2 złote wzór 1932 Polonia – to dwuzłotowa moneta wykonana ze srebra, która weszła do obiegu 27 października 1932 roku na mocy rozporządzenia Ministra Skarbu z dnia 25 października 1932 roku (Dz.U. z 1932 r. nr 92, poz. 799). Wycofano ją z obiegu na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów oraz spraw wewnętrznych Rzeszy, wydanego 22 listopada 1939 roku, które dotyczyło Generalnego Gubernatorstwa. Zgodnie z tym dokumentem, monety bity w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej musiały być wymieniane na pieniądze papierowe.
W niektórych publikacjach z początku XXI wieku, jako datę wprowadzenia do obiegu dwuzłotówki podawano 31 października 1932 roku, jednak w późniejszych pracach tego samego autora wskazano 27 października 1932 roku.
Monetę produkowano w mennicy w Warszawie, z datami rocznymi: 1932, 1933 lub 1934.
Awers
W centralnej części umieszczono godło – orła w koronie, poniżej widnieje rok bicia, a wokół napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”. Na dole znajduje się napis „2 ZŁOTE 2”, a pod łapą orła herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej w Warszawie.
Rewers
Na rewersie monety przedstawiono lewy profil kobiecej głowy w wianku, umieszczonej na tle promieni słonecznych i zboża – jest to portret Polonii, personifikacji Polski.
Nakład
Mennica Państwowa biła monetę w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 22 mm i masie 4,4 grama, z ząbkowanym rantem, według projektu Antoniego Madeyskiego. Nakłady monet w poszczególnych rocznikach kształtowały się następująco:
Nakład rocznika 1934, według literatury, wydaje się być niezgodny z rzeczywistą częstością występowania tego rocznika w obrocie kolekcjonerskim. W sprawozdaniach Mennicy Państwowej podano, że w latach 1934 i 1935 wybito odpowiednio 9 625 000 oraz 1 050 000 (łącznie 10 675 000) sztuk, ale odnosi się to do dwuzłotówek wzorów 1932 (Polonia) i 1934 (Józef Piłsudski).
Opis
Dwuzłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 roku, które zmieniało niektóre postanowienia wcześniejszego rozporządzenia z dnia 5 listopada 1927 roku dotyczącego parametrów monet: 2, 5 oraz 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668).
Godło na monecie odpowiada wzorowi Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonego 13 grudnia 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980).
W związku z założeniem, że po zmianie systemu monetarnego z 1932 roku należy jak najszybciej wybić jak największą liczbę monet spełniających nowe wymagania prawne, nie ogłoszono konkursu na nowy projekt, a wykorzystano jeden z niezrealizowanych – projektu profesora Antoniego Madeyskiego, który zajął drugie miejsce w 1925 roku w konkursie na polską złotą monetę.
Zgodnie z tym samym wzorem awersu i rewersu wprowadzono do obiegu monety 5 i 10 złotych wzoru 1932.
W okresie międzywojennym w niektórych kręgach społeczeństwa utrwaliła się opinia, że kobieta na rewersie to królowa Jadwiga, ponieważ Madeyski wykonał również sarkofag tej królowej dla katedry wawelskiej. Zgodnie z tradycją rodzinną artysty, wizerunek ten miał być idealizowanym portretem jego siostrzenicy – Wandy Syrokomskiej-Petraźyckiej. Inne relacje wskazują, że modelką była Janina Żółtowska, która przed I wojną światową odwiedziła Madeyskiego w jego rzymskiej pracowni, a później była żoną Ludwika Hieronima Morstina, polskiego attaché wojskowego w Rzymie i przyjaciela Madeyskiego. Podobno odnowiona po latach znajomość przyczyniła się do tego, że artysta w 1925 roku wziął udział w konkursie na projekt polskiej monety złotej, w którym uwiecznił urodę modelki w profilu przypominającym profil królowej Jadwigi z wawelskiego sarkofagu. Możliwe zatem, że w powszechnej opinii kryje się część prawdy, iż na monecie tej przedstawiona była głowa królowej Polski.
Wersje próbne
W katalogach zawarta jest informacja o wybiciu wersji próbnych z datą 1932 w srebrze oraz mosiądzu, a także z datą 1933 w srebrze i brązie.
Istnieje również wersja próbna monety 1 złoty Polonia z 1932 roku o masie 3,4 grama w srebrze i 3,2 grama w brązie, a także moneta 1 złoty Polonia bez daty, o średnicy 18 mm.
Zobacz też
lista monet obiegowych II Rzeczypospolitej
Przypisy