200 Estoński Pułk Piechoty (fin. Jalkaväkirykmentti 200, JR 200; est. Jalaväerügement 200, JR 200) to ochotnicza jednostka wojskowa w armii fińskiej, składająca się z Estończyków, która brała udział w II wojnie światowej.
Geneza
Po zajęciu Estonii przez niemieckie wojska w 1941 roku, wielu Estończyków, początkowo witających Niemców jako wyzwolicieli, wstąpiło do różnych formacji wojskowych w ramach okupacyjnych sił zbrojnych. Wkrótce jednak zrozumieli, że Niemcy są tylko okupantami. W tej sytuacji część z nich zdecydowała się na służbę w armii fińskiej, uważanej za przyjazny kraj. Wśród nich był kapitan Karl Talpak, były członek antysowieckiego ruchu oporu, który pracował w fińskim wywiadzie. Ponadto istniały tradycje estońskiej walki w fińskich oddziałach strzelców z czasów I wojny światowej oraz wojny fińsko-sowieckiej w latach 1939-1940.
Przybycie Estończyków do Finlandii
Pierwsi ochotnicy z Estonii dotarli do Finlandii wczesną wiosną 1943 roku, tworząc 3 batalion fińskiego 47 Pułku Piechoty, znany jako Batalion „Vallila”, liczący ponad 370 żołnierzy. Większa grupa Estończyków przybyła do Finlandii jesienią 1943 roku, po ogłoszeniu przez Niemców poboru dla mężczyzn urodzonych w 1925 roku. W ich przemyceniu pomagali Estończycy pracujący w fińskim wywiadzie, zwani haukat (sokoły), którzy wcześniej uczestniczyli w operacjach na terenie Estonii w ramach operacji Erna, transportując swoich rodaków przez Zatokę Fińską na szybkich łodziach.
Walki w ramach fińskiej armii
8 lutego 1944 roku marszałek polowy Carl Gustaf Mannerheim wydał rozkaz utworzenia ochotniczego pułku z Estończyków. Głównym inicjatorem był kapitan K. Talpak. Jednostka ta została nazwana 200 Pułkiem Piechoty, a jej dowódcą został fiński oficer ppłk Eino Kuusela. W maju pułk liczył około 1,4 tys. żołnierzy, w tym 361 Finów. Żołnierze pułku byli określani przez swoich rodaków jako „fińscy chłopcy” (po fińsku: Suomen-pojat, po estońsku: Soomepoisid). Składał się on z dwóch batalionów piechoty, każdemu z czterema kompaniami, a także kompanii moździerzy, przeciwpancernej i łączności. Jeden z batalionów był dawnym 3 batalionem fińskiego 47 pp. Początkowo wszyscy dowódcy pododdziałów (oprócz kompanii przeciwpancernej) byli Finami, lecz wkrótce zostali zastąpieni przez Estończyków. Na początku czerwca 200 pp został wysłany na front w ramach fińskiej 10 Dywizji Piechoty, biorąc udział w walkach obronnych przeciwko Armii Czerwonej w rejonie Zatoki Viipuri na Przesmyku Karelskim. Powstrzymał atak 10-12 sowieckich czołgów w okolicach miejscowości Raivola. Utrzymał swoje pozycje do momentu otrzymania rozkazu odwrotu do Sahakylä, a następnie do Vammeljärvi, ponosząc straty w wysokości 14 zabitych, 37 rannych i 58 zaginionych. 12 czerwca pułk został przydzielony do fińskiej 2 Dywizji Piechoty, kierując się w stronę Ahijärvi. 16 czerwca Sowieci przerwali linie obronne, jednak Estończycy utrzymali swoje pozycje przez kolejne dwa dni, tracąc 12 zabitych, 52 rannych i 7 zaginionych. Następnie przeniesiono ich do obrony wybrzeża Zatoki Wyborskiej. Na początku lipca 200 pp został przydzielony do niemieckiej 122 Dywizji Piechoty „Greif”, odpierając kilka ataków sowieckich. 17 lipca pułk trafił do fińskiej 15 Dywizji Piechoty, broniąc linii rzeki Vuoksi.
Powrót do Estonii
Na początku sierpnia 1944 roku front zbliżył się do granic Estonii, a jednocześnie wojna w Finlandii dobiegała końca. W tej sytuacji 200 Pułk Piechoty został wycofany z frontu i przeniesiony na południe nad Zatokę Fińską. Po rezygnacji fińskiego rządu premiera Risto Ryti 1 sierpnia, Aleksander Warma, estoński ambasador w Finlandii, zapowiedział powrót żołnierzy pułku do ojczyzny. Tego samego dnia do fińskich władz został wysłany list z prośbą o umożliwienie Estończykom powrotu do kraju w pełnym wyposażeniu, podpisany przez „wszystkie narodowe organizacje Estonii”. Finowie zgodzili się na to, a Niemcy ogłosili amnestię dla powracających Estończyków. Ostatecznie 90% żołnierzy JK 200 zdecydowało się na powrót. Po przybyciu do kraju 19 sierpnia, ponad 1,7 tys. osób zostało skierowanych na krótkie przeszkolenie, otrzymując mundury Waffen-SS, a następnie przeniesiono ich na linię frontu. 1 batalion trafił nad rzekę Emajõgi, gdzie 26 sierpnia przekształcono go w 3 batalion 46 Pułku Grenadierów SS w 20 Dywizji Grenadierów SS. 2 batalion został skierowany do obozu ćwiczebnego w Kehra, gdzie stacjonował batalion rezerwowy 20 DGren. SS. Pozostałych około 600 Estończyków rozdzielono pomiędzy różne pododdziały 20 DGren. SS, a 114 estońskich oficerów przydzielono do rezerwowego pułku 20 DGren. SS, stacjonującego w Klooga. Niektórzy z nich, zwłaszcza ci z artylerii przeciwpancernej, trafili później do 11 Ochotniczej Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Nordland” oraz 4 Ochotniczej Brygady Grenadierów SS „Nederland”, walczących pod Narwą.
Skład organizacyjny
1 Batalion – dowódca mjr E. Kivelä (Fin), następnie kpt. Voldemar Pärlin (Estończyk)
- 1 kompania
- 2 kompania
- 3 kompania
- 4 kompania
2 Batalion – dowódca ppłk V. Savonen (Fin), następnie mjr Johann Peiker (Estończyk)
- 5 kompania
- 6 kompania
- 7 kompania
- 8 kompania
- 13 kompania moździerzy (dwa plutony ciężkich moździerzy 120 mm i dwa plutony średnich moździerzy 81 mm)
- 14 kompania przeciwpancerna (trzy plutony wyposażone w 6 działek ppanc.) – dowódca por. A. Kann (Estończyk)
- kompania łączności
- pluton saperów
