2 złote 1813

Moneta dwuzłotowa, wykonana ze srebra, została wybita w 1813 roku podczas oblężenia Zamościa przez armie rosyjskie, w okresie Księstwa Warszawskiego. W polskiej numizmatyce bywa czasami nazywana monetą oblężniczą lub monetą zastępczą.

Awers

Na awersie znajduje się napis, który może być umieszczony w trzech lub czterech wierszach:

lub

W wersji trzywierszowej, poniżej napisu, znajduje się rysunek bomby.

Rewers

Rewers monety przedstawia cyfrę 2, pod którą umieszczono napis „ZŁOTE”, a poniżej znajduje się rok 1813. Elementy te są otoczone dwiema skrzyżowanymi gałązkami na dole, a w otoku znajduje się napis „BOZE DOPOMOZ WIERNYM OYCZYZNIE”.

Opis

Dwuzłotówka została wybita w srebrze na krążkach przygotowanych w twierdzy Zamość z przetopu sreber kolegiackich. Ma kształt zbliżony do okręgu, średnicę wynoszącą od 28,6 do 30 mm oraz masę od 7,07 do 10,7 grama, a rant jest gładki.

Z uwagi na ręczną metodę przygotowywania stempli, występuje wiele różnic w rysunku monet. W niektórych opracowaniach różnice te są pomijane, a jako odmiany uznaje się jedynie monety różniące się rysunkiem awersu, czyli cztero- lub trzywierszowym napisem „MONETA W OBLEZENIU ZAMOSCIA”, które są nazywane odpowiednio odmianami bez bomby i z bombą. W innych badaniach dla trzywierszowego awersu (z bombą) wyróżniono pięć odmian, które różnią się wielkością bomby oraz szczegółami na rewersie (takimi jak wielkość i grubość liter lub cyfr, czy odwrócenie litery D w napisie otokowym). Na podstawie obserwacji rynku kolekcjonerskiego, szczególnie katalogów aukcyjnych, takich jak Warszawskie Centrum Numizmatyczne i Antykwariat Numizmatyczny Michała Niemczyka, można stwierdzić, że na przełomie XX i XXI wieku w obrocie kolekcjonerskim występują następujące odmiany:

napis na awersie w czterech wierszach (bez bomby), nazywana czasami dwuzłotówką Hincza,
napis w trzech wierszach (z bombą),
napis w trzech wierszach (z bombą), z cyfrą 3 oddaloną od pozostałych w roku 1813,
napis w trzech wierszach (z bombą), z odwróconym D w słowie „DOPOMOZ” w napisie otokowym,
napis w trzech wierszach (z bombą), z odwróconym N w słowie „WIERNYM” w napisie otokowym.

Całkowita emisja dwuzłotówek wyniosła 7830 sztuk. Stopień rzadkości poszczególnych odmian przedstawiono w tabeli: