Wydarzenia literackie w 2010 roku.
Wydarzenia
Polska
W dniach 23-24 kwietnia odbył się festiwal literacki Port Wrocław.
Od 13 do 16 maja w Pałacu Kultury i Nauki miały miejsce I Warszawskie Targi Książki.
Między 20 a 23 maja w Pałacu Kultury i Nauki odbyły się 55. Międzynarodowe Targi Książki, których motywem przewodnim był Fryderyk Chopin.
Państwowy Instytut Wydawniczy zapoczątkował edycję Dzieł wszystkich Bolesława Leśmiana, a pierwszym opublikowanym tomem były Poezje zebrane w opracowaniu Jacka Trznadla.
30 września we Wrocławiu (Przejście Garncarskie 2) zainaugurowano nową siedzibę „Biura Literackiego”.
W dniach 2-7 listopada odbył się w Krakowie Międzynarodowy Festiwal Literatury im. Josepha Conrada, w którym uczestniczyła m.in. laureatka Nagrody Nobla, niemiecka pisarka Herta Müller.
Od 4 do 7 listopada w Krakowie trwały 14. Targi Książki.
Proza beletrystyczna i literatura faktu
Język polski
Pierwsze wydania
Władysław Bartoszewski
O Niemcach i Polakach. Wspomnienia. Prognozy. Nadzieje (Wydawnictwo Literackie)
Środowisko naturalne. Korzenie (Świat Książki)
Życie trudne, lecz nie nudne. Ze wspomnień Polaka w XX wieku (rozmowy przeprowadził Andrzej Friszke; Znak)
Anna Brzezińska – Wiedźma z Wilżyńskiej Doliny (Runa)
Eugeniusz Dębski – Moherfucker (Runa)
Jacek Dukaj – Król Bólu (Wydawnictwo Literackie)
Janusz Głowacki – Good night, Dżerzi (Świat Książki)
Michał Głowiński – Kręgi obcości (Wydawnictwo Literackie)
Gustaw Herling-Grudziński – Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1935-1946 (I tom „Dzieł zebranych” – Wydawnictwo Literackie)
Jacek Hugo-Bader – W rajskiej dolinie wśród zielska (Czarne)
Inga Iwasiów – Ku słońcu (Świat Książki)
Ignacy Karpowicz – Balladyny i romanse (Wydawnictwo Literackie)
Andrzej Tadeusz Kijowski – Opis obyczajów w 15-leciu międzysojuszniczym 1989–2004 t.I-IV, Wydawnictwo AnTraKt
Marta Kisiel – Dożywocie (Fabryka Słów)
Magdalena Kordel
Sezon na cuda (Prószyński Media)
Uroczysko (Prószyński Media)
Wojciech Kuczok – Spiski. Przygody tatrzańskie (W.A.B.)
Kazimierz Kutz – Piąta strona świata (Znak)
Mikołaj Łoziński – Książka
Piotr Matywiecki – Dwa oddechy. Szkice o tożsamości żydowskiej i chrześcijańskiej (Biblioteka „Więzi”)
Marek Nowakowski – Moja Warszawa: Powidoki drugie (Iskry)
Marian Pilot – Pióropusz (Wydawnictwo Literackie)
Małgorzata Rejmer – Toksymia (Lampa i Iskra Boża)
Jarosław Marek Rymkiewicz – Samuel Zborowski (Sic!)
Hanna Samson – Ja, prezydenta i inne głosy
Wojciech Scelina – Ostatni lot nad Kongo (Novae Res)
Marcin Szczygielski – Za niebieskimi drzwiami (Instytut Wydawniczy Latarnik)
Mariusz Szczygieł – Zrób sobie raj (Wydawnictwo Czarne)
Agata Tuszyńska – Oskarżona Wiera Gran (Wydawnictwo Literackie)
Krzysztof Varga – Aleja Niepodległości (Wydawnictwo Czarne)
Piotr Wojciechowski – Serce do gry (Świat Książki)
Jan Wróbel – Jak przetrwać w szkole i nie zwariować (Wydawnictwo Czerwone i Czarne)
Stefan Żeromski, Kamil Śmiałkowski – Przedwiośnie żywych trupów (Runa)
Tłumaczenia
Cecelia Ahern
Dziękuję za wspomnienia, przeł. Joanna Grabarek (Wydawnictwo Akurat)
Podarunek, przeł. Dominika Lewandowska (Świat Książki)
Inio Asano – Solanin (ソラニン) – Tom 2
Majgull Axelsson – Lód i woda, woda i lód, przeł. Katarzyna Tubylewicz (W.A.B.)
