2 złote wzór 1924 to moneta dwuzłotowa, wykonana ze srebra, która weszła do obiegu 1 lipca 1924 roku (Dz.U. z 1924 r. nr 34, poz. 351) i została wycofana z obiegu 31 stycznia 1933 roku (Dz.U. z 1932 r. nr 92, poz. 798).
W niektórych publikacjach z początku XXI wieku jako data wprowadzenia dwuzłotówki podawano 31 stycznia 1925 roku, a w innych wersjach tego samego autora – 31 maja 1924 roku, co odpowiada dniu wejścia w życie rozporządzenia dotyczącego wzorów monet (Dz.U. z 1924 r. nr 45, poz. 476).
Moneta była bita z datami rocznymi 1924 i 1925.
Awers
Na awersie umieszczono w centralnym punkcie godło – orła w koronie, poniżej którego znajduje się rok emisji. Wokół napisu „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, a w przypadku mennic z Paryża, Birmingham i Londynu, znajdziemy również znak mennicy:
– róg obfitości po lewej stronie oraz pochodnia po prawej stronie daty rocznej – Paryż,
– litera H po dacie rocznej – Birmingham,
– kropka po dacie rocznej – Londyn.
Rewers
Rewers monety przedstawia półpostać kobiety z warkoczem na tle kłosów, a także cyfrę „2” oraz napis „ZŁOTE”.
Nakład
Moneta była bita w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 27 mm i masie 10 gramów, z rantem ząbkowanym. Projektantem monety był Tadeusz Breyer, który wykorzystał na awersie orła autorstwa Edmunda Bartłomiejczyka. Bito ją w czterech mennicach:
- francuskiej Hôtel des Monnaies w Paryżu (1924 r., 8 178 641 sztuk),
- brytyjskiej King’s Norton Metal Company Ltd. Ralf Heaton & Sons w Birmingham (1924 r., 1 200 000 sztuk),
- amerykańskiej United States Mint Philadelphia w Filadelfii (1924 r., 780 000 sztuk oraz 1925 r., 5 220 000 sztuk),
- brytyjskiej Royal Mint w Londynie (1925 r., 10 800 000 sztuk).
Opis
Moneta została wybita zgodnie z systemem monetarnym wprowadzonym rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 stycznia 1924 r. (znowelizowanym w kwietniu tego roku), które określało warunki bicia, w tym monet 1, 2, 5 złotych w srebrze próby 750 i masie 5 gramów przypadających na 1 złoty. Ostatecznie do obiegu wprowadzono tylko monety jedno- i dwuzłotowe.
W przypadku dwuzłotówki, w 1924 roku zamówiono:
- 7,5 mln sztuk w Paryżu,
- 12 mln sztuk w Birmingham,
- 6 mln sztuk w Filadelfii.
Po wprowadzeniu do obiegu 1 listopada 1924 roku pierwszych 800 000 sztuk z Birmingham, zauważono znaczną ilość wad i postanowiono przenieść zamówienie do mennicy w Londynie, co zrealizowano ostatecznie w 1925 roku. Dnia 17 października 1924 roku dostarczono do Polski z Filadelfii 1,5 mln sztuk, które również okazały się wadliwe. Mimo że monety te zostały wybite stemplem odwróconym, zdecydowano się na wprowadzenie 780 tys. sztuk do obiegu. Mennica w Filadelfii dokończyła zamówienie, bijąc monety z datą roczną 1925 stemplem zwykłym (nieodwróconym).
Jedynie monety z datą roczną 1924 z Filadelfii były wybite stemplem odwróconym; wszystkie pozostałe, w tym te z Filadelfii z 1925 roku, były wybite stemplem zwykłym (nieodwróconym).
Moneta 2 złote 1924 z mennicy w Filadelfii była jedyną polską monetą w XX wieku wprowadzoną do powszechnego obiegu, która została wybita stemplem odwróconym.
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 5 listopada 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 97, poz. 855) zmieniono system monetarny, decydując m.in. o biciu monet dwuzłotowych w srebrze próby 500. Z powodu problemów mennicy w Warszawie z wyprodukowaniem krążków o takiej zawartości srebra, nigdy nie zrealizowano tego rozporządzenia. W sierpniu 1932 roku postanowiono, że monety 2, 5, 10 złotych będą bite ze srebra próby 750 o masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty.
Dwuzłotówki wzór 1924 były często fałszowane w okresie II Rzeczypospolitej. Zwykle odlewano je z jasnego metalu, a następnie srebrzono. W sprawozdaniu mennicy za lata 1927–1930 odnotowano również istnienie fałszywych stempli tej monety. W kolejnych latach dwuzłotówki wzór 1924 stanowiły ponad połowę wykrywanych fałszerstw.
Ząbkowanie rantu dwuzłotówek bitych w różnych mennicach różni się między sobą. Porównywanie wzoru rantu ułatwia wykrywanie fałszerstw, które są przeróbkami oryginalnych egzemplarzy, co dotyczy głównie odmian:
- z Birmingham (1924) – dodana litera H po dacie 1924 na oryginałach z Paryża, gdzie usunięto wcześniej róg obfitości i pochodnię, oraz
- egzemplarzy w stanie zachowania I z Filadelfii z 1925 r. – usuwana kropka po 1925 z oryginałów z Londynu z tego samego roku.
Stopień rzadkości poszczególnych odmian przedstawiony jest w tabeli:
Wersje próbne
W katalogach znajdują się informacje o wybiciu próbnych wersji monety:
- z datą 1924 w:
- srebrze, z rantem ząbkowanym, bez znaków mennicy, bita w Filadelfii oraz w Warszawie (100 sztuk),
- srebrze, z rantem gładkim, bez znaków mennicy, bita w Warszawie (nakład nieznany),
- srebrze, z wypukłym napisem „ESSAI” na rewersie, z mennicy w Paryżu (15 sztuk),
- srebrze, z literką H, stempel odwrócony, bita w Birmingham (60 sztuk),
- mosiądzu, bez znaków mennicy, bita w Warszawie (40 sztuk),
- srebrze, z literką H po roku i państwową puncą srebra po ZŁOTE, bita w Birmingham (nakład nieznany),
- srebrze z wklęsłymi napisami na awersie „14” i „U.S.M” z mennicy w Filadelfii (nakład nieznany),
- srebrze i znakiem mennicy w Warszawie przed datą (10 sztuk),
- srebrze z rantem gładkim, bita bez pierścienia, bez znaku mennicy (nakład nieznany),
- z innym awersem (rok 1924 wokół orła), bita w Warszawie w:
- srebrze (nakład nieznany),
- nowym srebrze (nakład nieznany),
- z datą 1925 w srebrze, ze znakiem mennicy w Warszawie po dacie (10 sztuk),
- z datą 1927 i nieznacznie zmienionym wzorze awersu:
- bez napisu „PRÓBA” w:
- srebrze (100 sztuk),
- srebrze stempel lustrzany (100 sztuk),
- miedzi (nakład nieznany),
- z wypukłym napisem „PRÓBA” w:
- srebrze (100 sztuk),
- srebrze, stempel lustrzany (nakład nieznany),
- brązie (10 sztuk).
- z wklęsłym napisem „PRÓBA” w miedzi (nakład nieznany).
