierż. Franciszek Kuczera.
== Symbole pułkowe ==
=== Sztandar ===
W marcu 1919 roku pułk otrzymał chorągiew ufundowaną przez obywateli Siedlec. Nie spełniała ona jednak wymogów Ministerstwa Spraw Wojskowych, w związku z czym społeczeństwo Podlasia (sejmiki powiatów: siedleckiego, łukowskiego i janowskiego) ufundowało drugi, artystycznie wykonany sztandar, który przyniósł zaszczyt zarówno ofiarodawcom, jak i jego wykonawcom. Pierwszy sztandar przedstawiał wizerunek orła, a na drugiej stronie obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Drugi sztandar, zgodny z regulaminem, pułk otrzymał w 1921 roku.
4 grudnia 1920 roku na polach pod Łazdunami marszałek Polski Józef Piłsudski udekorował chorągiew pułku Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2965.
3 listopada 1922 roku w Siedlcach marszałek Polski Józef Piłsudski wręczył pułkowi chorągiew. Podczas bankietu w kasynie oficerskim, po uroczystości poświęcenia sztandaru, Naczelny Wódz powiedział m.in.: „22 Pułk Piechoty, który zaliczam do najwcześniejszych oddziałów Niepodległej Polski, rzucony został na mój rozkaz w poleskie błota, gdzie zasłynął jako specjalista do walk błotnych. Pełniąc obowiązki wojenne z honorem, walczył z najniebezpieczniejszym wrogiem, przeto poniósł zasługi, w uznaniu których uwieńczyłem chorągiew 22. Pułku Piechoty orderem Virtuti Militari. Przy końcu wojny, kiedy wszystkie oddziały odpoczywały, to 9. Dywizję Piechoty, jako jedną z najpewniejszych, trzymałem jeszcze dwa lata na stopie wojennej na Kresach. Pamiętam, jak dowódca Dywizji skarżył się wówczas, że połowa oficerów żonatych rozwiedzie się, wskutek „takich” warunków egzystencji. Jestem wodzem, który nakłada obowiązki na tych, których kocha, a to dowód, że Was kocham. Wy Podlasiacy potraficie obowiązki na Was włożone wykonać, więc niech żyje Ziemia Podlaska, a z nią jej dziecko – 22 Pułk Piechoty.”
=== Odznaka pamiątkowa ===
Pod koniec 1920 roku korpus oficerski postanowił stworzyć pułkową odznakę pamiątkową dla oficerów i szeregowych 22 pp. Odznaka ta została wykonana według projektu prof. Ferdynanda Ruszczyca i przedstawiała podłużny srebrny krzyż nałożony na wieniec z liści laurowych. Na środku krzyża znajdował się orzeł jagielloński, a pod nim dwa (obnażone) złote skrzyżowane miecze. Na górnym ramieniu krzyża umieszczono cyfrę „22”, na prawym ramieniu pierwszą połowę roku, w którym pułk powstał – „19”, na lewym ramieniu drugą część roku – „18”, a na dolnym ramieniu litery „P.P.”. Surowy statut pułku postanawiał, że odznaka pułkowa należy się tylko tym żołnierzom, którzy spędzili co najmniej pół roku na froncie. Odznaka nie została zatwierdzona.
12 stycznia 1926 roku pułk przyjął nowy wzór odznaki pamiątkowej. Przedstawiała ona krzyż (w barwach orderu Virtuti Militari niebiesko-granatowej w wersji oficerskiej) na który nałożony był złoty wieniec z liści laurowych. Na górze wieńca znajdowała się cyfra „22”, a na jego dole litery „P.P.”. W środku wieńca znajdował się wizerunek sztandaru 22 pp na tle bagnetów. Zmieniono również zasady przyznawania pułkowej odznaki pamiątkowej. Wprowadzono także odznaki jednoczęściowe – podoficerską i żołnierską.
„Pieśń 22 Pułku Piechoty”
Nie formowali nas w koszarach,
Nie był na nas żołnierski strój.
Nie spaliśmy na ciepłych nąrach,
Ale od razu poszli w bój.
My, dwudziesty drugi,
Krwi przeleli strugi,
Na Ojczyzny stos
Rzuciliśmy swój tycia los.
Znosiliśmy, ach!- krwawe boje
Pod Brześciem w ów pamiętny czas,
Gdy brakło chleba i naboi
l każdy był obdarty z nas.
My, dwudziesty drugi i t. d.
W każdej potrzebie, w każdej biedzie,
Wśród Pińskich błot, Warszawy bram,
Z nami nasz dzielny Krok(*) na przedzie,
A teraz chcą go zabrać nam.
My, dwudziesty drugi i t. d.
Myśmy Warszawy wziąć nie dali,
teraz nam na duszy lżej,
Bośmy sowiety dobrze sprali
chociaż trochę ich jest mniej.
My, dwudziesty drugi i t. d.
Pułk dwudziesty drugi
Choć krwi przelał strugi,
Ojczyzny będzie bronić wciąż,
Hej wciąż, hej wciąż
My, dwudziesty drugi i t. d.
== Żołnierze 22 pułku piechoty ==
Dowódcy pułku
płk Wacław Pażuś (1918)
płk Kazimierz Chromiński (1918–1919)
ppłk Władysław Grabowski (22 IV 1919-1920)
płk Henryk Krok-Paszkowski (1920- 9 VIII 1926 → dowódca piechoty dywizyjnej 9 DP)
ppłk / płk piech. Kazimierz Hozer (21 VIII 1926 – † 9 VI 1932)
ppłk piech. Marian Prosołowicz (VII 1932 – 31 III 1934 → dyspozycja komendanta Straży Granicznej)
ppłk / płk piech. Feliks Jędrychowski (1 IV 1934 – 1939)
Zastępcy dowódcy pułku
ppłk piech. Mieczysław Sokół-Szahin (10 VII 1922 – 1927 → dowódca 78 pp)
ppłk piech. Stanisław Lewicki (5 V 1927 – 28 I 1931 → dowódca 85 pp)
ppłk dypl. piech. Władysław Michalski (28 I 1931 – 1936 → dowódca 86 pp)
ppłk piech. Władysław Adamus (31 III – VIII 1939 → dowódca OZ 9 DP)
II zastępca (kwatermistrz)
mjr piech. Mieczysław Bero (1938–1939)
=== Żołnierze 22 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej ===
Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Katyńskie.
== Upamiętnienie ==