Roberto Bolaño – Dzicy detektywi (Los detectivos salvajes), przeł. Tomasz Pindel i Nina Pluta (Muza SA)
Steinar Bragi – Kobiety (Konur), przeł. Jacek Godek (Krytyka Polityczna)
Rachel Caine
Pan ciemności (Lord of Misrule)
Godzina łowów (Carpe Corpus)
Rozwiane cienie (Fade Out)
Pocałunek śmierci (Kiss of Death)
Wyklęta (Undone)
Paulo Coelho – Walkirie (As Valkirias), przeł. Jarek Jaździkowski (Drzewo Babel)
Bohumil Hrabal – Wesela w domu, przeł. Piotr Godlewski (Czuły Barbarzyńca)
Sven Lindqvist – Terra nullius, przeł. Irena Kawadło-Przedmojska (W.A.B.)
Yann Martel – Beatrycze i Wergili (Beatrice and Virgil), przeł. Andrzej Szulc, (Wyd. Albatros)
Leila Meacham – Róże, przeł. Joanna Piątek (Sonia Draga)
Lon Milo DuQuette – Tarot Thota. Klucz do zrozumienia (Understanding Aleister Crowley’s Thoth Tarot), przeł. Dariusz Misiuna (Okultura)
Stephenie Meyer – Drugie życie Bree Tanner (The Short Second Life Of Bree Tanner)
Vladimir Nabokov – Oryginał Laury (The Original of Laura), przeł. i posłowiem opatrzył Leszek Engelking (Muza SA)
Mari Okazaki – Suppli (サプリ) – Tom 9 i 10
Orhan Pamuk – Muzeum niewinności, przeł. Anna Akbike Sulimowicz
Daniel Pinchbeck – Przełamując umysł. Psychodeliczna podróż do serca współczesnego szamanizmu (Breaking Open the Head), przeł. Maciej Lorenc i Dariusz Misiuna (Okultura)
Paschal Beverly Randolph – Magia seksualna (Sexual Magic), przeł. Dariusz Misiuna (Okultura)
Michale Scoot – Czarodziejka: Sekrety nieśmiertelnego Nicholasa Flamela, przeł. Hanna Baltyn (Nasza Księgarnia)
Elizabeth Strout – Okruchy codzienności (Olive Kitteridge), przeł. Ewa Horodyska (Nasza Księgarnia)
Jeff VanderMeer – Shriek: Posłowie (Shriek: An Afterword), przeł. Robert Waliś (Wydawnictwo Mag)
Virginia Woolf – O chorowaniu, przeł. Magdalena Heydel (Wydawnictwo Czarne)
Carlos Ruiz Zafón – Książę Mgły (El Príncipe de la Niebla), przeł. Katarzyna Okrasko, Carlos Marrodán Casas (Muza SA)
Pozostałe języki
Benedykt XVI, Peter Seewald – Światłość świata
Trudi Canavan – Misja Ambasadora
Norman Davies – Zaginione królestwa
Don DeLillo – Point Omega
Umberto Eco – Il cimitero di Praga (Cmentarz w Pradze)
Daniela Hodrová – Vyvolávání (Wywoływanie)
Ian McEwan – Solar
Stephenie Meyer – Drugie życie Bree Tanner (The Short Second Life Of Bree Tanner)
Joyce Carol Oates – A Fair Maiden
Mari Okazaki – Suppli (サプリ) – Tom 10 i Suppli Extra
Ninni Schulman – Dziewczyna ze śniegiem we włosach (Flickan med snö i håret)
Leonie Swann – Triumf owiec: Thriller… a zarazem komedia filozoficzna (Garou: Ein Schaf-Thriller)
Wywiady
Dzienniki, autobiografie, pamiętniki
Eseje, szkice i felietony
Dramaty
Poezja
Język polski
Pierwsze wydania
Wojciech Bonowicz – Polskie znaki (Biuro Literackie)
Jacek Gutorow – Na brzegu rzeki (Biuro Literackie)
Julia Hartwig – Wiersze wybrane (a5)
Artur Ilgner – Byk (Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce)
Anna Janko – Wiersze z cieniem (Wydawnictwo Nowy Świat)
Zbigniew Jerzyna – Saneczki (Wydawnictwo Adam Marszałek)
Urszula Kozioł – Horrendum (Wydawnictwo Literackie)
Joanna Lech – Nawroty (Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu)
Ewa Lipska – Pogłos (Wydawnictwo Literackie)
Bianka Rolando – Modrzewiowe korony (Biuro Literackie)
Tomasz Różycki – Księga obrotów (Wydawnictwo Znak)
Jarosław Marek Rymkiewicz – Wiersze polityczne (Sic!)
