Wydarzenia literackie w 2013 roku.
== Wydarzenia ==
=== Niemcy ===
W dniach 14-17 marca w Lipsku miały miejsce targi książki (Leipziger Buchmesse).
Natomiast między 9 a 13 października odbyły się Targi Książki we Frankfurcie nad Menem (Frankfurter Buchmesse).
=== Polska ===
15 stycznia w Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się ceremonia wręczenia Paszportów „Polityki”, gdzie w dziedzinie literatury nagrodę otrzymał Szczepan Twardoch za powieść Morfina.
W dniach 16-19 maja na Stadionie Narodowym w Warszawie miały miejsce IV Warszawskie Targi Książki.
W Krakowie, w dniach 7-9 czerwca, zorganizowano Krakowskie Spotkania Poetów.
W dniach 19-23 czerwca odbył się w Krakowie III Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej, zorganizowany przez Instytut Książki.
7 września miało miejsce Narodowe Czytanie dzieł Aleksandra Fredry.
W Katowicach w dniach 20-22 września zorganizowano Targi Książki.
W Krakowie, od 21 do 27 października, odbył się Festiwal Conrada.
W dniach 24-27 października miały miejsce 17. Targi Książki w Krakowie.
=== Ukraina ===
W dniach 12-15 września we Lwowie odbyło się Forum Wydawców, a Polska była w tym roku gościem honorowym.
== Proza beletrystyczna i literatura faktu ==
=== Język angielski ===
Cecelia Ahern – Zakochać się (How to Fall In Love)
Soman Chainani – Akademia Dobra i Zła (The School for Good and Evil, tom pierwszy)
James S.A. Corey – Wrota Abbadona (Abaddon’s Gate)
Mitch Albom – Pierwszy telefon z nieba (The First Phone Call from Heaven)
Fannie Flagg – Babska stacja (The All-Girl Filling Station’s Last Reunion)
Graeme Simsion – Projekt „Rosie” (The Rosie Project)
Donna Tartt – Szczygieł (The Goldfinch)
=== Język polski ===
==== Pierwsze wydania ====
Justyna Bargielska – Małe lisy (Wydawnictwo Czarne)
Wojciech Dutka – Czerń i purpura (Wydawnictwo Albatros)
Łukasz Henel – On: powieść grozy (Videograf)
Szkarłatny blask (Zysk i S-ka)
Paweł Jakubowski – Kopuła (Wydawnictwo Forma)
Krzysztof Jaworski – Do szpiku kości (Biuro Literackie)
Anna Kańtoch – Tajemnica Diabelskiego Kręgu (Wydawnictwo Uroboros)
Ignacy Karpowicz – Ości (Wydawnictwo Literackie)
Wojciech Kuczok – Obscenariusz (W.A.B.)
Katarzyna Kwiatkowska – Abel i Kain (Wydawnictwo Novae Res)
Jakub Małecki – Odwrotniak (W.A.B.)
Wiesław Myśliwski – Ostatnie rozdanie (Znak)
Piotr Paziński – Ptasie ulice (Wydawnictwo Nisza)
Jerzy Pilch – Wiele demonów (Wydawnictwo Wielka Litera)
Marian Pilot – Osobnik (Wydawnictwo Literackie)
Marcin Rusnak – Opowieści niesamowite (nakładem autora)
Eustachy Rylski – Obok Julii (Wydawnictwo Wielka Litera)
Agnieszka Taborska – Niedokończone życie Phoebe Hicks (Fundacja Terytoria Książki)
Nie tak jak w raju (Wydawnictwo Austeria)
Stefan Wroński – Dzidek (Prószyński i S-ka)
Iwona Żytkowiak – Kobiety z sąsiedztwa (Prószyński i S-ka)
==== Antologie ====
Szortal Fiction, 165 krótkich i bardzo krótkich opowiadań fantastycznych 66 autorów, zarówno debiutantów, jak i doświadczonych pisarzy, w tym Michał Cetnarowski, Romuald Pawlak, Jewgienij Olejniczak i Rafał W. Orkan (Wydawnictwo Solaris)
==== Tłumaczenia ====
Majgull Axelsson – Pępowina (Moderspassion), przeł. Katarzyna Tubylewicz (W.A.B.)
