20 Bartoszycka Brygada Zmechanizowana im. Hetmana Polnego Litewskiego Wincentego Gosiewskiego (20 BZ) to jednostka Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Brygada została utworzona w 1994 roku na bazie 75 Ośrodka Materiałowo-Technicznego (OMT) jako część 15 Dywizji Zmechanizowanej. Jej powstanie było związane z planem stworzenia tak zwanej „ściany wschodniej”, mającej na celu ochronę terytorium Polski przed potencjalnym zagrożeniem ze wschodu. Wcześniej na wschodnich krańcach Polski stacjonowały jedynie jednostki o niewielkim składzie oraz bazy materiałowo-techniczne, w tym 75 OMT.
Po rozwiązaniu 15 Dywizji Zmechanizowanej w dniu 18 lipca 2001 roku, brygada została podległa dowódcy 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej.
Brygada ma swoje miejsca stacjonowania w Bartoszycach oraz Morągu. W grudniu 2022 roku do batalionu czołgów w Morągu dostarczono pierwsze 10 czołgów podstawowych K2 Black Panther, co sprawiło, że 20 Brygada Zmechanizowana stała się pierwszym związkiem taktycznym dysponującym tym typem sprzętu wojskowego.
Tradycje brygady
Na mocy decyzji ministra Obrony Narodowej z dnia 15 lipca 1995 roku, brygada przejęła tradycje:
- 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej 1918-1920
- 20 Dywizji Piechoty, w skład której wchodziły: 79 Białostocki, a następnie Słonimski Pułk Strzelców im. Lwa Sapiechy 1918-1944, 80 Nowogródzki Pułk Strzelców 1919-1944, 78 Słucki Pułk Strzelców 1920-1944 oraz 20 Pułk Artylerii Lekkiej 1920-1939.
W tym samym czasie nadano brygadzie zaszczytną nazwę „Bartoszycka” oraz imię Hetmana Wincentego Gosiewskiego.
Sztandar brygady
Sztandar brygady składa się z białego płata tkaniny w kształcie kwadratu, na którym umieszczony jest krzyż maltański wykonany z czerwonej tkaniny. W centrum krzyża, w czerwonym okręgu, znajdują się dwie gałązki wawrzynu, ułożone w formie otwartego wieńca, w którym umieszczono wizerunek orła białego. W rogach płata, pomiędzy ramionami krzyża, znajdują się wieńce wawrzynu z cyfrą 20, która symbolizuje brygadę. Na rewersie płata sztandaru widnieje w trzech wierszach napis BÓG – HONOR – OJCZYZNA, będący dewizą żołnierza polskiego. W rogach płata, pomiędzy ramionami krzyża, umieszczone są wieńce wawrzynu oraz herby: Bartoszyc, Mławy, Hetmana Wincentego Gosiewskiego, a także odznaka pamiątkowa 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły.
Struktura organizacyjna (2000)
- dowództwo i sztab
- batalion dowodzenia
- batalion saperów
- 1 batalion zmechanizowany
- 2 batalion zmechanizowany
- batalion czołgów
- batalion szkolny
- dywizjon artylerii samobieżnej
- dywizjon przeciwlotniczy
- kompania rozpoznawcza
- kompania remontowa
- kompania zaopatrzenia
Sprzęt bojowy brygady obejmuje bojowe wozy piechoty BWP-1, czołgi podstawowe T-72 oraz K2 Black Panther, opancerzone samochody rozpoznawcze BRDM-2, samobieżne haubice 2S1 Goździk oraz armaty przeciwlotnicze ZU-23-2.
Dowódcy
- płk dypl. Wiesław Zabielski (1994–1998)
- płk dypl. Andrzej Cygan (1999–2002)
- płk dypl. Ryszard Jabłoński (2002–2005)
- gen. bryg. Grzegorz Buszka (2005–2007)
- gen. bryg. Leszek Surawski (2008–2010)
- gen. bryg. Andrzej Danielewski (2010–2011)
- gen. bryg. Jarosław Mika (2011–2013)
- płk dypl. Piotr Żurawski (2013–2015)
- płk dypl. Janusz Wiatr (2015–2018)
- płk/gen. bryg. Jacek Ostrowski (2018–2020)
- płk/gen. bryg. Piotr Kriese (2020–2022)
- płk/gen. bryg. Tomasz Biedziak (od 5 sierpnia 2022)
Przekształcenia
75 pułk piechoty → 75 pułk zmechanizowany → 75 Ośrodek Materiałowo-Techniczny → 20 Brygada Zmechanizowana
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Czernikowski, 16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Kazimierza Jagiellończyka, Drukarnia W&P Edward Waszkiewicz, Elżbieta Panter s. c., Malbork 2001, ISBN 83-86590-02-5.