Marcin Sendecki – Pól (Biuro Literackie)
Jan Sochoń – Uspokój się (Galeria Autorska)
Andrzej Sosnowski – Poems (Biuro Literackie)
Wojciech Wencel – De profundis (Wydawnictwo Arcana)
Wojciech Wencel – Podziemne motyle (Wydawnictwo Nowy Świat)
Adam Wiedemann – Dywan (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu)
Bohdan Zadura – Nocne życie (Biuro Literackie)
Adam Zagajewski – Wiersze wybrane (a5)
Tłumaczenia
Jiří Kolář – Sposób użycia i inne wiersze, wybrał, przełożył i posłowiem opatrzył Leszek Engelking (Oficyna Wydawnicza Atut)
Antologie
Poeci na nowy wiek, wybór, redakcja, posłowie Roman Honet (Biuro Literackie)
Anthologia #2, New Polish Poets, wybór, redakcja Dawid Jung i Marcin Orliński, wydanie dwujęzyczne, przekład na angielski Marek Kaźmierski (Zeszyty Poetyckie/OFF Press, Londyn)
Antologie dzieł tłumaczonych
Bohdan Zadura – Węgierskie lato. Przekłady z poetów węgierskich (Biuro Literacke)
Jerzy Snopek – Dojść do słonecznej strefy. Antologia współczesnej poezji węgierskiej (Wydawnictwo Studio Emka)
Pozostałe języki
Seamus Heaney, Human Chain (Łańcuch ludzki)
Philippe Jaccottet – Le Combat inégal
Josef Janda – Dohořívající filozof (Dopalający się filozof, Praha, Dybbuk)
Paul Muldoon – Maggot
Ivan Wernisch – Nikam (Donikąd, Brno, Druhé město)
Siergiej Zawjałow – Рeчи (Mowy) (Moskwa, Nowoje litieraturnoje obozrienije)
Prace naukowe i biografie
Język polski
Pierwsze wydania
Agnieszka Kozyra – Estetyka zen (Wydawnictwo Trio. Biblioteka Fundacji im. Takashimy)
Zofia Tarajło-Lipowska – Historia literatury czeskiej (Ossolineum)
Justyna Ziarkowska – Ucieczka do głębi. O surrealizmie w literaturze hiszpańskiej przed 1936 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)
Tłumaczenia
Walter Muschg – Tragiczne dzieje literatury, przeł. Bogdan Baran (Wydawnictwo Aletheia)
John Felstiner – Paul Celan. Poeta, ocalony, Żyd, przeł. Maciej Tomal, Małgorzata Tomal (Wydawnictwo Austeria)
Pozostałe języki
Vladimír Křívanek – Vladimír Holan básník (Praha, Aleš Prstek)
Roger Moorhouse – Berlin at War: Life and Death in Hitler’s Capital 1939–1945
Zmarli
11 stycznia – Danuta Mostwin, polska powieściopisarka, nowelistka, przebywająca na emigracji w USA (ur. 1921)
14 stycznia – Patricia Page, kanadyjska poetka pochodzenia brytyjskiego (ur. 1916)
17 stycznia – Erich Segal, amerykański pisarz i scenarzysta (ur. 1937)
18 stycznia – Robert B. Parker, amerykański pisarz powieści kryminalnych (ur. 1932)
19 stycznia – Abraham Suckewer, żydowski i polski poeta, tworzący w języku jidysz (ur. 1913)
26 stycznia – Louis Auchincloss, amerykański powieściopisarz i eseista (ur. 1917)
27 stycznia
Marian Grześczak, polski poeta, prozaik, dramaturg, eseista, tłumacz literatury pięknej, krytyk literacki (ur. 1934)
Jerome David Salinger, amerykański prozaik i autor opowiadań (ur. 1919)
29 stycznia – Ralph McInerny, amerykański filozof, powieściopisarz (ur. 1929)
