Dalmatyński Pułk Piechoty Nr 22 (IR. 22) – pułk piechoty w cesarskiej i królewskiej Armii.
Historia pułku
Pułk ten kontynuował dziedzictwo jednostki założonej w 1709 roku.
Okręg uzupełnień nr 22 miał swoją siedzibę w Splicie (wł. Spalato), a od 1906 roku w Sinju, w obszarze podporządkowanym Komendzie Wojskowej Zara, a od 1909 roku Komendzie 16 Korpusu.
W 1888 roku pułk otrzymał tytuł imienia marszałka polnego Franza Moritza von Lacy „na wieczne czasy”.
Kolory pułkowe to cesarski żółty (kaisergelb) oraz srebrne guziki.
W 1914 roku skład narodowościowy pułku wynosił 82% – Chorwaci, Serbowie.
W 1874 roku sztab pułku został przeniesiony z Dubrownika (wł. Ragusa) do Gorycji (niem. Görz), a dowództwo rezerwowe oraz stacja okręgu uzupełnień przeniosły się z Triestu do Splitu (wł. Spalato), gdzie zastąpiły wcześniejszą ekspozyturę stacji okręgu uzupełnień. W Trieście utworzono nową ekspozyturę stacji okręgu uzupełnień, do której dołączono również 4. batalion.
W 1878 roku sztab pułku został przeniesiony z Gorycji do Dubrownika.
W 1880 roku jednostka otrzymała nową nazwę wyróżniającą „Dalmatyńsko-pobrzeżny” (niem. 22. Dalmatinisch-küstenländisches Infanterie-Regiment), a sztab przeniesiono z Dubrownika (wł. Ragusa) do Zadaru (wł. Zara). Komenda rezerwowa oraz stacja okręgu uzupełnień pozostały w Splicie, a ekspozytura w Trieście.
W 1882 roku nazwę wyróżniającą zmieniono na „Dalmatyński”.
W 1887 roku sztab pułku przeniesiono do Kotoru (wł. Cattaro), a w następnym roku do Castelnuovo.
W 1899 roku komenda pułku, razem z 1. i 4. batalionem, stacjonowała w Castelnuovo, 2. batalion w Splicie (wł. Spalato), a 3. batalion w Budvie (wł. Budua). Pułk (bez 2. batalionu) wchodził w skład 94 Brygady Piechoty, natomiast 2. batalion był podporządkowany generałowi z Komendy Wojskowej Zara.
W 1890 roku dowództwo pułku oraz 1. i 3. batalion przeniesiono do Zadaru, a 4. batalion do Budvy. 2. batalion pozostał w Splicie. Pułk (bez 2. batalionu) został podporządkowany generałowi z Komendy Wojskowej Zara, zaś 2. batalion wszedł w skład 94 Brygady Piechoty w Kotorze.
W latach 1898–1906 komenda pułku, 2. i 4. batalion stacjonowały w Zadarze (wł. Zara), 1. batalion w Splicie (wł. Spalato), a 3. batalion w Ragusa.
W 1906 roku komenda pułku, wraz z 2. batalionem, stacjonowała w Zadarze, 1. batalion w Sinju, a 3. i 4. bataliony w Kotorze (wł. Cattaro). Pułk (bez 3. i 4. batalionu) był częścią 5 Brygady Górskiej w Zadarze, natomiast 3. i 4. batalion wchodziły w skład 4 Brygady Górskiej w Kotorze, obie brygady były podporządkowane Komendzie Wojskowej Zara.
W 1907 roku pułk został podzielony na dwie grupy:
Grupa Północ (niem. Nordgruppe) pod dowództwem dotychczasowego komendanta pułku, płk. Dušana Velebita, obejmująca: komendę pułku i 2. batalion w Zadarze oraz 1. batalion w Sinju,
Grupa Południe (niem. Südgruppe) pod dowództwem nowego komendanta pułku, płk. Aloisego Vacka, składająca się z: komendy pułku i 3. batalionu w Castelnuovo oraz 4. batalionu w Tivat (wł. Teodo).
Obie grupy zachowały dotychczasową strukturę: Grupa Północ była podporządkowana 5 Brygadzie Górskiej, a Grupa Południe 4 Brygadzie Górskiej.