Roberto Bolaño – Rozmowy telefoniczne (Llamadas telefónicas), przeł. Tomasz Pindel (Muza S.A.)
Jan Guillou – Bracia z Vestland (Brobyggarna), przeł. Anna Krochmal, Robert Kędzierski (Sonia Draga)
Ołeksandr Irwaneć – Choroba Libenkrafta: morbus dormatorius adversus: ponura powieść, przeł. Natalia Bryżko, Natalia Zapór (Biuro Literackie)
Richard Lourie – Wstręt do tulipanów (A hatred for tulips), przeł. Mieczysław Godyń (Znak)
Cormac McCarthy – Sodoma i Gomora (Cities of the plain), przeł. Maciej Świerkocki (Wydawnictwo Literackie)
Pavol Rankov – Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej) (Stalo sa prvého septembra [alebo inokedy]), przeł. Tomasz Grabiński (Książkowe Klimaty)
Paul Russell – Zmyślone życie Siergieja Nabokova (The Unreal Life Sergey Nabokov), przeł. Jędrzej Polak (Muza S.A.)
Jáchym Topol – Warsztat diabła (Chladnou zemi), przeł. Leszek Engelking (W.A.B.)
Wital Woranau – Wielkie Księstwo Białoruś, przeł. Monika Uranek (Zeszyty Poetyckie)
Eva Weaver – Lalki z getta (The puppet boy of Warsaw), przeł. Magda Witkowska (Prószyński Media)
=== Pozostałe języki ===
Nino Haratischwili – Mój łagodny bliźniak (Mein sanfter Zwiling), przeł. Małgorzata Bochwic-Ivanovska (wydawnictwo Muza)
Mario Vargas Llosa – Dyskretny bohater (El héroe discreto)
Martin Walser – Inscenizacja (Die Inszenierung)
== Wywiady ==
=== Język polski ===
Maria Janion, Kazimiera Szczuka – Transe, traumy, transgresje, t. 1: Niedobre dziecię (Wydawnictwo Krytyki Politycznej)
== Dzienniki, autobiografie, pamiętniki ==
=== Język polski ===
==== Pierwsze wydania ====
Witold Gombrowicz – Kronos (Wydawnictwo Literackie)
Sławomir Mrożek – Dziennik, t. III (Wydawnictwo Literackie)
Jerzy Pilch – Drugi dziennik (Wydawnictwo Literackie)
==== Tłumaczenia ====
Rainer Maria Rilke – Dziennik schmargendorfski (Schmargendorfer Tagebuch), przeł. Tomasz Ososiński (Sic!)
== Eseje, szkice i felietony ==
=== Język polski ===
Piotr Matywiecki – Myśli do słów. Szkice o poezji (Biuro Literackie)
Jarosław Marek Rymkiewicz – Reytan. Upadek Polski (Sic!)