7 lutego – William Tenn, amerykański pisarz fantastyki (ur. 1920)
14 lutego – Dick Francis, brytyjski autor powieści sensacyjnych (ur. 1920)
28 lutego – Carlos Montemayor, meksykański poeta, prozaik, krytyk literacki i tłumacz (ur. 1947)
11 marca – Joachim Badeni OP, dominikanin, autor książek (ur. 1912)
12 marca – Miguel Delibes, hiszpański powieściopisarz, członek Królewskiej Akademii Hiszpańskiej (ur. 1920)
20 marca – Ai, afroamerykańska poetka i pisarka (ur. 1947)
28 marca – Zofia Romanowiczowa, polska pisarka, mieszkająca we Francji (ur. 1922)
29 marca – Alan Isler, amerykański pisarz (ur. 1934)
30 marca – Krzysztof Teodor Toeplitz, polski dziennikarz i publicysta (ur. 1933)
2 kwietnia – Carolyn Rodgers, amerykańska poetka (ur. 1940)
25 kwietnia – Alan Sillitoe, prozaik angielski (ur. 1928)
28 kwietnia – Stefania Grodzieńska, polska pisarka (ur. 1914)
29 kwietnia – Ryszard Matuszewski, polski eseista, krytyk literacki, autor podręczników szkolnych, tłumacz (ur. 1914)
1 maja – T.M. Aluko (właśc. Timothy Mofolorunso Aluko), nigeryjski pisarz (ur. 1918)
3 maja – Peter O’Donnell, brytyjski pisarz tworzący pod pseud. Madeleine Brent (ur. 1920)
7 maja – Rane Arroyo, amerykański poeta pochodzenia portorykańskiego (ur. 1954)
13 maja – Ruth Chew, amerykańska pisarka i ilustratorka książek dla dzieci (ur. 1920)
18 maja – Edoardo Sanguineti, włoski poeta i prozaik (ur. 1930)
21 maja – Driek van Wissen, duński poeta (ur. 1943)
23 maja – Gane Todorovski, macedoński poeta, krytyk literacki i publicysta (ur. 1929)
25 maja – Arthur Herzog, amerykański pisarz i publicysta (ur. 1927)
28 maja – Leslie Scalapino, amerykańska poetka, prozaik, dramaturg (ur. 1944)
29 maja – Randolph Stow, australijski poeta i prozaik (ur. 1935)
30 maja – Peter Orlovsky, amerykański poeta, związany z ruchem Beat Generation (ur. 1933)
31 maja – Donald Windham, amerykański prozaik, autor wspomnień (ur. 1920)
1 czerwca – Andriej Wozniesienski, rosyjski poeta (ur. 1933)
2 czerwca – Kovilan (właśc. Kandanisseri Vattomparambil Velappan Ayyappan), indyjski pisarz tworzący w języku malajalam (ur. 1923)
3 czerwca – João Aguiar, portugalski pisarz i dziennikarz (ur. 1943)
7 czerwca
José Albi, hiszpański poeta, krytyk literacki i tłumacz (ur. 1922)
Ndoc Gjetja, albański poeta (ur. 1944)
12 czerwca – Jerzy Stefan Stawiński, polski prozaik i scenarzysta filmowy (ur. 1921)
14 czerwca – Manohar Malgonkar, indyjski pisarz tworzący w języku angielskim (ur. 1913)
15 czerwca – Natalia Tołstoj, rosyjska pisarka (ur. 1943)
16 czerwca – Allen Hoey, amerykański poeta i prozaik (ur. 1952)
18 czerwca – José Saramago, portugalski prozaik, poeta i dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla (ur. 1922)
21 czerwca – Russell Ash, brytyjski pisarz (ur. 1946)
22 czerwca – Manfred Römbell, niemiecki pisarz (ur. 1941)
25 czerwca
Kalev Kesküla, estoński poeta i dziennikarz (ur. 1959)
Jarosław Markiewicz, polski poeta, malarz i wydawca (ur. 1942)