W 1912 roku pułk został scalony.
W latach 1912–1914 pułk (bez 1. batalionu) stacjonował w Mostarze i wchodził w skład 13 Brygady Górskiej w 18 Dywizji Piechoty, podczas gdy 1. batalion był detaszowany w Sinju (w 1913 w Spalato) i wchodził w skład 5 Brygady Górskiej w 47 Dywizji Piechoty.
Szefowie pułku
Wśród kolejnych szefów pułku byli:
- FML Engelhard von Plischau (Plüskow lub Plüschau) (1709 – †1717),
- generał major Franz Carl Laimbruk zu Epurg (Laimpruch zu Eppurg) (1718 – 1723),
- marszałek polny Franz Moritz von Lacy (1758 – †24 XI 1801),
- marszałek polny, książę Friedrich Josias von Sachsen-Coburg-Saalfeld (1802 – †26 II 1815),
- marszałek polny Friedrich August Herzog Nassu-Usingen (1815 – †24 III 1816),
- książę Sycylii Leopold (1816 – †10 III 1851),
- FZM Franz Emil Lorenz Heeremann von Wimpffen (1851 – †26 XI 1870),
- FZM Joseph von Weber (1871 – †14 VII 1906),
- generał piechoty Marian Varešanin von Vareš (1906 – †22 IV 1917).
Żołnierze pułku
Komendanci pułku:
- płk Joseph Holzer von Mezzalana (1855 – 1857 → komendant twierdzy w Kotorze)
- płk Joseph Koppi (1857 – )
- płk Eduard Erhardt (1863)
- płk SG Eugen Kopfinger von Trebienau ( – 1872 → szef sztabu Generalnej Komendy w Brnie)
- płk Carl Bellmond von Adlerhorst (1872 – 1875)
- płk August Volkart (1875 – 1878 → komendant 62 Brygady Piechoty)
- płk Ludwig Janski (1878 – 1879)
- płk Peter Hraniloviċ de Cvêtasin (1879 – 1884 → komendant 71 Brygady Piechoty)
- płk Johann Mammer (1884 – 1886)
- płk August Liel von Bernstett(1886 – 1888)
- płk Anton Ivaniševiċ (1888 – 1890)
- płk Karl Lovetto (1890 – 1894 → komendant 55 Brygady Piechoty)
- płk Johann Steffan von Illheim (1894 – 1899 → komendant 7 Brygady Piechoty)
- płk Raimund Domansky von Domán (1899 – 1904 → komendant 38 Brygady Piechoty)
- płk Viktor von Khuepach zu Ried, Zimmerlehen und Haslburg (1904 – 1905)
- płk / gen. mjr Dušan Velebit (1905 – 1907 i 1907–1910 komendant Grupy Północ → 1 II 1911 stan spoczynku)
- płk Felix Andrian (komendant Grupy Północ 1910 – 1912 i komendant pułku 1912 – 1913 → komendant 8 Brygady Górskiej)
- płk Alois Vacek von Strakov (1907 – 1912 komendant Grupy Południe → komendant 8 Brygady Piechoty)
- płk Rudolf Streith (1914 – 1915 → brygadier)
- płk Josef Zechbauer (1915 – 1916 → Generalne Gubernatorstwo Wojskowe w Kielcach)
- płk Gustav Wolff (1917 – 1918)
Oficerowie:
lekarz pułkowy Herman Rodziński (1888–1895)
Przypisy
Bibliografia
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1873. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1873.
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1875. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1874.
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1881. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1880.
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1883. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1883.
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1888. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1887.
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1889. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1888.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1891. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1891.
Schematismus für das Kaiserliche und Königliche Heer und für das Kaiserliche und Königliche Kriege-Marine für 1895. Wiedeń: K. K. Hof- und Staatsdruckerei, 1894. (niem.). Brak numerów stron w książce.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1899. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1898.
Schematismus für das Kaiserliche und Königliche Heer und für das Kaiserliche und Königliche Kriege-Marine für 1900. Wiedeń: K. K. Hof- und Staatsdruckerei, 1889. (niem.). Brak numerów stron w książce.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1907. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1906.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1908. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1907.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.
Österreich-Ungarns bewaffnete Macht 1900-1914.
Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 By Glenn Jewison & Jörg C. Steiner.