== Dramaty ==
=== Język polski ===
Tadeusz Słobodzianek – Młody Stalin
== Poezja ==
=== Język polski ===
==== Pierwsze wydania ====
Wojciech Bonowicz – Echa (Biuro Literackie)
Przemysław Dakowicz – Teoria wiersza polskiego (Towarzystwo Przyjaciół Sopotu)
Janusz Drzewucki – Dwanaście dni (Iskry)
Leszek Engelking – Komu kibicują umarli? (Wydawnictwo WBPiCAK)
Mariusz Grzebalski – W innych okolicznościach (Wydawnictwo EMG)
Julia Hartwig – Zapisane (a5)
Ryszard Krynicki – Przekreślony początek (Biuro Literackie)
Maciej Krzyżan – In tempus praesens (Zeszyty Poetyckie)
Rekolekcje, czyli Zapiski z trzeciego piętra (Towarzystwo Przyjaciół Sopotu)
Ewa Lipska – Miłość, droga pani Schubert… (a5)
Krystyna Myszkiewicz – głębiel (Zeszyty Poetyckie)
Łukasz Nicpan – Do czytającej list (Veda)
Adrian Szary – Heureza (Zeszyty Poetyckie)
Adriana Szymańska – Góra Karmel („Łośgraf”)
Marcin Świetlicki – Jeden (EMG)
Konrad Wojtyła – Czarny wodewil (Wydawnictwo WBPiCAK)
Katarzyna Ewa Zdanowicz – ciemność resort spa (Wydawnictwo WBPiCAK)
==== Tłumaczenia ====
Wystan Hugh Auden – W podziękowaniu za siedlisko, przeł. Dariusz Sośnicki (Biuro Literackie)
Gerardo Beltrán – A la velocidad de la luz / Z prędkością światła, przeł. Leszek Engelking i Alina Kuzborska (edycja dwujęzyczna „Czuły Barbarzyńca”)
Paul Celan – Psalm i inne wiersze, wybór, przekład i opracowanie Ryszard Krynicki, Fuga śmierci w przekładzie Stanisława Jerzego Leca (edycja dwujęzyczna, Wydawnictwo a5)
Juan Gelman – Wiersze wybrane, wybór i słowo wstępne Xavier Farré, przeł. Carlos Marrodán Cassas, Marta Eloy Cichocka, Marcin Kurek, Marta Pawłowska (Wydawnictwo EMG)
Jorie Graham – Wiersze wybrane 1980-2012, przeł. Ewa Chruściel i Miłosz Biedrzycki (Biuro Literackie)
Katullus – Poezje wszystkie, przeł. Grzegorz Franczak, Aleksandra Klęczar (Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów)
Cesare Pavese – Przyjdzie śmierć i będzie miała twoje oczy. Wybór wierszy, przeł. Jarosław Mikołajewski (edycja dwujęzyczna, Włoski Instytut Kultury w Krakowie we współpracy z Wydawnictwem Austeria)
Géza Szöcs – Poezje, przeł. Jerzy Snopek (Studio Emka)
Giuseppe Ungaretti – Dzień po dniu. Wybór wierszy/Giorno per giorno. Poesie scelte, przeł. Jarosław Mikołajewski (edycja dwujęzyczna, Włoski Instytut Kultury w Krakowie we współpracy z Wydawnictwem Austeria)
==== Antologie dzieł tłumaczonych ====
Jerzy Czech – Wdrapałem się na piedestał. Nowa poezja rosyjska (Wydawnictwo Czarne)
Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy. Wybór i przekład: Zofia Bałdyga, Agnieszka Będkowska-Kopczyk, Aneta Kamińska (Wydawnictwo FA-art)
=== Pozostałe języki ===
Dannie Abse – Mów, stara papugo (Speak, Old Parrot)
Natalia Astafjewa – Sto wierszy (Сто стихотворений)
Robert Bly – Kradnąc cukier z zamku. Wiersze wybrane i nowe 1950-2013 (Stealing Sugar from the Castle: Selected and New Poems, 1950 – 2013)
Michel Houellebecq – Configuration du dernier rivage
==== Tłumaczenia ====
Ewa Lipska – L’occhio incrinato del tempo (Miłość, droga pani Schubert…), przeł. Marina Ciccarini (Armando Editore)
== Prace naukowe i biografie ==
=== Język polski ===
(red.) Przemysław Czapliński, Renata Makarska, Marta Tomczok – Poetyka migracji: doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego)