27 czerwca – Andreas Okopenko, austriacki pisarz (ur. 1930)
29 czerwca – Alberto Duque, kolumbijski pisarz, dziennikarz i krytyk filmowy (ur. 1944)
2 lipca – Beryl Bainbridge, angielska powieściopisarka (ur. 1932)
6 lipca – Matilde Rosa Araújo, portugalska pisarka dla dzieci i młodzieży (ur. 1921)
12 lipca – Harvey Pekar, amerykański undergroundowy twórca komiksów (ur. 1939)
21 lipca
Ryszard Adamów, polski prozaik (ur. 1935)
Augustyn Baran, polski prozaik, historyk i dziennikarz (ur. 1944)
22 lipca – Andrzej Falkiewicz, polski eseista i krytyk literacki (ur. 1929)
17 sierpnia
Edwin Morgan, poeta szkocki piszący po angielsku i w języku scots (ur. 1920)
Ludvík Kundera, czeski poeta, dramaturg, prozaik, literaturoznawca i tłumacz (ur. 1920)
18 sierpnia – Efraim Siewieła, sowiecki pisarz (ur. 1928)
5 września – Lewis Nkosi, południowoafrykański pisarz i eseista (ur. 1936)
29 września – Franz Wurm, szwajcarski niemieckojęzyczny poeta, dramaturg i tłumacz, pochodzący z Pragi (ur. 1926)
3 października – Piotr Godlewski, tłumacz literatury pięknej z czeskiego i słowackiego (ur. 1929)
5 października – Bernard Clavel, francuski pisarz (ur. 1923)
29 października – Ludwik Jerzy Kern, polski poeta, pisarz, satyryk (ur. 1920)
30 października – Harry Mulisch, pisarz holenderski (ur. 1927)
4 listopada – Viola Fischerová, czeska poetka i tłumaczka (ur. 1935)
14 listopada – Teresa Chłapowska, polska tłumaczka (ur. 1920)
28 listopada – Zbyszko Bednorz, polski pisarz, poeta i historyk literatury (ur. 1913)
29 listopada
Bella Achmadulina, rosyjska poetka (ur. 1937)
Zbigniew Jerzyna, polski poeta, dramaturg, eseista (ur. 1938)
2 grudnia – Maria Starzyńska, polska pisarka (ur. 1929)
10 grudnia – Czesław Budzyński, polski poeta i powieściopisarz (ur. 1932)
23 grudnia – Janine Pommy Vega, amerykańska poetka i aktywistka (ur. 1942)
Nagrody
Nagroda Nobla – Mario Vargas Llosa
Nagroda Kościelskich – Marcin Kurek
Nagroda Nike – Tadeusz Słobodzianek za sztukę Nasza klasa
Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego – Jan Polkowski za tomik wierszy Cantus.
Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza – Paweł Zyzak za książkę Lech Wałęsa – idea i historia
Nagroda Jaroslava Seiferta – Jáchym Topol za powieść Warsztat Diabła (Chladnou zemí)
Nagroda Goncourtów – Michel Houellebecq za książkę La carte et le territoire (Mapa i terytorium)
Nagroda Bookera – Howard Jacobson za książkę The Finkler Question
T.S. Eliot Prize – Derek Walcott za White Egrets
Nagroda Cervantesa – Ana María Matute
Paszport „Polityki” w dziedzinie literatury otrzymał Piotr Paziński za powieść Pensjonat
Premio Sor Juana Inés de la Cruz – Claudia Piñeiro za Las grietas de Jara
Prix Médicis – Maylis de Kerangal za Naissance d’un pont
18 stycznia wręczono Nagrodę „Nowych Książek”; otrzymał ją prof. Janusz Degler za tom Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1939).
W lutym Nagrodą Literacką im. Władysława Reymonta, przyznawaną przez Związek Rzemiosła Polskiego, w kategorii „Całokształt twórczości” uhonorowani zostali Hanna Krall oraz Marian Pilot. Nagrodę w kategorii „Książka roku” przyznano pośmiertnie Marianowi Grześczakowi za tom poetycki Nike niosąca blask.
W marcu Magdalena Grochowska otrzymała nagrodę miesięcznika „Odra” za książkę Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu (Świat Książki).
22 kwietnia: nagrodę Gwarancja Kultury przyznawaną przez TVP Kultura otrzymał w dziedzinie literatury Dariusz Czaja za Lekcje ciemności.
Laureatem Nagrody Silesius za całokształt twórczości został Piotr Sommer. Silesiusa za debiut roku otrzymał Jakobe Mansztajn za Wiedeński high life, a Silesiusa za książkę roku – Piotr Matywiecki za Powietrze i czerń.
Przyznano doroczne nagrody „Literatury na Świecie”. Za przekład prozy nagrodę otrzymała Elżbieta Cygielska, autorka tłumaczenia Mesjaszy György Spiró oraz Henryk Chłystowski za tłumaczenie powieści Gajto Gazdanowa Wieczór u Claire i Aleksandra Wolfa Widmo. W kategorii nowego głosu nagrodzono Barbarę Jaroszuk za przekład Sztucznego oddychania Ricardo Piglii i Kacpra Bartczaka za eseje Świat nie scalony. W kategorii inicjatyw wydawniczych wyróżniono Andrzeja Mencwela za redakcję serii „Communicare” Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego. Nagrodę im. Andrzeja Siemka przyznano Adamowi Lipszycowi za książkę Ślad judaizmu w filozofii XX wieku. Nagrodą Mamut uhonorowano Annę Kołyszko (pośmiertnie) oraz Edwarda Balcerzana.
Kapituła Nagrody Literackiej Gdynia wyróżniła w dziedzinie poezji Justynę Bargielską za tomik Dwa fiaty, w dziedzinie prozy Andrzeja Stasiuka za powieść Taksim oraz w dziedzinie eseistyki literackiej Ryszarda Koziołka za książkę Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy. Specjalną „Nagrodę Osobną” Kapituła przyznała Małgorzacie Szejnert za dorobek w dziedzinie reportażu.
18 czerwca nagrodę Transatlantyk dla tłumaczy literatury polskiej na inne języki odebrał włoski translator Pietro Marchesani.
28 sierpnia na odbywającym się w Cieszynie Triconie 2010 ogłoszono laureatów nagrody im. Janusza A. Zajdla. Uczestnicy konwentu za najlepszą powieść zeszłego roku uznali „Przedksiężycowych” Anny Kańtoch. W kategorii opowiadanie zwyciężył tekst „Wszyscy jesteśmy Meekhańczykami” Roberta M. Wegnera ze zbioru „Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ – Południe”.
9 października poeta Marcin Kurek otrzymał tegoroczną Nagrodę Kościelskich, przyznano mu ją za książkę Oleander (Wydawnictwo Zeszytów Literackich).
12 października wręczono tegoroczną nagrodę im. Beaty Pawlak, jej laureatem został Marek Kęskrawiec za książkę Czwarty pożar Teheranu (Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2010)
29 października Adam Zagajewski odebrał w Treviso Europejską Nagrodę Poetycką, przyznawaną przez Fundację Cassamarca.
18 listopada nagrodę polskiego PEN Clubu „za wybitne dokonania translatorskie ze szczególnym uwzględnieniem przekładów poezji i prozy z języków: angielskiego, rosyjskiego, czeskiego i słowackiego”