Aleksandra Dębska-Kossakowska, Beata Gontarz, Monika Wiszniowska – Literackie reprezentacje historii (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego)
Dariusz Jemielniak – Życie wirtualnych dzikich (Common Knowledge?: An Ethnography of Wikipedia, tłum. Wojciech Pędzich; Poltext)
(red.) Mariusz Jochemczyk, Miłosz Piotrowiak – Urzeczenie: locje literatury i wyobraźni (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego)
Zofia Król – Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze XX wieku (Instytut Badań Literackich PAN i Stowarzyszenie Pro Cultura Literaria)
Zofia Mitosek – Co z tą ironią? (słowo/obraz terytoria)
Joanna Orska – Republika poetów (EMG)
Aneta Piech-Klikowicz – „Patrzymy sobie w oczy…” O twórczości Ewy Lipskiej (Universitas)
=== Pozostałe języki ===
Richard Burton – A Strong Song Tows Us: The Life of Basil Bunting
(red.) Ivo Říha – Otevřený rány. Vybrané studie o díle Jáchyma Topola
== Zmarli ==
2 stycznia – Teresa Torańska, polska dziennikarka i pisarka, reportażystka (ur. 1944)
5 stycznia – Andrzej Żurowski, polski teatrolog, krytyk i eseista (ur. 1944)
7 stycznia – Maruša Krese, słoweńska poetka i prozatorka (ur. 1947)
11 stycznia – Abramo Barosso, włoski autor komiksów (ur. 1931)
12 stycznia – Jean Krier, luksemburski pisarz (ur. 1949)
14 stycznia – Zygmunt Dmochowski, polski poeta (ur. 1931)
15 stycznia – Maria Cedro-Biskupowa, polska poetka ludowa, pisarka (ur. 1912)
17 stycznia – Jakob Arjouni, niemiecki pisarz (ur. 1964)
Iwan Szewcow, rosyjski i radziecki pisarz (ur. 1920)
24 stycznia – Richard G. Stern, amerykański pisarz (ur. 1928)
29 stycznia – Anselm Hollo, fiński poeta i tłumacz (ur. 1934)
31 stycznia – Rubén Bonifaz Nuño, meksykański poeta i eseista (ur. 1923)
16 lutego – Krzysztof Wójcicki, polski prozaik, dramaturg, eseista (ur. 1955)
17 lutego – Sokrat Janowicz, białoruski pisarz, zamieszkały w Polsce, piszący po białorusku i po polsku (ur. 1936)
18 lutego – Otfried Preussler, niemiecki pisarz, autor literatury dziecięcej (ur. 1923)
27 lutego – Imants Ziedonis, łotewski poeta (ur. 1933)
11 marca – Borys Wasiliew, rosyjski pisarz (ur. 1924)
12 marca – Marek Skwarnicki, polski poeta, publicysta, prozaik, felietonista, tłumacz (ur. 1930)
17 marca – Jerzy Leszin-Koperski, polski poeta i działacz kulturalny (ur. 1935)
21 marca – Chinua Achebe, nigeryjski pisarz (ur. 1930)
25 marca – Folke Isaksson, szwedzki pisarz (ur. 1927)
2 kwietnia – Bohdan Drozdowski, polski prozaik, poeta, publicysta, tłumacz (ur. 1931)
3 kwietnia – Ruth Prawer Jhabvala, indyjsko-angielska pisarka (ur. 1927)
5 kwietnia – Marcelijus Martinaitis, litewski poeta (ur. 1936)
14 kwietnia – Anatol Ulman, polski pisarz (ur. 1931)
24 kwietnia – Lech Paszkowski, polski pisarz i publicysta (ur. 1919)
1 maja – Antonín Brousek, czeski poeta i tłumacz (ur. 1941)
9 maja – Cezary Chlebowski, polski pisarz (ur. 1928)
26 maja – Jack Vance, amerykański pisarz fantastyki (ur. 1916)
5 czerwca – Paul Barz, niemiecki pisarz (ur. 1943)
6 czerwca – Tom Sharpe, angielski prozaik (ur. 1928)
9 czerwca – Zdeněk Rotrekl, czeski poeta i prozaik (ur. 1920)
Iain Banks, szkocki prozaik (ur. 1954)
14 czerwca – Anna Kołakowska, polska ilustratorka literatury dziecięcej (ur. 1924)
16 czerwca – Maurice Nadeau, francuski pisarz, krytyk literacki i literaturoznawca, historyk surrealizmu (ur. 1911)
19 czerwca – Vince Flynn, amerykański pisarz thrillerów (ur. 1966)
Maciej Malicki, polski prozaik i poeta (ur. 1945)
Filip Topol, czeski kompozytor, muzyk i pisarz (ur. 1965)
20 sierpnia – Elmore Leonard, amerykański powieściopisarz i scenarzysta (ur. 1925)
23 czerwca – Richard Matheson, amerykański pisarz i scenarzysta (ur. 1926)
28 czerwca – F.D. Reeve, amerykański pisarz, poeta i tłumacz języka rosyjskiego (ur. 1928)
15 sierpnia – Sławomir Mrożek, polski dramaturg i prozaik (ur. 1930)
17 sierpnia – Jan Ekström, szwedzki pisarz (ur. 1923)
19 sierpnia – Mirko Kovač, chorwacki powieściopisarz, nowelista, eseista i scenarzysta (ur. 1938)
30 sierpnia – Seamus Heaney, irlandzki poeta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1939)
2 września – Frederik Pohl, amerykański pisarz i redaktor science fiction (ur. 1919)
6 września – Ann C. Crispin, amerykańska pisarka science fiction (ur. 1950)
18 września – Marcel Reich-Ranicki, niemiecki krytyk literacki (ur. 1920)
19 września – Robert Barnard, angielski pisarz i literaturoznawca (ur. 1936)
22 września – Gary Brandner, amerykański scenarzysta, dramaturg i prozaik (ur. 1930)
Álvaro Mutis, kolumbijski poeta i powieściopisarz (ur. 1923)
28 września – Carlo Castellaneta, włoski pisarz i dziennikarz (ur. 1930)
1 października – Tom Clancy, amerykański prozaik, autor powieści sensacyjnych (ur. 1947)
Stanisław Milewski, polski pisarz (ur. 1931)
6 października – Marcin Łyskanowski, polski lekarz i prozaik (ur. 1930)
7 października – Joanna Chmielewska, polska prozatorka, autorka powieści kryminalnych, sensacyjnych oraz książek dla dzieci i młodzieży (ur. 1932)
9 października – Edmund Niziurski, polski prozaik, autor książek dla młodzieży (ur. 1925)
12 października – Oscar Hijuelos, amerykański pisarz pochodzenia kubańskiego (ur. 1951)
Ulf Linde, szwedzki pisarz (ur. 1929)
18 października – Natalia Piekarska-Poneta, polska poetka (ur. 1937)
30 października – Michael Palmer, amerykański pisarz thrillerów (ur. 1942)
31 października – Henryk Markiewicz, polski teoretyk i historyk literatury (ur. 1922)
15 listopada – Barbara Park, amerykańska autorka książek dla dzieci (ur. 1947)
16 listopada – Zbyněk Hejda, czeski poeta i tłumacz (ur. 1930)
17 listopada – Doris Lessing, brytyjska pisarka, laureatka Nagrody Nobla (ur. 1919)
19 listopada – Charlotte Zolotow, amerykańska pisarka, poetka i wydawca książek dla dzieci (ur. 1915)
29 listopada – Natalja Gorbaniewska, rosyjska poetka i tłumaczka (ur. 1936)
30 listopada – Ryszard Danecki, polski poeta i prozaik (ur. 1931)
5 grudnia – Colin Wilson, brytyjski pisarz i filozof (ur. 1931)
9 grudnia – Hristu Cândroveanu, rumuński pisarz, poeta, krytyk literacki (ur. 1928)
12 grudnia – Czabua Amiredżibi, gruziński prozaik (ur. 1921)
13 grudnia – Jan Sztern, polski poeta (ur. 1922)
18 grudnia – Paul Torday, brytyjski pisarz (ur. 1946)
19 grudnia – Ned Vizzini, amerykański autor powieści dla młodzieży (ur. 1981)
== Nagrody ==
Nagroda Nobla – Alice Munro
Nagroda Nike – Joanna Bator za powieść Ciemno, prawie noc
Nagroda Fundacji im. Kościelskich – Krystyna Dąbrowska
Nagroda im. Wisławy Szymborskiej – ex aequo Krystyna Dąbrowska i Łukasz Jarosz
Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza – Wacław Holewiński za Opowiem ci o wolności
Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta – William Stanley Merwin
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida (kategoria „Dzieło życia”) – Julia Hartwig
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida (kategoria literatura) – Jerzy Górzański za tom wierszy Festyn
Nagroda Literacka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą – Andrzej Busza
Nagroda Transatlantyk – Karol Lesman, tłumacz literatury polskiej na niderlandzki
Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius” (za całokształt twórczości) – Krystyna Miłobędzka
Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius” (za książkę roku) – Marcin Baran za tom Niemal całkowita utrata płynności
Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius” (za najlepszy debiut) – Ilona Witkowska za tom Splendida realta
Nagroda Literacka m. st. Warszawy w kategorii Warszawski Twórca – Joanna Kulmowa
Nagroda Literacka m. st. Warszawy w kategorii Poezja – Krzysztof Karasek za tom Dziennik rozbitka
Nagroda Literacka m. st. Warszawy w kategorii Proza – Kazimierz Orłoś za książkę Dom pod Lutnią
Nagroda Literacka Gdynia (poezja) – Andrzej Sosnowski za tom Sylwetki i cienie
Nagroda Literacka Gdynia (proza) – Zyta Oryszyn za powieść Ocalenie Atlantydy
Nagroda Literacka Gdynia (esej) – Adam Lipszyc za Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina
Nagroda Literacka Gdynia (nagroda osobna) – Jacek Łukasiewicz za książkę TR
Nagroda Literacka dla Autorki Gryfia – Zyta Oryszyn za powieść Ocalenie Atlantydy
Orfeusz – Nagroda Poetycka im. K.I. Gałczyńskiego – Jan Polkowski za tom Glosy
Orfeusz Mazurski – Kazimierz Brakoniecki za tom Chiazma
Nagroda im. Beaty Pawlak – Wojciech Górecki za książkę Abchazja
Nagroda Literacka im. Juliana Tuwima – Magdalena Tulli
Nagroda Literacka Europy Środkowej „Angelus” – Oksana Zabużko za książkę Muzeum porzuconych sekretów
Angelus – nagroda translatorska – Katarzyna Kotyńska za przekład książki Oksany Zabużko Muzeum porzuconych sekretów
International IMPAC Dublin Literary Award – Kevin Barry za City of Bohane
Nagroda Goncourtów – Pierre Lemaitre za Au revoir la-haut
Prix Femina – Léonora Miano za La Saison de l’ombre
Nagroda Renaudot – Yann Moix za Naissance
Prix des Deux Magots – Pauline Dreyfus za Immortel, enfin
Nagroda T.S. Eliota – Ciaran Carson za Pierwszy język. Wiersze (First Language: Poems)
Bollingen Prize for Poetry – Charles Wright
Nagroda Vilenica – Olga Tokarczuk
Nagroda Franza Kafki – Amos Oz
Nagroda literacka Zhongkun – Adam Zagajewski
Nagroda Bookera – Eleanor Catton za The Luminaries
Rosyjska Nagroda Bookera – Andriej Wołos za Wozwraszczenije w Pandżrud
Nagroda im. Dominika Tatarki – Oleg Pastier za książkę Za ozvenou tichých hlasov II (Päť scenárov, päť koláży)
Premio Planeta – Clara Sánchez za El cielo ha vuelto
Premio Nacional de Poesía – Manuel Álvarez Torneiro za Os ángulos da brasa
Premio Nadal – Sergio Vila-Sanjuán za Estaba en el aire
Nagroda im. Georga Büchnera – Sybille Lewitscharoff
Nagroda Camõesa – Mia Couto
Nagroda Cervantesa – Elena Poniatowska
== Przypisy ==